سفر ارزان وجود ندارد؟ : «تا به حال دریا را ندیده است.» این جمله را کارگر جوانی ...

«تا به حال دریا را ندیده است.» این جمله را کارگر جوانی درباره پسر دبستانی اش می گوید. چندسالی می شود که بهراد دلش نمی خواهد با موضوع «تابستان خود را چگونه گذراندید؟» انشاء بنویسد. او قول «دریا رفتنم» را بارها از پدرش شنیده اما هیچ وقت از کرج، شهر محل زندگی خودشان دورتر نرفته است.



هفته نامه صدا - راضیه علی پور: «تا به حال دریا را ندیده است.» این جمله را کارگر جوانی درباره پسر دبستانی اش می گوید. چندسالی می شود که بهراد دلش نمی خواهد با موضوع «تابستان خود را چگونه گذراندید؟» انشاء بنویسد. او قول «دریا رفتنم» را بارها از پدرش شنیده اما هیچ وقت از کرج، شهر محل زندگی خودشان دورتر نرفته است.

پدر او کارگری ساده است، او می گوید: «هر بار پولی جمع می کنم تا قولی را که به بهراد داده ام عملی کنم، مجبور می شوم پس انداز مسافرت را برای حل یک مشکلی هزینه کنم.» براساس برآوردهای میدانی، یک خانواده 4 نفره در خوش بینانه ترین و ارزان ترین حالت ممکن، باید 400 هزار تومان از پایه حقوق 715 هزار تومانی را برای یک سفر دو روزه از استان البرز به شمال کشور هزینه کنند.

یک سفر دو روزه چه قدر از جیب سرپرست خانوار را خالی می کند؟

آخرین ماه تابستان پرترافیک ترین ماه سفرهای داخلی و خارجی است. شهرهای رشت، مشهد و اصفهان در این ایام با استقبال خوبی از جانب مسافران مواجه می شوند؛ بسته یا یک طرفه شدن جاده چالوس در ایام تابستان، گواهی بر پرمسافر بودن شهرهای شمالی کشور در ایام تعطیلات است. بازار اجاره دادن ویلاهای شخصی در این شهرها، داغ تر از هتل هاست. برای اقامت در هتل به ازای هر یک نفر باید هزینه جداگانه ای پرداخت، اما هزینه ویلاها به ازای تعداد روزهای اقامت حساب می شود و کاری به تعداد نفرات آن ندارد. چه یک نفر و چه 4 نفر در متوسط ترین حالت ممکن، باید شبی 200 هزار تومان هزینه اقامت پرداخت کنند؛ یعنی بدون درنظر گرفتن هزینه حمل و نقل و خوراک، تنها 400 هزار تومان صرف دو شب اقامت در شمال کشور می شود.

ام به غیر از شهرهای شمالی کشور، شهر مشهد زائران ایرانی و خارجی زیادی را جذب می کند و مصادف شدن ولادت امام رضا (ع) با آخرین روزهای تابستان نیز، ازدحام این شهر را چند برابر کرده است. گزارش های میدانی نشان می دهد هزینه ها و مخارج سفر و اقامت حداقل دو شبانه روز در این شهر در حداقل ترین حالت ممکن و بدون احتساب هزینه خوراک، برای هر نفر حدود 145 هزار تومان می شود، بنابراین یک خانواده 4 نفره باید 580 هزار تومان برای این سفر بپردازند.

سال گذشته، قیمت بلیط قطار در چند نوبت و با بهانه های مختلف افزایش یافت، اما امسال هنوز چنین اتفاقی نیفتاده است. بنا به اعلام اخیر محسن پورسید آقایی، مدیرعامل شرکت راه آهن، نرخ بلیط قطارهای مسافرتی در شهریورماه امسال تغییر نخواهدکرد و قیمت های جدید در تابستان عمال نمی شود. این اظهارات در حالی است که ماه گذشته شرکت راه آهن هزینه ای را به عنوان نرخ خدمات ایستگاهی که سه تا 10درصد از قیمت بلیطها را شامل می شد، درپیش فروش مردادماه اضافه کرده است.

به هر حال برآوردها نشان می دهد هزینه رفت و برگشت از تهران به مشهد با قطار درجه 2 اتوبوسی، فاقد تهویه هوا و با کیفیت بسیار نامناسب، برای هر نفر 44 هزار تومان می شود. رفت و برگشت با قطار 6 تخته و کیفیت نسبتا پایین برای هر نفر 77 هزار، و قطاری با کیفیت معمولی و نسبتا خوب برای هر نفر 144 هزار تومان آب می خورد. با این حساب هزینه مسافرت از تهران به مشهد برای یک خانواده 4نفره در ارزان ترین و بی کیفیت ترین حالت ممکن 176 هزار تومان و با کیفیت بسیار معمولی و قیمت متوسط، 308 هزار تومان می شود.

اما بررسی های میدانی نشان می دهد بیشترین هزینه های سفر برای محل اقامت صرف می شود. براساس اطلاعات «مرکز ملی اطلاع رسانی و رزرواسیون اماکن اقامتی کشور» هزینه اقامت در هتل های دو ستاره از شبی 54 هزار تومان برای هر نفر می شود، یعنی سرپرست خانواده باید در کمترین سطح چیزی حدود 432 هزار تومان برای اسکان خود و خانواده اش پرداخت کند. این هزینه ها در کمترین سطح و برای اقامت تنها دوشب و سه روز یک خانواده 4 نفره در یک شهر مذهبی و داخلی برآورد شده است.

با وجود این هزینه ها، شاید جای نداشتن تفریح و مسافرت در سبد هزینه خانواده ها چندان عجیب نباشد. براساس آمار بانک مرکزی کل هزینه خانواده های شهری در سال گذشته 32 میلیون و 875 هزار تومان بوده است. خانواده از کل این میزان، 772 هزار و 709 تومان به تفریح و امور فرهنگی، و 655 هزار و 660 تومان صرف رستوران و هتل کرده اند. هزینه رستوران و هتل، 12درصد، و تفریح و امور فرهنگی 18درصد نسبت به سال گذشته رشد داشته است.

با جمع این دو شاخص می توان دریافت خانواده ها به طور متوسط یک میلیون 427 هزار تومان برای تفریح و مسافرت هزینه می کنند. که این رقم برابر با 4درصد کل هزینه سالانه آن ها می شود. در حالی که براساس شاخص های رفاهی، برای داشتن سلامت روحی و فرهنگی، تفریح و مسافرت باید سهم بیشتری در سبد هزینه خانوار داشته باشد.

بررسی ها نشان می دهد میزان درآمدهای خانوار طی دو سال گذشته 40 درصد کاهش یافته است ولی آمارهای دیگر تایید می کند در تعطیلات عید فطر میزان مسافرت های خانوارهای ایران 40 درصد در قیاس با نوروز رشد داشته است. چنین تناقض هایی تحلیل وضعیت درآمدی خانوارهای ایرانی را قدری دشوار کرده است.