برای سالروز تولد «سعدی سینمای ایران» : می گویند سعدی سینمای ایران بود و از ...
می گویند سعدی سینمای ایران بود و از پایه‌گذاران سینمای ملی؛ مردی که آرزو می‌ساخت و تکرار نخواهد شد و دریغا که امروز، علی حاتمی در آستانه‌ی 70 سالگی‌اش در میان ما نیست تا آرزوی خودش را به تصویر بکشد. خبرگزاری ایسنا: می گویند سعدی سینمای ایران بود و از پایه‌گذاران سینمای ملی؛ مردی که آرزو می‌ساخت و تکرار نخواهد شد و دریغا که امروز، علی حاتمی در آستانه‌ی 70 سالگی‌اش در میان ما نیست تا آرزوی خودش را به تصویر بکشد.
23 مردادماه سالروز تولد شاعر سینمای ایران، علی حاتمی است. وی 69 سال قبل در تهران متولد شد و از سال 1348 با اولین فیلمی که ساخت (حسن کچل) سبکی نو و منحصر به فرد را در سینمای ایران بنیان نهاد.
حاتمی با تبحری که در دیالوگ نویسی داشت، آثاری را خلق کرد که پس از سال‌ها، تک جملات فیلم‌هایش در اذهان سینما دوستان ماندگار شده است؛ « مادر مرد...از بس که جان ندارد»،«تلخی با قند شیرین نمیشه، شب رو باید بی‌چراغ روشن کرد» (مادر)، «همه چیزمان باید به همه چیزمان بیاید» (کمال الملک)، «همه عمر دیر رسیدم» (سوته دلان)...
این هنرمند پس از فارغ التحصیلی از دانشکده هنرهای دراماتیک، مشغول ساخت فیلم‌های تبلیغاتی شد و فعالیت خود را در سینما با نویسندگی و کارگردانی «حسن کچل» آغاز کرد. این فیلم در حال و هوای ایران قدیم ساخته شده و بصورت موزیکال، داستان «حسن کچل» و «شهر، شهر فرنگه، از همه رنگه» را روایت می‌کند.
حاتمی در سال‌های بعد، فیلم‌های «طوقی» 1349 ، «باباشمل» 1350 ، «قلندر» 1351 ، «سوته دلان» 1356، «حاجی واشنگتن» 1361 ، «کمال‌الملک» 1363 ، «مادر» 1368 و «دلشدگان» 1370 را ساخت. هر کدام از این آثار برهه‌ای از تاریخ ایران و سینمای آن را از منظرهای مختلف نشان می‌دهند، اما شاید برای نسل سوم و حتی چهارم این مملکت، «مادر» گویای پررنگ‌ترین تصویر از سینمای حاتمی باشد؛ «از بس که تلویزیون همین یک فیلم را در وصف «مادر» نشان داده است.»
این کارگردان که زندگی شخصیت‌های بزرگی را در تاریخ ایران روایت کرده است، یکی از آرزوهایش ساخت فیلمی درباره پیامبر اعظم(ص) بود؛ « من یک آرزوی بسیار مهم دارم و آن این است اگر عمر ناقابلم یاری کند و اگر مهر خداوند شامل زندگی هنری‌ام شود یک بار به ساخت یک شخصیت بدون نقطه ضعف بپردازم و آن ساخت فیلم عظیمی از زندگی حضرت رسول خدا (ص) است. من از روزی که فیلم محمد (ص) و یا «الرساله» آثار مصطفی عقاد را دیدم، همواره این آرزو را داشته و دارم و از خداوند می‌خواهم که قبل از مرگم این توفیق نصیبم شود...»
اما دریغ که اجل مهلت نداد و علی حاتمی بر اثر بیماری سرطان حتی نتوانست آخرین پروژ سینمایی خود یعنی «جهان پهلوان تختی» را به پایان برساند و در حالی که بیش از 50 دقیقه از این فیلم را فیلمبرداری کرده بود، از دنیا رفت.
او فیلمنامه دیگری را هم با نام «ملکه‌های برفی»، درباره‌ی زندگی شاه ایران به روایت سه همسرش، داشت که فرصت ساخت آن را نیز پیدا نکرد و سینمای ایران از دیدن تصاویر ناب و شنیدن دیالوگ های ماندگار حاتمی محروم شد.
امروز بنا به گفته بسیاری از اهالی هنر، سینمای ایران آن هم در غیاب بزرگانی چون علی حاتمی، حال و روز خوشی ندارد و از نبود فیلم خوب به عنوان بزرگترین معضل این سینما برای جذب مخاطب یاد می شود.
این در حالی است که حاتمی در جایی با اشاره به اینکه در بیشتر فیلم‌هایش سراغ سنگ های بزرگ رفته، گفته بود:« گناه من نیست که موضوع‌های مورد علاقه من و فیلم‌های من از اندازه‌های معمول سینمای ایران بزرگ‌تر است. اگر می‌خواهیم پیشرفت کنیم واندازه‌های سینمایی‌مان را بزرگ‌تر کنیم، باید دست به کارهای بزرگ‌تر بزنیم و باید کمی خطر کنیم. ما در سینمای ایران قادر به انجام هر کاری هستیم. هیچ چیز کم نداریم. از چه بترسیم؟»
زنده‌یاد حاتمی با چنین تفکری، از جمله کارگردانانی بود که بسیاری از پیشکسوتان امروز سینما و تلویزیون ایران با افتخار از همکاری با او سخن می‌گویند.
جمشید مشایخی که در «کمال الملک»، «هزاردستان»، و «سلطان صاحبقران» حضور داشته، علی حاتمی را «سعدی سینمای ایران نامیده که که به تاریخ و ادبیات اشراف کاملی داشت و حرف امروز را در قصه‌های دیروز می‌گفت و تاریخ برایش وسیله بود.»
محمد علی کشاورز هم که در فیلم‌های «مادر»، «کمال الملک» و«هزار دستان» با حاتمی هکاری کرده بود، او را به همراه فرخ غفاری از پایه‌گذاران سینمای ملی دانسته و در جایی گفته است: «او فیلمنامه‌نویس ماهری بود و هنوز کسی روی دست او در دیالوگ‌نویسی بخصوص در زمان قاجار بلند نشده است.»
از میان فیلمسازان دیگر هم، فریدون جیرانی در مراسم بزرگداشتی که چند سال قبل برای علی حاتمی برگزار شد، اظهار کرده بود: «حاتمی از اولین اثر خود یعنی «حسن کچل» تا پایان کار خود، شهری آرمانی را طلب می‌کرد. او همواره در فیلم‌هایش از گذشته‌ای یاد می‌کرد که شاید اگر درتاریخ به آن مراجعه می‌کردیم، دوران بسیار بدی بود. اما منظور حاتمی از آن شهر، یک شهر آرمانی بوده است، شهری که همه انسان‌های آن همدیگر را دوست دارند.»
این کارگردان تاکید کرده بود که «جز فیلم‌های حاتمی میراث تصویری دیگری نداریم و تاریخ تصویری، جز در آثار او در فیلم‌های فرد دیگری نیست و اگر هم نمونه‌ای دراین زمینه ارائه شده، نمونه درخشانی نیست.»
جیرانی هم چنین حاتمی را تکرار‌نشدنی دانسته بود چرا که «بخشی از فیلمسازان متعلق به تاریخ هستند. تاریخ از آن ها یاد خواهد کرد و آن ها درتاریخ زنده خواهند ماند.»
آری، علی حاتمی در تاریخ زنده است و امروز که 69 ساله شده، از او یاد می‌کنیم...
ویدیو : برای سالروز تولد «سعدی سینمای ایران»