پرحرفی در دنیای کودکانه : آیا می‌دانید كه روند منطقی و درست رشد كودكان از ...
آیا می‌دانید كه روند منطقی و درست رشد كودكان از لحاظ دستیابی به مهارت‌های ارتباطی چگونه طی می‌شود؟ كودكان تا قبل از سه سالگی، فقط از طریق حسی ـ حركتی و لامسه نسبت به جهان اطراف خود آگاهی كسب می‌كنند، اما همین كودك پس از سه سالگی می‌تواند جمله بسازد و مفاهیم را متوجه شود و شروع به صحبت كردن كند.
اما در این میان، بسیاری از والدین، نگران زیاد صحبت كردن كودكانشان هستند، در حالی كه زبان به عنوان یكی از عوامل رشد شناختی كودكان محسوب می‌شود. می‌توان از این واكنش رفتاری، نقطه قوتی برای رشد مهارت‌های ارتباطی كودك به وجود آورد.
صدیقه بزازان، كارشناس ارشد روان‌شناسی در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: یكی از اصول تشخیص كودكان باهوش، تسلط سریع‌تر بر تكلم است، یعنی رشد شناختی بچه‌هایی كه دیرتر از سه تا 3.5 سالگی صحبت می‌كنند، با تاخیر صورت می‌گیرد، اما زیاد صحبت كردن كودكان، در بسیاری موارد نیز با هدف جلب توجه والدین قابل بررسی است.
حرف زدن كودك، نشانه هوشیاری
روان شناسان كودك تاكید می‌كنند پرورش توان حرف زدن در سنین پایین، بر مهارت‌های رفتاری یا توانایی گفتاری و شنیداری و تقویت حس كنجكاوی كودك تاثیر می‌گذارد.
بر این اساس بهتر است كه والدین هنگام حرف زدن كودك، دست بزنند یا به طریق دیگری شادی خود را نسبت به توانایی كه در او در حال شكل‌گیری است، نشان دهند. به بیان دیگر هر چقدر كودكی زودتر به حرف بیفتد در پرورش استعداد‌های شناختی و ارتباطی‌اش سریع‌تر رشد خواهد كرد.
بزازان با اشاره به این كه وقتی كودكتان را به حرف زدن تشویق می‌كنید، او را به استفاده از استعداد طبیعی شنیدن نیز ترغیب می‌كنید، می‌افزاید: یكی از نشانه‌های ارزیابی كودكان باهوش، توانایی آنها در تكلم است، چراكه دیر حرف زدن كودكان یعنی صحبت كردن آنها پس از سه تا 3.5 سالگی، رشد مهارت‌های ارتباطی و شناختی كودك را با تاخیر مواجه می‌كند.
به گفته وی، روان‌شناسان كنجكاوی را نیز یكی از اصلی‌ترین دلایل پرحرفی بچه‌ها تلقی می‌كنند؛ حس كنجكاوی كودكانه‌ای كه از سوی والدین گاه مورد بی‌توجهی قرار می‌گیرد.
به من توجه كن!
شاید تاكنون بارها توجه كرده باشید زمانی كه مادران با تلفن به مدت طولانی صحبت می‌كنند یا در جمعی مشغول صحبت هستند و از كودكشان غافل می‌شوند، كودك با صحبت كردن طولانی یا پرسش‌های مكرر سعی می‌كند كه توجه مادر را به خود جلب كند. روان‌شناسان ریشه این نوع واكنش‌های رفتاری كودك را جلب توجه والدین می‌دانند.
بزازان با تاكید بر این كه گاهی ترس كودكان نیز به زیاد صحبت كردن آنها منجر می‌شود، می‌افزاید: این اتفاق بویژه در سنین پایین و برای كودكانی كه شب‌ها از تنها خوابیدن در اتاق خود می‌ترسند، اتفاق می‌افتد. چنین كودكانی از والدینشان می‌خواهند كه كنار آنها بمانند تا با آنها صحبت كنند. حسادت نیز بخصوص پس از به دنیا آمدن فرزند جدید در خانواده، برای كودكان بالای سه سال، می‌تواند عاملی برای زیاد صحبت كردن و جلب توجه والدین محسوب شود.
این روان‌شناس تاكید می‌كند: در بسیاری موارد، زیاد حرف زدن حتی در بزرگسالان نیز وسیله‌ای برای پوشش پریشان احوالی روحی یا نگرانی‌های درونی است. اگر والدین به فرزندشان به اندازه كافی توجه كنند و برایش به طور اختصاصی وقت بگذارند، اما باز هم فرزندشان به طور غیرعادی صحبت كند، باید به دنبال ریشه‌های روانی قضیه بگردند. نباید فراموش كرد كه گاهی نیز كم حرف زدن كودكان می‌تواند نشانه‌ای از بروز افسردگی در آنها باشد.
برای كودك وقت بگذارید
آنچه والدین یا پرستاران كودك باید توجه داشته باشند این است كه روزانه به مدت یك ساعت، زمانی را به كودك اختصاص بدهند و در آن زمان، كودك را در انتخاب نوع بازی یا سرگرمی دلخواهش آزاد بگذارند، با كودك نقاشی كنند، كتاب بخوانند، بازی كنند، كارتون ببینند یا به پارك بروند.
بزازان با تاكید بر فراهم كردن فرصتی برای بروز خلاقیت كودكان طی بازی‌های روزانه می‌گوید: اختصاص زمانی حدود یك ساعت در روز برای كودك، نه‌تنها باعث می‌شود كه او احساس كند كه مورد توجه است، بلكه نیاز او برای بروز كنجكاوی از طریق بازی، نقاشی و قصه‌گویی مرتفع می‌شود. همچنین از لحاظ عاطفی به والدین‌اش نزدیك‌تر و از نظر شناختی غنی‌تر می‌شود و به رشد خلاقیت و تكامل اجتماعی‌اش كمك می‌شود.
نتیجه بررسی‌های روان‌شناسان و تجربیات شخصی بیشتر والدین نشان داده است كه انگیزه برای صحبت كردن زیاد كودكان با هدف جلب توجه، زمانی كه پدر و مادرها به طور اختصاصی زمانی را برای بازی یا سرگرمی آنها اختصاص داده‌اند، به حداقل رسیده است؛ یعنی اختصاص چنین زمانی، فرصتی را فراهم می‌كند تا به بسیاری از پرسش‌های كودك، پاسخ‌های منطبق با سطح دركش داده شود.
به گفته بزازان، اگر والدین چنین زمانی را هر روز به فرزندشان اختصاص دهند، می‌توانند بدون نگرانی به پرسش های كودكانه آنها پاسخ دهند و فرصتی را برای ایجاد حس عاطفی مطلوب از طریق صحبت كردن با فرزندشان فراهم كنند.
چند توصیه دیگر به والدین کودکان پرحرف
* به او بیاموزید که هرگاه احساس میکندمیخواهد بیش از حد معمول سخن بگوید، زبان خود را به مدت 30 ثانیه به دندانهای فک پایین بفشارد.
* ارزش سکوت از دیدگاه اسلام را برایش تبیین کنید. امام صادق علیهالسلام فرمود:
لقمان به فرزندش گفت: پسرم! اگر گمان کردی سخن گفتن ازنقره است،[بدان که]سکوت از طلا است.
* فرزند خود را با زیانهای پر حرفی آشناسازید. امام صادق علیهالسلام فرمود:
بندهی مۆمن تا هنگامی که ساکت باشد، نیکوکار نوشته می‌شود و زمانی که سخن می‌گوید، نیکوکار یا بدکار به شمارمیرود.
* زمینه رفتارهای متفکرانه را برایش فراهم سازید. ورزشهای فکری مانند شطرنج، سرگرمیهای نیازمند تفکر مانند کیت (مدارهای الکترونیکی ساده) و بازی‌های فکری، از پر حرفی او میکاهد.
* در صورت کم شدن رفتار، از تشویق و تحسین اوغفلت نورزید.
منابع: جام جم آنلاین
کتاب نسیم مهر
ویدیو : پرحرفی در دنیای کودکانه