دانستنی هایی در مورد یبوست کودکان : برخی از والدین فكر می‌كنند كه شكم ...
برخی از والدین فكر می‌كنند كه شكم كودك‌شان باید هر روز كار كند، در صورتی كه این تفكر چندان صحیح نیست! تعداد دفعاتدفع، به‌اندازه سهولت تخلیه آن اهمیت ندارد. به عبارت دیگر، در صورتی كه فرزند شما به‌راحتی، مدفوعی نسبتا نرم را تخلیه می‌كند، دچار یبوست نیست؛ حتی اگر این دفع، هر چند روز یك‌بار اتفاق افتد.
افزایش یبوست در كودكان
برخی از والدین فكر می‌كنند كه شكم كودك‌شان باید هر روز كار كند، در صورتی كه این تفكر چندان صحیح نیست! تعداد دفعات دفع، به‌اندازه سهولت تخلیه آن اهمیت ندارد. به عبارت دیگر، در صورتی كه فرزند شما به‌راحتی، مدفوعی نسبتا نرم را تخلیه می‌كند، دچار یبوست نیست؛ حتی اگر این دفع، هر چند روز یك‌بار اتفاق افتد.
به گفته متخصصان بیشترین علل ایجاد بیماری یبوست، با شیوه زندگی مرتبط است و از نوع عملكردی است. یبوست عملكردی، یعنی یبوستی كه به علت مجموعه‌ای از عوامل رفتاری و رژیم غذایی و حتی روانی به‌وجود می‌آید. در این نوع یبوست كه با وجود پیگیری‌ها و اقدامات پزشكی، دلیل خاصی مبنی بر نقص یا مشكلات جسمانی برای یبوست كودك یافت نمی‌شود، اما نگه داشتن مدفوع سبب ایجاد یبوست در كودك می‌شود. احتباس مدفوع، سبب باز‌جذب آب آن از روده و خشك‌تر شدن آن می‌شود و مشكل را شدیدتر می‌كند. اغلب اطفال، در دوره‌ای دچار یبوست می‌شوند ولی معمولا این دوره‌ها كوتاه‌مدت بوده و درمان‌های ساده و معمولی كفایت می‌كنند.
علایم یبوست
تغییر در عادات غذایی، مثلا تبدیل رژیم به سمت غذاهای افراد بالغ، مصرف مقادیر قابل توجه از شیر گاو خصوصا در اطفال زیر 2سال، همچنین عدم مصرف مقادیر كافی مایعات، خصوصا آب در طول فعالیت‌های فیزیكی یا در مناطقی كه هوا گرم است و نیز بی‌توجهی به نیاز بدن به اجابت مزاج مثلا در اثر بازیگوشی مفرط كودك و تنبلی تدریجی روده‌ها، تغییر محل زندگی یا مسافرت، به هم‌خوردن نظم طبیعی و روزمره زندگی، شروع تحصیل، مصرف بسیاری از داروها و... از علل یبوست در كودكان است. یبوست می‌تواند باعث دردهای قولنجی (كرامپی) ناشی از عبور سخت مدفوع، باد كردن شكم و حتی تهوع شود، همچنین وجود رگه‌هایی از خون روشن در اثر ایجاد شقاق مقعدی(فیسورآنال) نیز از دیگر علایم یبوست به شمار می‌رود كه اغلب با درمان مناسب، برطرف خواهد شد.
در برخی موارد، به دلایلی كه بسیاری از آنها هنوز ناشناخته‌اند، یبوست كودك برطرف نشده و به گونه‌ای می‌شود كه محتاج درمان خواهد بود؛ این حالت را یبوست مزمن می‌نامند. مشخص‌ترین علامت این حالت، دفع مشكل و دردناك مدفوع است. معمولا با عبور مدفوع این درد برطرف می‌شود، تا بار دیگر كه مجددا نیاز به دفع باشد كه این سیكل تكرار خواهد شد. شدت این دردها می‌تواند به حدی باشد كه كودك را از انجام اجابت مزاج تا مدت‌ها منصرف كند! از دیگر علل یبوست مزمن می‌توان به‌وجود شقاقی در اطراف مقعد(فیسور) اشاره كرد كه باعث دردناكی حركات روده‌ای می‌شود و طفل را از انجام اجابت مزاج بر حذر می‌دارد؛ این مسئله نسبتا شایع بوده و به مرور زمان با تشدید یبوست شدیدتر هم می‌شود.
ناخوشی‌های خفیف و گذرا با اختلال تغذیه‌ای، تب و كاهش یا از بین رفتن فعالیت‌های فیزیكی(كه عادات طبیعی روده را بر هم می‌زنند)، مشكلات روحی و خلقی یا یادگیری كه توالت كردن را با اشكال مواجه می‌كنند و دعوا كردن كودك به خاطر اجابت مزاج نیز از جمله علل یبوست مزمن هستند. تغییر محیط، برای مثال رفتن به مدرسه و ترس از توالت آنجا یا ناتوانی در تمیز كردن خود و نداشتن فرصت كافی برای اجابت مزاج نیز از جمله علل این مشكل به شمار می‌روند.
بزرگ‌شدن و اتساع شكم، عدم دفع گاز، وجود خون در مدفوع، تغییر قطر مدفوع، اختلال در وزن‌گیری و تاخیر رشد، علامت‌هایی هستند كه در صورت وجود آنها باید كودك را حتما نزد پزشك برد تا علت یبوست بررسی شود. در واقع یبوست اگر در بسیاری موارد علت عضوی ندارد اما می‌تواند نشانه یك بیماری باشد. بیماریهای نخاع، بیماریهای گوارش، كم‌كاری تیروئید و غیره می‌توانند با علامت یبوست خود را نشان دهـنـد. یـكـی از نكات مهم برای رد برخی از بیماریهای مهم گوارشی و عصبی در كودكان دانستن زمان دفع نخستین مدفوع دوران نوزادی است.
بنابراین یكی از سئوالات مهمی كه پزشك از والدین می‌پرسد، زمان نخستین دفع در دوران نوزادی است. در واقع در موارد اندكی به طور مادرزادی، انتهای روده فاقد عصب است و به همین سبب روده حركات كافی برای عبور مواد دفعی را ندارد. در چنین بیمارانی همان دفع اولیه در دوران نوزادی، دچار اختلال و تاخیر می‌شود. این بیماری كه هیرشپرونگ نام دارد، نیازمند مداخله و درمان زودهنگام است.
اما به‌عنوان یك اصل كلی هرگاه یبوست همراه اتساع شكم و عدم دفع گاز یا نفخ شدید باشد یا با درد حاد شكمی همراه باشد، به‌عنوان یك وضعیت اورژانس پزشكی تلقی می‌شود و حتما به سرعت باید بررسی شود.
عوارض یبوست
یكی از مهم‌ترین عوارض ناشی از یبوست، بزرگ شدن قطر روده‌هاست كه سبب ماندن بیشتر مدفوع و كاهش حركات دفعی روده‌ها می‌شود. حتی گاهی در موارد نادر سبب سوراخ شدن روده می‌شود. یـكـی دیـگـر از عـوارض شـایـع یبوست مزمن، بی‌اختیاری دفع مدفوع است كه با آلوده شدن لباس زیر می‌تواند سبب جلب توجه والدین شود. از عوارض دیگر یبوست به‌خصوص در دختر بچه‌ها، عفونت‌های مكرر دستگاه ادراری است كه با درمان یبوست بهبود می‌یابد. افزایش فاصله دفع، اغلب منجر به بی‌اشتهایی، استفراغ و نفخ زیاد نیز می‌شود كه در كودكان با سنین كمتر، بی‌قراری، تحریك‌پذیری و كم‌شدن اشتها را به‌دنبال دارد. بیشتر موارد یبوست در كودكان با تغذیه صحیح كودك و توجه به مسایل روحی- روانی وی قابل درمان است.
بنابراین مهم‌ترین اصل در پیشگیری از یبوست مزمن، برطرف كردن علت حاد آن است. اضطراب و عجله برای دفع در كودك و سایر مسایل روانی یكی از مهم‌ترین علت‌های ایجاد یبوست است. ایجاد كردن یك الگوی منظم برای دفع در كودك، می‌تواند این مسئله را تا حد زیادی حل كند. چنین برنامه منظمی به‌تدریج الگوی دفعی كودك را تنظیم می‌كند. مصرف داروهای ملین حتما باید با تجویز پزشك باشد. قطع این داروها بدون نظر پزشك و پس از گرفتن پاسخ اولیه نیز یكی از خطاهای شایع والدین است كه سبب بازگشت یبوست می‌شود.
منبع:مجله مادران
ویدیو : دانستنی هایی در مورد یبوست کودکان