گلیم

در طول تاریخ فرش و تابلو فرشهای ایرانی از نظر زیبایی و هنر نقش مهمی در اقتصاد کشورو خانواده ها داشته که شایسته است بیشترتوجه به این هنر ارزشمند که یادگار نیاکان ما میباشد و برای خلق آن رنجهای زیاد و راههای بسیار طی شده است داشته باشیم باید پذیرفت که پیدایش هنر ارزنده قالیبافی به یکباره و خلق الساعه نبوده بلکه به تدریج و بنا به اصول علمی و روند قدم بقدم روبه رشد حسب قواعد سنت تمدنهاو میزان علاقه واحتیاجات مردم آن روزگار بوده که راه تکامل در بافت وسایر عواعل تولید را پیموده است تا به زمان خشایارشا حدود 2489سال قبل رسیده است . پس قدمت و پیشینه فرش را در ایران باید در سده های پیشین تر جستجو کرد و مسائل اجتماعی مردم هر عصر مدیون جامعه پیش از خود بوده که تجربیات هنری خود را به نسل جوان تر آموخته است .   درست است که یک تخته فرش و یک روانداز اسب در منطقه پازیریک بخش جنوبی سیبری بدست آمده و تاریخ بافت آن را حدود سده پنجم قبل از میلاد می دانند ولی آراء و عقاید فرش شناسان و پژوهشگران بطور پراکنده بر آن است که قدمت فرشبافی به تمدنهای پیش تر ایران می رسد ادله این تفکر با توجه به زیبایی بافت و نقش و نگار موجود در فرش مضمون رشد تمدن و پیشرفت هنر بافندگی و صنایع دستی آن روز ایران بوده است .   نکته مستند تر آنکه در 480 سال قبل از میلاد مسیح هنگامی که تمیستوکل ( Temistocle )سردار آتنی بعلت رشگ برخی از رجال آتن به او تهمت خیانت زدند و مورد مذمت و اتهام ... گلیم

        گلیم نوعی فرش بدون پرز است که با درگیری تاروپود به یکدیگر ایجاد میشود . معمولا تار آن پنبه و پشم وگاهی نخ ابریشم و پود آن از نخهای پشمی و کرک و ابریشم به صورت رنگی استفاده می شود . این فرش در زبان فارسی نامهای مختلفی دارد. گلیم در افغانستان - گیلیم در اوکراین -بداس در قفقاز - لیاط در سوریه و لبنان - چیلیم در رومانی و همچنین کیلیم در ترکیه و لهستان و مجارستان و عربستان از جمله نامهای متفاوت أن است .   تاریخچة گلیم بافی انسان از زمان های كهن از پوست حیواناتی كه شكار می كرده به منظور پوشش و محافظ بدن در مقابل تغییرات جوی و نیز به عنوان زیر انداز استفاده می كرده و به تدریج با رواج دامداری و ریسیدن پشم، بافتن در میان قبایل ابتدائی رواج یافت و جزو اولین هنرها و صنایع قبیله ای به شمار آمد.هر چند به روشنی مشخص نیست كه نخستین بار در کجا و توسط چه قوم و قبیله ای بافت پارچه های اولیه كه همزمان با شروع بافت گلیم بوده صورت گرفته اما بر اساس کاوش های باستان شناسی شواهدی از بافندگی در میان ساکنان فلات ایران و سرزمین های همجوار به دست آمده.از جمله در غارهای جنوب شرقی دریای مازندران ( غار کمربند و هوتو در نزدیكی بهشهر ) آثاری پیدا شده كه پرورش گوسفند و بز و ریسیدن پشم و موی آنها را به دست مردمان این منطقه در 8000 سال پیش به اثبات می رساند.همچنین تکه پارچه ای 8000 ساله بافته از موی بز در کرانه های دریای مازندران و پارچة كتانی 6000 ساله ای ...

      گلیم مناطق مختلف ایران گلیم ایل سون ( شاهسون ):سون ها از اتحاد 50 ایل در ناحیة آذربایجان به وجود آمده اند. مهم ترین بافت آنها گلیم های سوماك است كه در زبان محلی به آن ورنی می گویند. به طور كلی از طرح های هندسی شكسته با رنگ های ملایم استفاده می كنند و كمتر می توان دو گلیم ایل سون را از نظر طرح و رنگ مشابه یافت. بهترین رو اسبی در ایران جل اسب های سون است كه به صورت 6 تكه با رنگ های متنوع است.   گلیم لری:لرها گلیم های مرغوبی می بافند كه اغلب با رنگ های سیاه، سبز، آبی، سفید با نقوش خاص منطقه مشخص می شود. بهترین بافت لرها خورجین بزرگ برای نگهداری اثاث خانه است. حاشیة آنها را برای آنكه محكم باشد قالی بافی می كنند.   گلیم هرسین:گلیم هرسین بنا بر ذوق و سلیقة بافنده و شرایط اطراف او بافته می شود. در حاشیه و زمینة نقش ها ریز و پر بافته می شوند، به طوری كه جای خالی در این گلیم وجود ندارد. از پشم بز به علت ضد بید بودن در حاشیة گلیم استفاده می كنند. رنگ های گلیم هرسین عمدتاً به سفید، سرمه ای، سبز و قرمز و اخیراً سرخابی محدود می شود.نقوش بیشتر دارای حاشیه، كناره و چند ترنج در امتداد یكدیگر و در وسط هستند.كه درون همة سطوح پر از نقوش حیوانات و اشكال مشخصة هرسین است.حاشیه ها بیشتر به صورت چهارضلعی، لوزی یا مثلثی در دنبال یكدیگر هستند.در بعضی بافته ها طرح فقط یك فرم است كه با بازی رنگ و جا به جایی آن گلیم را بافته اند.مثلاً در حاشیة تیرة آن فرم ...

      حضور یک هنرمند صنایع دستی از استان چهارمحال و بختیاری در جشنواره ملی آش زنجان قطعی شد. معاون صنایع دستی استان چهارمحال و بختیاری با اعلام این خبر گفت: یکی از هنرمندان این استان در رشته گلیم بافی به جشنواره ملی آش اعزام می شود. فیروزه هیبتیان افزود: ماه شرف همت علی از صنعتگران برجسته عرصه گلیم است و در این نمایشگاه شرکت می کند. وی ادامه داد: همت علی از تولیدکنندگان صنایع دستی است و سابقه حضور در بسیاری از نمایشگاه های صنایع دستی سراسر کشور را دارد. معاون صنایع دستی استان چهارمحال و بختیاری تأکید کرد: جشنواره ملی جوان ایرانی از شش تا ۱۲ مهر به میزبانی استان زنجان برگزار می شود. وی یادآور شد: در حاشیه برگزاری این جشنواره نمایشگاهی از هنرهای سنتی و صنایع دستی نیز برگزار می شود که صنعتگران سراسر کشور در آن حاضر می شوند. این مقام مسئول در پایان خاطر نشان کرد: امیدوار هستیم این تولیدکننده بتواند گلیم های خود را در جشنواره آش زنجان به فروش برساند.... / خبرگزاری میراث آریا

    آذربایجان شرقی به عنوان بخشی كهن و تاریخی از سرزمین ایران دارای رشته‌های گوناگون و متنوع صنایع دستی است.از مهمترین صنایع دستی استان آذربایجان شرقی می‌توان به قالی و گلیم بافی اشاره كرد كه از شهرتی جهانی برخوردار است . جاجیم بافی، رنگرزی سنتی و چاپ كلاقه‌ای، سوزن دوزی، سفالگری و سرامیك سازی، فرآورده‌های پوست و چرم، هنرهای مرتبط با چوب، حصیربافی، طراحی سنتی و نگارگری، صحافی و جلدسازی سنتی و گیوه دوزی و چاروق دوزی از جمله دیگر رشته‌های صنایع دستی این استان است.   قالی بافی:منطقه آذربایجان و به‌ویژه شهر تبریز از دیرباز در خلق قالی‌های نفیس، نقش عمده‌ای داشته است.سابقه تاریخی هنری این مردم به دوران مادها می‌رسد. طراحی فرش در این مرز و بوم، سابقه طولانی دارد و طراحان بزرگی در این منطقه وجود داشته‌اند كه با خلق آثار گرانبها و باارزش، خدمات ارزنده‌ای به فرش ایران كرده‌اند.   تبریزتبریز یكی از مراكز بافندگی بسیار با اهمیت ایران در زمینه قالی بافی است.امروزه فرش‌های تبریز زینت بخش موزه‌های معتبر جهان و یا در مجموعه كلكسیونرهای مشتاق جای گرفته است .از هنرمندان این رشته می‌توان به میر منصور، رسام ارژنگی، عبدالله باقری، احمد عماد، حبیب‌الله امین افشار، میرزا تقی خیابانی، جعفر پاكدست، عباسعلی اعلاباف، اكبر برگی، قلی نامی، محمد حسن نجف زاده معروف به "بنام تبریزی"، ایپكچی، اهرابی، جوان، سلماسی، ممقانی، تهرانچی، آنتیكچی و طباطبایی اشاره كرد.اولین ...

  استان ایلام همچون ستاره ای تابناک بر آسمان تاریخ و فرهنگ ایران می درخشد و هنرمندان زاییده این دیار، دستانشان آفریننده زیباییهایی است که به حق صنایع دستی و دستبافته ها گل سرسبد این زیبایی هاست.صنایع دستی قرنهای متمادی است که برای گروههای کثیری از مردم ایران زمین، کار، شغل و درآمد ایجاد کرده و نه تنها در زندگی اقتصادی و اجتماعی بلکه در حیات فرهنگی آنان نیز جایگاه شایسته و والایی داشته است.خطه قهرمان پرور استان ایلام که قدمتی به بلندای تاریخ کهن ایران و سابقه ای درخشان در فرهنگ، هنر و تمدن جهان دارد، از دیرباز تاکنون از مراکز مهم تولید صنایع دستی از جمله زیراندازهای سنتی بوده است و از گذشته دور تا به امروز صنعتگران سخت کوش و با ذوق ایلامی کوشیده اند تا با تولید زیراندازهایی نظیر قالی، گلیم و دستبافته هایی دیگر چون "سیاه چادر" و "چیغ(چیت)، "جاجیم" و....اندیشه ها و افکار، ذوق و خلاقیت و در نهایت ایمان خود به خالق هستی و اعتقاد خویشتن به فرهنگ بومی را در قالب محصولی که در عین زیبایی واجد ارزشهای کاربردی و مصرفی هست، بیان دارند.رشته های سنتی و اصیل صنایع دستی در استان ایلام شامل: گلیم ساده و نقش برجسته، جاجیم بافی، نمدمالی، حصیر بافی، احرامی بافی، چاقوسازی، صنایع تلفیقی و تکمیلی، گیوه، چیغ(چیت)، معرق روی چوب، بافت سیاه چادر است که از دیرباز تاکنون در این استان رواج داشته است.   توضیحاتی مختصر درباره برخی از دستبافته های استان ایلام: 1) ...

    اشكالات در حین بافت و نحوه جلوگیری از آن الف: سره شدناگر دقت در بافت گلیم نشود و پودها شل یا سفت باشند این اشكال پیش می آید كه برای رفع آن باید هر 10 سانتی متر بافت ، گلیم را به دو طرف راست رو ها گلیم ، با نخ چله ، محكم گره زد و با خط كش اندازة پهنای گلیم را كنترل كرد. ب: ریش شدن چلهعوامل زیادی باعث ریش شدن چله می شود كه باید به آنها دقت كرد:1- ناصافی و خمیدگی لبه ها و نوك تیغه های دفتین.2- نا صافی سطح نخ به دلیل تاب بیش از حد.3- تماس تیغه های دفتین و چله ها ( نا هماهنگی دفتین و نمرة نخ چله مصرفی ).4- استفاده از چله های تهیه شده با الیاف كوتاه.5- عدم دقت در دفتین زدن و برخورد بی دلیل تیغه های دفتین با چله ها. ج: نخ نما شدن گلیمدر هر مرحله از پودگذاری گلیم ، باید دقت به عمل آید تا پود جدید كاملاً در پشت پود قبلی قرار گیرد. در صورت عدم توجه به این امر ، در سطح گلیم نقطه های سفیدی كه ناشی از نمایان شدن نخ های تار است به وجود می آید و باعث نخ نما شدن گلیم می شود و از كیفیت هنری گلیم و قهراً قیمت آن می كاهد. د: پرز دادن گلیماستفاده از خامه ( پرز ) های كوتاه جهت بافت گلیم یكی از عوامل مؤثری است كه باعث پرز دادن محصول در حین بافت یا بعد از آن می شود. به همین جهت لازم است تا برای پودگذاری حتی الامكان از پودهای كوتاه استفاده نشود ( مناسب ترین طول برای پودگذاری ، طولی است كه حداقل برای پوشاندن یكصد تار زیر و رو كافی باشد ). ه: تصحیح پودگذاریدر ...

  اهالی زمین از ابتدای خلقت در پی یافتن راهی برای کسب آرامش و بهتر زیستن بوده‌اند، از ساخت ابزارهایی برای طبخ غذا گرفته تا یافتن راهی برای تهیه تن‌پوش‌هایی که در دنیای امروز در انواع مختلف یافت می‌شوند. برای مثال، دیگر کمتر خانه‌ای را می‌توان یافت که ساکنان آن بدون زیرانداز زندگی کنند. اما انتخاب نوع این وسایل اهمیت زیادی دارد. به کار گرفتن لوازم دنیای مدرن با کلی مصنوعات به کار رفته در تولید آن، نه‌تنها انسان را به آرامش نمی‌رساند بلکه وی را دچار اضطراب نیز می‌کند. درباره نوعی از کف‌پوش خانه‌ها یعنی فرش که صنعت تولید آن به‌نوعی میراث اهالی ایران‌زمین محسوب می‌شود، با «نجیمه نکویی»، یکی از هنرمندان تحصیل‌کرده در این رشته گفت‌وگویی انجام دادیم که ماحصل آن در پی می‌آید.   درباره خواص درمانی گلیم بفرمایید. از مهم‌ترین خاصیت‌های درمانی گلیم این است که به دلیل استفاده از پشم در آن، برخلاف فرش‌های ماشینی امروزی که سرشار از مواد آکریلیک و پلاستیک‌اند و ایجاد الکتریسیته می‌کنند، موجب خروج الکتریسیته ساکن از بدن انسان می‌شود‌. خاصیت دیگر آن تاثیری است که در لطافت و نرمی پوست بدن انسان دارد، به‌گونه‌ای که راه ‌رفتن روی آن بدون ‌استفاده از هیچ پوششی نه‌تنها در پاشنه پا ترک ایجاد نمی‌کند بلکه ترک‌های ایجاد شده را نیز از بین می‌برد.   چند درصد گلیم‌های تولیدشده 100درصد خالص‌اند؟ متاسفانه درصد پایینی از این تولیدات به صورت خالص از پشم تولید می‌شوند ...

  اگر قصد خرید گبه و گلیم دارید تا چند دهه پیش، زنان روستایی و عشایری برای استفاده‌ خودشان گلیم، گبه، جاجیم، زیلو و... می‌بافتند اما حالا بافندگان انواع دیگر فرش درست مانند بافندگان قالی، به تقاضای بازار و سلیقه خریدار توجه دارند و براساس آن، پای دار می‌نشینند گبه نوعی قالی است؛ یعنی به غیر از تاروپود، پرز هم دارد اما فرش‌فروشان موقع تقسیم‌بندی انواع قالی، گبه را به عنوان قالی حساب نمی‌كنند و آن را یكی از انواع فرش‌ها معرفی می‌كنند؛ شاید چون ضخامت پرز و طول گره آن نسبت به پرز انواع قالی، بسیار كلفت‌تر و بلندتر است. گبه دست‌بافتی مخصوص عشایر بوده و البته امروز به شكل سفارشی در كارگاه‌های قالی‌بافی شهری هم تولید می‌شود. گبه نقشه ندارد و طرح‌هایش ذهنی است؛ یعنی بافنده، براساس ذهن خود یا منظره‌ای كه می‌بیند، نقش حیوان، آدم و درخت یا حتی اشكال هندسی را می‌بافد. اندازه گبه معمولا از یك و نیم تا چهار و نیم متر است و بزرگ‌تر از این متراژ را تقریبا نمی‌توانید در بازار پیدا كنید. گبه به دلیل داشتن پرز كلفت و بافت درشت آن، فرش سنگینی است و چون گره‌هایش هم شل بافته می‌شود، دارای پرزهای نرم است. از اواسط دهه 1370 به خاطر سوژه شدن گبه در چند فیلم سینمایی، تب گبه بازار را گرفت و قیمت آن حتی از بعضی قالی‌های كاشان و اراك گران‌تر شد اما بعد از طی آن دوره، در حال حاضر تب گبه سرد شده و قیمتش به حالت تعادل رسیده است. در ضمن یكی از هنری‌ترین انواع گبه، ...

      از قرن هشتم میلادى، در سرزمین‌هایى که گلیم بافته مى‌شدند، نوعى نگرش واحد در خلاقیت هنرى و فنى پدید آمد که از پذیرفتن دینى واحد در میان مسلمانان نشأت مى‌گرفت. پیش از آن "شمن‌گرایی"، "جان‌دار‌گرایی"، یهودیت، مسیحیت، بودیسم و غیره متداول بوده است. این دین نوین استفاده از برخى نگاره‌ها و شیوه‌هاى بازنمایى را که مربوط به باورهاى گذشته بود، منع یا تشویق مى‌کرده است. در کشورهاى بافنده گلیم، دین اصلى اسلام، مسیحیت و بودیسم بود و نمادهاى مربوط به این ادیان عمیقاً در افکار خلاقهٔ بافندگان نفوذ کرده است. نخستین ترکیب اشکال در طرح، در تصویرهاى نمادین تاتوییسم "یین - یانگ" تجلى یافته است. بعدها فلسفهٔ تصوف، اعتقاد به تعادل را در همه چیز گسترش داد. بنیان‌گذارى مراکز تصوف در شمال غربى ایران از سده‌هاى چهارده و پانزده میلادى به بعد بوده است. همزمان با آن در شمال غربى ایران تجدید حیاتى در عرصه هنر و صنایع دستى ایجاد شده؛ و تفکرات صوفیانه نفوذ عمیقى در طراحى آنها برجاى گذاشت. اسلام در بازنمایى صورت و پیکر محدودیت‌هایى نشان داد و از طرف نسبت به تکرار انحناها، و زوایا و اعداد علاقه نشان داد. نقش و نگاره‌هاى این دوران رابطه مستقیمى با دین دارد. خرافات، نمادهاى تصویرى و اعتقادات مربوط به نگاره‌هاى گوناگون، نسل به نسل تغییر مى‌یابد و پیچیده‌تر مى‌شود و جزئى از افسانه‌ها و فرهنگ بومى مى‌گردد. معانى اصلى از میان مى‌رود و نگاره‌ها باقى مى‌مانند. مفهوم ...