یبوست و بی اختیاری ادرار در سالمندان :   یبوست و بی اختیاری ادرار در سالمندان ● ...

 

یبوست و بی اختیاری ادرار در سالمندان

● یبوست
«یبوست» مشکل شایعی است که در همهٔ سنین دیده می شود. هرچند این مشکل در سالمندی بیشتر است ، ولی باید بدانید که افزایش سن دلیل یبوست نیست ؛ بلکه عوامل مختلفی در ایجاد آن دخالت دارند.مثلاً گاهی بیماری خاصی موجب یبوست می شود ولازم است که برای بررسی علت و درمان بیــماری، به پزشک مراجعه کنید. گاهی نیز مصرف داروها موجب یبوست می شود که در این مورد نیز، باید از پزشک خود سوال کنید. اما در اغلب موارد، شیوهٔ زندگی ما باعث یبوست می شود. پس می توان با توجه به موارد زیر این شیوه را اصلاح و بروز یبوست را کاهش داد:

● عادت غذائی
کم خوردن مواد غذایی حاوی «فیبر» موجب یبوست می شود. در کتاب اول این مجموعه گفتیم که میوه ها و سبزی ها، غلات سبوس داروحبوبات دارای «فیبر» هستند. وقتی که مشکلات دندانی داریم ، جویدن غذا سـخت است بنابراین میوه و سبزی کمتری خورده و دچار یبوست می شویم. درچنین مواردی از سبزی های خرد شده یا میوه های پخته و یا رنده شده می توانیم استفاده کنیم .بنابراین مواد غذایی حاوی فیبر را بیشتر بخورید. این ارزانترین و راحتترین راه درمان یبوست است . گلابی رسیده ، آلو ، توت ، انگور ، گوجه فرنگی ، کاهو و سایر انواع میوه ها وسبزی ها دارای فیبر هستند. همچنین نان جو یا نان کامل گندم که دارای سبوس باشند حاوی فیبر هستند و یبوست را کم می کنند.
افراد سالمند کمتر احساس تشنگی می کنند . اگر فقط زمانی که تشنه هستید آب وسایر مایعات را بنوشید ، مطمئن باشید که مایعات کافی به بدن شما نمی رسد . مصرف کم مایعات نیز موجب یبوست می شود.سعی کنید در طول روز حداقل ۶ تا ۸ لیوان مایعات که بهتر است آب ساده باشد بنوشید. اگر صبح ها بعداز بیدار شدن از خواب یک لیوان آب بنوشید، چند دقیقه بعد روده ها به کار می افتند.چند ساعت قبل از خواب، یک لیوان شیرگرم کم چربی بنوشید. این کار ضمن تامین مایعات بدن به کار کردن روده هم کمک می کند. همچنین موجب می شود شب راحت تر بخوابید.

● فعالیت بدنی :
افـــرادی که در طول روز تحرک کمی دارند وزیاد می نشینند، معمولاً دچار یبوست می شوند. بنابراین به طور منظم ورزش کنید . نیم ساعت پیاده روی روزانه و یا انجام سایر تمرینات ورزشی به برطرف شدن یبوست کمک می کند.

● زمان اجابت مزاج :
کسانی که به دلایل مختلف اجابت مزاج را به تاخیر می اندازند پس از مدتی دچار یبوست شدید خواهند شد. مثلاً زمانی که برای کاری عجله دارند و یا بیرون از منزل هستند و تمایل به استفاده از توالت عمومی ندارند اجابت مزاج دچار تاخیر می شود. زمانی که نیاز به اجابت مزاج پیدا می کنید ، بلافاصله به توالت بروید . همچنین وقتی اجابت مزاج هر روز در یک ساعت معین انجام شود روده ها عادت می کنند که در همان زمان معین کار کنند.این زمان بهتر است پس از خوردن غذا و ترجیحاً پس از خوردن صبحانه باشد. زمانی را انتخاب کنید که کاری نداشته باشید و بتوانید بدون عجله در توالت بمانید.
اگر از توالت فرنگی استفاده می کنید ، یک زیر پایی به بلندی حدود ۱۵ سانتی متر را در زیر هر یک از پاها، بگذارید . این کار باعث می شود که حالت چمباتمه ایجاد شود و به دفع مدفوع کمک می کند.

● مصرف داروهای مسهل :
اگر داروهای مسهل به طور مداوم مصرف شوند پس از مدتی روده کار طبیعی خود را انجام نداده و یبوست به وجود می آید.بنابراین از مصرف خودسرانهٔ داروهای مسهل خودداری و تنها با تجویز پزشک آنها را مصرف کنید.

▪ موارد زیر باید به پزشک مراجعه کنید:
- اگر به تازگی دچار یبوست شده اید.
- اگر اخیراً عادت اجابت مزاج شما تغییر کرده است . مثلاً تعداد دفعات اجابت مزاج کمتر یا بیشتر شده است ویا مدفوع سفت تر یا شل تر شده است.
- اگر هنگام اجابت مزاج درد دارید.
- اگر درمدفوع شما خون دیده می شود.
- اگرمدفوع شما سیاه رنگ شده است.
درصورت دیدن خون در ادرار به پزشک مراجعه کنید.

● دفع ادرار
مواد زاید و سموم بدن از طریق کلیه ها وارد ادرار می شود. ادرار در مثانه جمع می شود و بــا پر شدن مثانه احساس دفع ادرار ایجاد می گردد.با افزایش سن ، دفع ادرار دچار تغییراتی می شود.
برای مثال :
ـ تحمل نگهداشتن ادرار کمتر می شود.
ـ کار کردن کلیه ها در طول شب هم ادامه می یابد.
ـ عضلات شکم و لگن ضعیف می شوند.
ـ مثانه کاملاً خالی نمی شود.
این تغییرات موجب می شود که :
- نگهداشتن ادرار مشکل تر شود.
- در طول شب چندین بار برای ادرار کردن بیدار شویم.
- دفعات ادرار کردن بیشتر شود.
- احتمال عفونت ادراری و تشکیل سنگ افزایش یابد.
ایــــن تغییرات طــــبیعی احتمال بروز برخی بیماری ها را بیشتر می کند. یکی از این بیماری ها «بی اختیاری ادرار » است.

● بی اختیاری ادرار
▪ آیـــــا به هنگام عطسه، سرفه، خنده، یا حرکت کردن متوجه می شوید که چند قطره ادرار بی اختیار می ریزد؟
▪ آیا زمانی که احساس دفع ادرار دارید، تا رسیدن به دستشویی، نمی توانید خود را نگهدارید؟
▪ آیا ادرارتان قطره قطره می ریزد؟
همهٔ موارد فوق می توانند علائمی از بی اختیاری ادرار باشند. بی اختیاری ادرار می تواند به دلیل عفونت های ادراری، عفونت های زنانگی، بزرگی غدهٔ پروستات، تجمع مدفوع، استفاده از برخی داروها و یا حتی شل و ضعیف شدن عضلات کف لگن و شکم ایجاد شود.
شما با این مشکلات چه می کنید؟
آیا سعی می کنیدکمتر از خانه خارج شوید؟
آیا در مهمانی ها شرکت نمی کنید؟
آیا خوردن آب و مایعات دیگر را کم می کنید؟
در صورت ابتلا به بی اختیاری ادرار ابتدا به پزشک مراجعه کنید تا علت ایجاد کنندهٔ آن درمان شود و مجبور نشوید که به خاطر آن فعالیت های اجتماعی، رفت و
آمدها و مصاحبت با دوستان را کم کنید.
همچنین نوشیدن آب را کم نکنید. زیرا آب کافی برای دفع سموم بدن و جلوگیری از عفونت ادراری و پیشگیری از تشکیل سنگ های ادراری لازم است.
در این جا ما انواع بی اختیاری ادرار و توصیه هایی برای هر کدام از آنها را می گوییم .
عفونت ادراری به راحتی با آزمایش ادرار تشخیص داده می شود.

● انواع بی اختیاری ادرار
بی اختیاری ادرار یکی از سه حالت زیر را دارد:

▪ حالت اول بی اختیاری ادرار:
در این حالت هنگام عطسه، سرفه، خنده و برخاستن از زمین، بی اختیار چند قطره ادرار خارج می شود. این حالت در زن ها خیلی بیشتر است که ممکن است به علت عفونت ادراری ،تغییرات مجرای ادرار با افزایش سن و یا زایمان های متعدد باشد.

▪ توصیه هایی برای حالت اول بی اختیاری ادرار :
ـ این مشکل قابل حل است پس برای برطرف شدن آن حتماً به پزشک مراجعه کنید.
ـ هر ۲ ساعت برای ادرار کردن به توالت بروید.
ـ در طول روز ۶ تا ۸ لیوان مایعات بنوشید.
ـ بعد از ساعت ۸ شب ازنوشیدن مایعات خودداری کنید.
ـ لباس های آزاد و راحت بپوشید.
ـ عضلات کف لگن را تقویت کنید .
ـ مثانه را تقویت کنید.
نوشیدن آب کافی برای جلوگیری از عفونت ادراری لازم است .

▪ حالت دوم بی اختیاری ادرار :
در ایـن حالت احساس ناگهانی و شدید برای ادرار کردن ایجاد می شود. اما قبل از رسیدن به دستشویی ادرار می ریزد.

▪ توصیه هایی برای حالت دوم بی اختیاری ادرار :
ـ این مشکل قابل حل است پس برای برطرف شدن آن حتماً به پزشک مراجعه کنید.
ـ هر ۲ ساعت برای ادرار کردن به توالت بروید.
ـ در طول روز ۶ تا ۸ لیوان مایعات بنوشید.
ـ بعد از ساعت ۸ شب از نوشیدن مایعات خودداری کنید.
ـ لباس های آزاد و راحت بپوشید.
ـ برای داشتن آرامش تمرین کنید .درکتاب چهارم این مجموعه توصیه هایی برای آرامش بیشتر ارایه می شود.
ـ از ورزش های سخت اجتناب کنید.
ـ قهوه، نوشابه های گازدار، غذاهای پرادویه میل نکنید.
ـ مثانه را تقویت کنید.
ـ عضلات کف لگن را تقویت کنید .

● چگونه مثانه را تقویت کنیم؟
برای این کار سعی کنید کم کم مدت زمان بیشتری ادرارتان را نگه دارید.برای شروع هر ۲ ساعت یک بار ادرار کنید. به تدریج سعی کنید این مدت زمان ۲ ساعت را بیشتر کنید.اینکه چقدر این فاصلـه زمانـی را بیشتر می کنید به خودتان بستگی دارد؛ ولی باید درحدی باشد که ادرار نریزد. کم کم این فاصله را به ۳ تا ۴ ساعت برسانید. این تمرین را لازم نیست که شب ها انجام دهید. با انجام این تمرین توانایی مثانه برای نگه داشتن ادرار بیشتر می شود.

● چگونه عضلات کف لگن را تقویت کنیم ؟
▪ تمرین اول : هربار که برای ادرار کردن به توالت می روید، چندین بار به طور ارادی، دفع ادرار را شروع و قطع کنید.
▪ تمرین دوم : ناحیهٔ مقعد را سفت کنید؛ مانند حالتی که می خواهید مانع دفع مدفوع شوید و این حالت را برای مدت ۵ ثانیه حفظ نموده و بعد رها کنید. در طول انقباض نفس خود را حبس نکنید. این کار را چندین بار در طول روز انجام دهید.تکرار تمرین باید در حدی باشد که خسته نشوید. این تمرین را در حالت ایستاده ، نشسته و یا خوابیده می توانید انجام دهید.

▪ حالت سوم بی اختیاری ادرار :
در این حالت مثانه خیلی پر شده است وادرار به صورت قطره قطره به طور غیر ارادی می ریـــزد. زمانی که فرد به دستشویی می رود ادرار به طور کامل خالی نمی شود. این حالت بیشتر در مردها دیده می شود که دلیل آن تنگ شدن مجرای ادرار به خاطر بزرگ شدن غدهٔ پروستات است.

▪ توصیه هایی برای حالت سوم بی اختیاری ادرار :
ـ این مشکل قابل حل است پس برای برطرف شدن آن حتماً به پزشک مراجعه کنید.
ـ در طول روز ۶ تا ۸ لیوان مایعات بنوشید.
ـ بعد از ساعت ۸ شب از نوشیدن مایعات خودداری کنید.
ـ در زمان ادرار کردن عضلات شکم را سفت کنید. سپس به آرامی با دست زیر شکم را به سمت پایین فشار دهید. این فشار به مثانه منتقل شده و به تخلیه ادرار کمک می کند.
برای درمان بزرگی غدهٔ پروستات به موقع مراجعه کنید.سرطان پروستات ممکن است علائمی شبیه بزرگی پروستات داشته باشد.سرطان پروستات اگر زود تشخیص داده شود، درمان می شود.

● بزرگی غدهٔ پروستات
غدهٔ پروستات در مسیر مجرای ادرار همهٔ مردان قرار دارد. با افزایش سن این غده بزرگ می شود و در برخی از مردان مشکلاتی را در ادرار کردن ایجاد می کند.
توجه به علائم و درمان به موقع بزرگی غدهٔ پروستات از ایجاد مشکلات بیشتر و شدیدتر جلوگیری خواهد کرد. اگر هریک از علائم زیر را دارید برای بررسی وضعیت غدهٔ پروستات به پزشک مراجعه کنید:
- بعد از اتمام ادرار، احساس می کنید ادرارتان کاملاً خالی نشده است .
- با فاصلهٔ زمانی کمتر از ۲ ساعت دوباره مجبور هستید برای ادرار کردن به دستشویی بروید.
- هنگام ادرار کردن چند بار ادرار قطع و دوباره شروع می شود.
- نگه داشتن ادرار سخت شده است .
- فشار جریان ادرار نسبت به قبل کم شده است .
- وقتی برای ادرار کردن به دستشویی می روید برای شروع ادرار مجبورید زور بزنید.
- بعد از رفتن به رختخواب چندین بار مجبورید برای ادرار کردن بلند شوید.
- سوزش ادرار دارید.
- ادرار قطره قطره می آید.
منبع:tbzmedun.ir

ویدیو : یبوست و بی اختیاری ادرار در سالمندان