کُشتی های محلی لری :  خرط پرت کن - دست زیرولا-زور و صافونه -زور مشتی و لنگ ...

 خرط پرت کن - دست زیرولا-زور و صافونه -زور مشتی و لنگ تیزکی
کُشتی های لری حداقل در پنج مورد زیر وجه مشترک دارند:
۱- کلیه کشتی های لری در فضای باز و زمین های کشاورزی و چمن زارهای طبیعی (بدون سنگ و کلوخ) برگزار می شود.
۲-  کُشتی ها در هنگام  جشن و شادمانی،عروسی و عیدها و فصل برداشت محصول (سرخرمنو) برگزار می شود لذا ساز و دهل ابزار لازم این کشتی هاست.
۳-   کشتی ها بدون  محدودیت زمانی است .
۴-  داوران عمدتا از میان پهلوانان پیشکسوت و ریش سفیدان منطقه انتخاب می شوند.
۵-  معمولا هم داوران و هم کشتی گیران با لباس های محلی (شال و ستره و چوغا) درمیدان مبارزه حاضر می شوند.
۱- خرط پرت کن
 کشتی خرط پرت کن یکی از انواع کشتی های محلی لری است که کشتی گیران با لباس محلی (شال و ستره) به زورآزمائی می پردازند.
 با نواختن ساز و دهل این کشتی آغاز می شود . تماشاگران مشتاق دایره وار به دور محل برگزاری مسابقه حلقه می زنند و با ابراز احساسات فرد مورد نظر خود را تشویق میکنند. کشتی با گرفتن یک دست به زیر شال و گرفتن دست دیگر به کتف حریف شروع می شود. در صورتی که دو زانوی هر یک از زورآزمایان با زمین آشنا شود و بنشیند (همانند خاک شدن در کشتی آزاد و فرنگی) طرف مذکور بازی را به حریف خود باخته است .
 کشتی خرط پرت کن معمولا در مناسبت هایی خاص چون عروسی ها و جشن ها برگزار می شود . جوایز برندگان نیز معمولا حیوانات و اشیا مورد مصرف در منطقه (گاو و گوساله و قوچ و کله قند و گیوه و ...) می باشد . هنگام شروع مسابقه یک نفر وارد محوطه مسابقه شده و با صدای بلند و رسا حریف می طلبد و می گوید :
          هماورد من در جهان مرد نیست           اگر هست آید ببینم کیست؟
     این فرد باید (در صورت پیروزی ) تا پایان در میدان باقی بماند و حریفان را یکی پس از دیگری بازنده کند. در ایام گذشته عرف بر این بود که نفر اول لقب مرد طایفه و ایل را می گرفت . داوران این مسابقه هم مردانی هستند که خود زمانی از نامداران و قهرمانان کشتی خرط پرت کن بوده اند.

 

 ۲- دست زیرولا
از جمله معروفترین کشتی های محلی لری است که مقررات خاصی دارد. داور مسابقه معمولا از پهلوانان پیشکسوت انتخاب می شود. او حریفان را به میدان مسابقه فرا  می خواند. کشتی گیران انگشتان دست خود را به یکدیگر قلاب می کنند . شکل قلاب دست در این کشتی بدین صورت است که هر کدام یک دست از بالا و یک دست از قسمت پایین کمر یکدیگر می گیرند . با فرمان داور کشتی شروع می شود . دو کشتی گیر در همان حالت قلاب در کمر گاهی به سمت چپ و گاهی به سمت راست به کمر یکدیگر فشار می اورند . معمولا فردی که از قد بلندتر و زور و بازوی بیشتری برخوردار باشد برنده حتمی مسابقه است ، زیرا قد بلندتر باعث قفل شدن بهتر دستها به  دور کمر می گردد . در صورت جدا شدن دستها به وسیله داور کشتی قطع می شود و دو حریف به حالت اولیه دست زیر و لا کشتی را در وسط میدان پی می گیرند. هر کسی بتواند پشت حریف خود را با خاک آشنا کند برنده مسابقه خواهد بود . چند سالی است که «فت پا» یا در اصطلاح لری «قل پشته» که سابق بر این مجاز نبود به این کشتی افزوده شده است .  « پلنگ شکن» یا « شیراشکن» از دیگر فنون متداول در کشتی محلی دست زیرولا است.
۳- زور وصافونه
 کشتی لری «زور و صافونه» مثل کشتی فرنگی است و ازکمر به بالا باید مورد استفاده قرار گیرد و گرفتن پای حریف مجاز نیست . دو کشتی گیر بصورت آزادانه روبه روی یکدیگر قرار می گیرند. مقررات این کشتی همانند مقررات کشتی پهلوانی و زورخانه ای است . چنان چه  کسی بتواند حریف خود را داخل گود بلند کند و بالای گود قرار دهد و یا حریف را روی دست بلند کند و یا یک زانوی حریف را با کف گود آشنا سازد پایان مسابقه اعلام و نفر برنده تعیین می شود.  مشابه کشتی زور وصافونه در سیستان و بلوچستان به نام « کج گردان» و در میان ایل بختیاری به « گوشیل» معروف است .

منبع:loresoon.blogfa.com

ویدیو : کُشتی های محلی لری