هر داروی گیاهی را مصرف نكنید! : بحث تناسب اندام از سوژه‌های داغی است كه در ...
بحث تناسب اندام از سوژه‌های داغی است كه در میان خانم‌ها و آقایان دیده می‌شود. همانطور كه اضافه وزن و چاقی بسیاری از مردم را دچار نگرانی و بحران‌های روحی می‌كند، لاغری و عدم‌توازن اندام‌های بدن هم بسیاری از افراد را نگران و ناراضی می‌كند بحث تناسب اندام از سوژه‌های داغی است كه در میان خانم‌ها و آقایان دیده می‌شود. همانطور كه اضافه وزن و چاقی بسیاری از مردم را دچار نگرانی و بحران‌های روحی می‌كند، لاغری و عدم‌توازن اندام‌های بدن هم بسیاری از افراد را نگران و ناراضی می‌كند اما این موضوع از دیدگاه درمانگران و متخصصان به‌ویژه درمانگران طب سنتی بیش از آن‌كه به دلیل تناسب اندام و زیبایی ظاهری افراد اهمیت پیدا كند، به دلیل سلامت اعضا و اندام‌های درونی بدن و تندرستی افراد مورد اهمیت قرار می‌گیرد. از دیدگاه این درمانگران، مقدار غذا، چگونگی جذب و هضم موادغذایی، ورزش، نوع و كیفیت موادغذایی، اختلال در عملكرد اندام‌های درونی همه موجب بروز لاغری در افراد می‌شود. بادكتر «مهرداد كریمی» دستیار طب سنتی دانشگاه علوم پزشكی تهران و دانشجوی دكترای طب سنتی دانشگاه تهران گفت‌وگو كردیم تا درباره عوامل بروز لاغری در افراد مختلف و شیوه‌های درمان آن بیشتر بدانیم. 
در جست و جوی تناسب از دست رفته!
این روزها یكی از موضوعات ثابت بحث‌ها و گفت‌وگوهای دوستانه «لاغری و تناسب اندام» است. كمتر كسی را می‌توان دید كه نسبت به افزایش وزن و چاقی خود نگران نباشد. حفظ سلامت و تندرستی از یك سو و متناسب بودن و آراسته به‌نظر رسیدن از سوی دیگر، از عمده دلایلی است كه موجب می‌شود مردم از زن و مرد و كوچك و بزرگ برای متناسب و زیبا به‌نظر رسیدن دست به هر كاری بزنند.با نگاهی گذرا به افراد مختلف در سطح جامعه به راحتی می‌توان حدس زد تعداد افرادی كه برای كاهش وزن و رسیدن به وزن ایده‌آل خود تلاش می‌كنند در مقایسه با افرادی كه برای افزایش وزن از تكنیك‌ها و شیوه‌های مختلف در طب كنونی و طب‌های سنتی استفاده می‌كنند، بسیار زیادتر است. همین نكته موجب شده تا بازار عرضه و تقاضا برای كاهش وزن افراد چاق و دارای اضافه وزن، داغ‌تر از افرادی باشد كه در گروه افراد لاغر قرار می‌گیرند. این گروه عموما بی‌آنكه شكایتی از وزن خود داشته باشند در جست‌وجوی تناسب از دست رفته دست به دامن داروهای شیمیایی و گیاهی اشتهاآور، رژیم‌های غذایی خاص، تمرینات ورزشی سخت و... می‌شوند غافل از این‌كه اگر ریشه‌ها و دلایل لاغری خود را پیدا كنند، راحت‌تر می‌توانند بر این مشكل غلبه كرده و به تناسب اندام و آنچه ایده‌آل‌شان است نزدیك شوند.در این شماره از سیب سبز با توجه به اهمیت این موضوع سراغ دكتر «مهرداد كریمی»، دستیار طب سنتی دانشگاه علوم پزشكی تهران رفتیم تا دلایل و علائم لاغری و كاهش وزن را از دیدگاه مكتب طب سنتی ایران بررسی كنیم. آشنایی با عرقیات گیاهی مناسب با فصل بهار، شیوه‌های طبیعی ترك سیگار، درمان سردرد با كمك ماساژ و تیپ شناسی از دیدگاه طب سنتی هند از دیگر موضوعاتی است كه در این شماره از مجله به بررسی آنها پرداخته‌ایم.
وزن ایده آل چیست؟
در طب سنتی برای موضوع لاغری، دو رویكرد وجود دارد كه یكی لاغر شدن به‌دلیل زیبایی و دیگری لاغر شدن به‌دلیل سلامت است. در حال حاضر، درمانگران طب سنتی ایران بر این باورند كه وزن مناسب و استاندارد وزنی است كه در آن سلامت و تندرستی فرد تامین شود. در حقیقت براساس دیدگاه این افراد، قرار گرفتن در جدول وزن استاندارد اگر چه می‌تواند تا حدودی وزن ایده‌آل را برای افراد مشخص كند اما سلامت و تندرستی آنها را نیز نباید به خطر بیندازد. چرا كه در بعضی از موارد شاهدیم مراجعان برای رسیدن به وزن دلخواه‌شان در جدول شاخص‌های وزن، تلاش می‌كنند تا به حداقل میزان مشخص شده نزدیك شوند درحالی‌كه پس از رسیدن به این وزن، دچار بی‌حالی، سستی، ضعف اندام و اختلال در برنامه‌های روزانه‌شان می‌شوند. بنابراین صرف آن‌كه عددی در جدول وزن ایده‌آل ما را نمایش می‌دهد نباید نسبت به هدف قرار دادن آن اقدام كرد. خوشبختانه در طب سنتی اگر چه تا حدودی به شاخص‌های وزن توجه می‌شود اما فاكتورهای متعددی در این زمینه مورد توجه متخصص و درمانگر قرار می‌گیرد.
لاغری یا تناسب اندام؟
در جامعه امروز، كمتر افرادی را می‌بینیم كه به‌دنبال چاق شدن و افزایش وزن باشند. علت آن هم موجی است كه در جامعه برای كاهش وزن و لاغری وجود دارد. در حقیقت افراد كمی كه برای افزایش وزن به پزشكان و درمانگران مراجعه می‌كنند قصدشان رسیدن به تناسب اندام است و اكثرا نمی‌خواهند بر وزن‌شان افزوده شود.
غالبا در مواجهه با این افراد به آنها توصیه می‌كنیم به كمك ورزش‌های متناسب و آرام شاخص‌های عضلانی بدن خود را تربیت كرده و به مرور اندام خود را متناسب و خوش فرم كنند.
البته انتخاب ورزش و كیفیت اجرای آن نیز در این زمینه مهم است كه باید زیرنظر متخصص انجام شود.
لاغری در طب سنتی
در متون كهن طب سنتی مانند اكسیراعظم، ذخیره خوارزمشاهی و قانون ابن سینا درباره علل لاغری مطالبی بیان شده است كه از میان آنها می‌توان به حجم كم غذا، كم كاری دستگاه گوارش در جذب و هضم غذا، ابتلا به انواع سوءمزاج‌ها، تحرك و كار زیاد اشاره كرد. در این متون، لاغری به‌صورت كلی و موضعی مورد بررسی ومطالعه قرار گرفته و در زمینه بررسی میزان لاغری و چاقی علاوه بر ابعاد فرد، میزان بافت چربی او هم مورد بررسی قرار می‌گرفته است.
چه مقدار غذا بخوریم؟
میزان حجم كم غذا یكی ازمواردی است كه موجب بروز لاغری در افراد می‌شود. درمانگران طب سنتی بر این باورند كه بدن در فعالیت‌های روزانه مواد مغذی و غذاهای دریافتی را مصرف می‌كند و به كمك سوخت و ساز آنها انرژی لازم برای انجام فعالیت‌های ذهنی و جسمی را به دست می‌آورد. بنابراین اگر میزان غذای دریافتی بدن كم باشد، بدن به مرور لاغر می‌شود. از این‌رو، خوردن چه غذایی و میزان حجم آن نیز مفید است. برخی از غذاها در گروه غذاهای لطیف یا غذاهایی كه جرم و كالری‌شان كم است قرار می‌گیرند. یعنی فرد ممكن است از این غذا زیاد هم مصرف كند اما چون این غذا حجم چندانی ندارد و از طرفی كم كالری نیز هست او را چاق نكند. دقیقا مصرف اینگونه غذاها (غذاهای لطیف) است كه برای كاهش وزن به افراد چاق توصیه می‌شود.
چه افرادی مستعد لاغری هستند؟
دستگاهی برای سنجش میزان بافت و نسج پوست بازو وجود دارد كه به كمك آن می‌توان احتمال افزایش وزن افراد و درمان چاقی را در بدن آنها تخمین زد. درمانگر به كمك این دستگاه می‌تواند بگوید كدام بیمار می‌تواند نسبت به درمان لاغری امیدوار باشد.
اختلال در جذب مواد غذایی
گاهی اوقات ما از غذاهایی استفاده می‌كنیم كه ماده مفیدی در بدن تولید نمی‌كند. یعنی پس از مصرف غذا و آماده‌سازی آن در بدن توسط ارگان‌های درونی، ماده مناسبی برای جذب توسط سلول‌های بدن به دست نمی‌آید. در حقیقت بدن نمی‌تواند پذیرای این ماده باشد. به این ترتیب جذب ماده غذایی صورت نگرفته و فرد دچار لاغری می‌شود. افرادی كه از این مشكل رنج می‌برند ممكن است لاغر باشند اما از چاقی موضعی نامناسبی در یكی از اعضای بدن رنج ببرند. یا دچار ناراحتی در دستگاه گوارش باشند. گاهی ممكن است اشكال از بدن فرد باشد. دربدن، سیستمی وجود دارد كه موجب هضم و آماده‌سازی غذا برای جذب می‌شود. اگر حین این آماده‌سازی كه با مشاركت اندام‌های مختلف صورت می‌گیرد اشكال یا اختلالی بروز كند، این مسئله موجب می‌شود تا جذب به‌خوبی انجام نشده و فرد لاغر بماند.
تاثیرات اخلاط موذی در اضافه وزن
بعضی موادغذایی با فعل و انفعالاتی كه در بدن ایجاد می‌شود به اخلاطی مانند بلغم، سودا، صفرا و خون تبدیل می‌شوند. درصورتی كه موادغذایی نامناسب به واسطه رژیم غذایی بد به اخلاط نامناسب تبدیل شوند، بدن طبیعی و سالم، این خلط را جذب نمی‌كند و نسبت به پذیرش آن در اصطلاح طب سنتی، كراهت دارد. بنابراین این جذب نشدن موجب بروز لاغری می‌شود. یكی از رایج‌ترین اخلاط، خون صفراوی است كه به جذب كمتر مواد مغذی می‌انجامد. در مواردی كه طبع بیمار گرم و خشك باشد و دچارغلبه خلط صفراوی نیز شده باشد، توصیه قدما و درمانگران طب سنتی این است كه از مصرف غذاهای حاوی فلفل یا ادویه‌های تند پرهیز كند. همین مسئله تا حد زیادی به جذب مواد مغذی و متناسب شدن بدن او تاثیر می‌گذارد.
ارتباط لاغری با بیماری‌های انگلی
یكی دیگر از دلایل بروز لاغری در افراد كه امروزه چندان شایع نیست، آلوده بودن فرد به بیماری انگلی است. وجود انگل درون بدن انسان مانع از جذب موادغذایی مفید می‌شود. چرا كه انگل پیش از آن‌كه اجازه جذب موادغذایی را بدهد خود از آنها تغذیه می‌كند. در روزگاران گذشته كه بروز این بیماری در میان مردم شایع بود، بسیاری از درمانگران و حتی مادربزرگ‌ها با دیدن كودكی كه بسیار لاغر بود، از شیوه گیاه درمانی برای دفع انگلی كه در بدن او وجود داشت استفاده می‌كردند.
چه غذاهایی برای درمان مجازند؟
در طب سنتی به مصرف شیربرنج، انواع شیرینی‌ها مثل سوهان، باقلوا و قطاب، دانه‌های مغذی مانند كنجد، پسته، فندق و بادام اشاره شده است. مصرف غذاهای غلیط و انواع حلیم، كله پاچه و گوشت پرندگانی مثل اردك، كبك، گوشت بزغاله و بره از جمله خوراكی‌هایی است كه توسط قدما برای افزایش وزن و درمان چاقی به بیماران توصیه شده است. مصرف آب پنیر و آب گوشت نیز از جمله این موادغذایی است كه در شرایط خاص و با دستور متخصص طب سنتی تهیه می‌شود.استفاده از میوه‌ها نیز در درمان لاغری بسیار مهم است. اگر چه برخی افراد تصور می‌كنند میوه‌ها بسیار كم كالری هستند اما استمرار در مصرف برخی میوه‌ها به درمان لاغری كمك می‌كند.
حد مجاز افزایش وزن در سال چند كیلوست؟
درمانگران طب سنتی از زمان‌های بسیار قدیم بر این باور بودند افرادی كه به سرعت لاغر می‌شوند به همان سرعت دچار اضافه وزن می‌شوند. این دیدگاه درباره افرادی كه تصمیم به افزایش وزن دارند نیز صادق است. درمانگران طب سنتی افزایش و كاهش تدریجی وزن را در حفظ و ثبات آن مؤثر می‌دانند. به همین دلیل معتقدند هر چه میزان افزایش یا كاهش وزن بیشتر باشد به همان میزان زمان كاهش یا افزایش وزن زمان می‌برد. بنابراین این گروه معتقدند به‌طور سالانه كاهش و افزایش 5 كیلوگرم، استاندارد و بدون خطر و عوارض جانبی همراه نخواهد داشت.
بی اشتهایی عصبی علت مرگ !
چند وقت پیش، یك مانكن برزیلی به‌دلیل ابتلا به یك بیماری بی‌اشتهایی عصبی جان خود را از دست داد. او در شرایط روحی قرار گرفته بود كه هر چه وزن كم می‌كرد، راضی نمی‌شد و دائم تلاش می‌كرد تا وزنش را كاهش دهد. این مسئله موجب ابتلای او به بیماری بی‌اشتهایی عصبی شد. او آن‌قدر به نخوردن غذا ادامه داد تا سرانجام با مرگ دست و پنجه نرم كرد. در طب سنتی ایران نیز به بیماری بی‌اشتهایی عصبی اشاره شده است. این بیماری معمولا در افرادی كه دچار طبع سرد و خشك هستند دیده می‌شود. این افراد عموما در مقابل سرما نسبت به بقیه حساس ترند، فشار خون آنها پایین است و عموما دچار ضعف جسمانی هستند. علاوه بر این، درجه حرارت بدن این افراد نیز پایین است و در بسیاری مواقع بی‌اشتها و كم خوراك هستند.
استرس و فشار عصبی دلیل كاهش وزن
درمانگران طب سنتی بر این باورند كه ناراحتی، غصه، استرس و فشارهای عصبی از جمله دلایل لاغری و كاهش وزن در افراد محسوب می‌شوند. افرادی كه روحیه حساس داشته و اغلب اوقات به مشكلاتی كه در گذشته داشته‌اند می‌اندیشند یا درباره آینده و روزهایی كه پیش رو دارند احساس نگرانی می‌كنند بیشتر در معرض لاغری و كاهش وزن قرار دارند. بنابراین درصورتی كه این گروه قصد دارند بر مشكل لاغری خود غلبه كنند پیش از هر چیز باید بر این حالات روحی خود غلبه كرده و برای درمان آنها اقدام كنند.
هر داروی گیاهی را مصرف نكنید
برخی داروهای گیاهی در عطاری‌ها به فروش می‌رسند كه برای درمان لاغری از سوی فروشندگان توصیه می‌شوند. متاسفانه تجویز بسیاری از این داروهای گیاهی بدون لحاظ كردن علل واقعی لاغری در افراد، تجویز می‌شود. در حقیقت یك نوع دارو برای انواع لاغری‌های مختلف به مراجعه‌كنندگان توصیه می‌شود. بنابراین لازم است تا مردم دقت كافی را داشته باشند كه هرگاه بدون معاینه و بررسی علائم و شرح حال‌شان دارویی برای آنها تجویز شد، نسبت به مصرف آن هوشیاری لازم را داشته باشند و از هر نوع دارویی صرف این‌كه گیاهی است استفاده نكنند.
ابتلا به اسهال از مواردی است كه موجب حفظ ریتم كاهش وزن می‌شود
این افراد نیاز به افزایش وزن ندارند
درمانگران با كمك شیوه‌های معاینه طب سنتی و گرفتن نبض مراجعه‌كننده می‌توانند ضرورت افزایش وزن را در وی بررسی كنند. درصورتی كه درمانگر نبض فرد را پیش از مصرف غذا و پس از مصرف غذا گرفت، از صحت و سلامت وی مطمئن شد، درباره شیوه كار و برنامه‌های روزانه او نیز آگاهی پیدا كرد، كار او را متناسب با شرایط جسمانی او یافت، درباره شیوه زندگی او نیز اطمینان حاصل كرد، این نتیجه حاصل می‌شود كه لاغری او طبیعی بوده و او در سلامت است. بنابراین این فرد ساختار جسمانی طبیعی دارد و نیازی به اضافه وزن ندارد.
این نكات را جدی بگیرید
در كتب طب سنتی، عوامل مختلفی برای كاهش وزن و ابتلا به لاغری آمده و توصیه‌هایی در این زمینه مطرح شده است.
- افرادی كه به‌طور پیوسته در حوزه علم و دانش مشغول فعالیت هستند و دغدغه آنها شركت در نشست‌های علمی، مطالعه و تحقیق است، در مقایسه با دیگران بیشتر در معرض ابتلا به لاغری و كاهش وزن قرار دارند.
- افرادی كه كارهای سخت و پر تحرك دارند همواره افرادی لاغر هستند كه شغل آنها تاثیر مستقیمی بر شرایط جسمانی آنها دارد.
- افراد مبتلا به بیماری‌های كبدی یا بیماری‌هایی كه منجر به بزرگی طحال در بدن می‌شوند نیز از جمله افرادی هستند كه ناخودآگاه در معرض لاغری قرار می‌گیرند.
- افراد مبتلا به سوءمزاج‌ها مثل سوءمزاج سوداوی از جمله گروه‌هایی هستند كه پیش از درمان لاغری باید به درمان سوءمزاج خود بپردازند.
- آرامش خاطر و نشاط روحی و فكری از جمله عواملی است كه به درمان لاغری كمك می‌كند و تاثیر زیادی در جذب موادغذایی و افزایش وزن دارد.
- ابتلا به اسهال از مواردی است كه موجب حفظ ریتم كاهش وزن می‌شود. این مكانیسم در حقیقت در برخی از شیوه‌های درمانی برای لاغرشدن افراد چاق مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- ابتلا به سوءمزاج بارد نیز یكی دیگر از دلایل ابتلا به لاغری است. درمانگران برای درمان لاغری پیش از هر چیز، احتمال وجود سوءمزاج بارد را در بیماران‌شان بررسی می‌كنند.
- خواب معتدل و مناسب نیز در درمان این اختلال مؤثر است. افرادی كه برای درمان لاغری و افزایش وزن به پزشك مراجعه می‌كنند باید علاوه بر كنترل و تنظیم ساعات خواب‌شان، فعالیت‌ها و برنامه‌های روزانه خود را نیز تنظیم كنند.
منبع : مجله سیب سبز
ویدیو : هر داروی گیاهی را مصرف نكنید!