نمد «کچه» هنر صنایع دستی و میراث گذشتههای دور قوم ترکمن : نمد یکی از صنایع ...
نمد یکی از صنایع دستی مردم ترکمنستان می باشد.
نمد ساده‌ترین نوع فرش است که تولید آن آسان بوده و نیاز به دستگاه خاصی برای تولید آن نیست و بیشتر با دستان توانای نمدمال تهیه می‌شود که پیدایش آن به ۱۰۰۰ سال پیش برمی‌گردد و هم‌اکنون در جامعه ترکمنی با توجه به زیبایی نقوش جز صنایع دستی محبوب قرار دارد.
هر چند که فرش دستباف و فرشهای ماشینی جای نمد را در کاربرد میان مردم کم کرده‌است، اما این هنر به عنوان میراث زیبا صنایع دستی گذشتههای قوم ترکمن، هم‌اکنون در جامع ترکمنستان از احترام و جایگاهی مهمی برخوردار بوده علاوه بر این نمد، زینت نمایشگاههای صنایع دستی، موزهها، نگارخانهها و نیز فروشگاههای عمومی تبدیل شدهاست، نمد در هر خانه ترکمن به عنوان جانمازی نیز به صورت گسترده استفاده می‌شود.
این محصول برای پوشاندن کف اتاق، سالن، پوشش آلاچیق، پوشش اسب، رویه زین و … به کار می‌رود. هم اکنون استفاده از نمد ترکمنی برای فرش کردن اطاق کمتر استفاده می‌شود اما خانه‌ای نیست که در آن از نمد به عنوان سجاده استفاده نشود.
• طرز تهیه نمد ترکمنی
طرز تهیه نمد به شرح زیر است: ابتدا پشم را می‌شویند و پشم شسته شده را روی حصیری از جنس نی، خشک می‌کنند. بعد از خشک شدن با چوبی باریک مانند حلاج‌ها، ضربه می‌زنند و با این کار، الیاف پشم کاملا از هم جدا می‌شود و پف میکند. بعد از مرحله‌ی حلاجی، پشم را به رنگ‌های دلخواه، رنگ آمیزی می‌کنند و پشم‌های رنگ شده را روی حصیری از نی بر اساس ذهنیات خود، شکل می‌دهند، این شکل‌ها گرفته شده از طبیعت اطراف و بیشتر به شکل قوچ و شاخ قوچ است.
حصیر را با نقش‌های شکل گرفته، لوله کرده و با طناب می‌بندند و حصیر لوله شده را در سطحی از زمین که با کاه پوشانیده اند قرار می‌دهند و به تدریج بر روی آن، آب گرم می‌ریزند و حصیر لوله شده را با طنابی که به دور آن پیچیده‌اند بر روی زمینی که با کاه پوشیده شده، می‌غلطانند. این عمل حدود ۳ ساعت ادامه می‌یابد.
بعد از ۳ ساعت، نمد را که اکنون الیاف بهم چسبیده است، از حصیر بیرون میآورند و در مرحله آخر، نمد مال‌ها، حدود ۶ ساعت نمد را بر روی همان حصیر می‌مالند در حالی که مرتب به آن آب نیمه گرم می‌پاشند. نمد مالی نیز مثل قالی بافی منحصرا کار زن هاست و مرد ترکمن در این گستره، جز کمک در حصیر غلطانی نقش دیگر ندارد.
نقش و نگار نمد با نقش و نگار در قالی فرق میکند. مشهورترین این نقش‌ها شامل دیه گؤز، چشم شتر، قُچ، قوچ، ثاری چیبین، عقرب زرد، تیرانا، ماهی غضروفی (خاویار) و قوشماقچه می‌شود. بدین جهت نمد نسبت به اندازه‌اش متنوع است چنان که «بیر امزیک، ایکی امزیک، اوچ امزیک، دورت، امزیک، بأش امزیک» اندازههای نمد ترکمنی است. کاربرد تصاویر در زمینه اصلی نمد در اشکال و رنگ‌های متنوع مانند، جنگ میان حیوانات، تصویر درختان و صحنه‌های با انسان برخی در شکل آبستراکت، نشانگر نماد‌های دوران کهن بوده که تا امروز نیز در نزد ترکمن‌ها و دیگر اقوام ترک زبان ماندهاست. کاربرد تصاویر هندسی، دومین نوع ویژگی و زینت نقوش نمد است.
چنین طرح‌های هندسی در فرش ترکمن نیز دیده می‌شود. همانگونه که گفته شد، نمد ترکمنهای یموت و به طور کلی ترکمن‌ها مطابق تاریخ و سابقه ۲۵۰۰ ساله خود با نقش با شاخ قوچ به رنگ‌های سیاه وسرخ، با ابرهایی به رنگ‌های سفید و سرخ که نشان از سمبول آسمان و زمین بوده با نقوش نمدهای قیرقیزها و دیگر اقوام ترک مشترک می‌باشد.
نمد ساده‌ترین نوع فرش است
طرز تهیه نمد ترکمنی
نمد یکی از محصولات صنایع دستی سنتی ترکمنستان با قدمت ۱۰۰۰ سال است.
منبع:qereqnews.ir
ویدیو : نمد «کچه» هنر صنایع دستی و میراث گذشتههای دور قوم ترکمن