نشانه های مهم بیماری قلبی : مهمترین علت پیدایش بیماریهای قلبی- عروقی، ...
مهمترین علت پیدایش بیماریهای قلبی- عروقی، تصلب شرایین می‌باشد. تصلب شرایین سبب می شود كه سرخرگ‌های گوناگونی كه به سمت‌های مختلف بدن خون میرسانند، به تدریج سخت و تنگ گردند و توانایی آنها برای انتقال اكسیژن و مواد غذایی به سلول های بدن كاهش یابد.
عواملی هستند كه موجب سریعتر شدن تصلب شرایین می گردند و در صورت وجود آنها احتمال پیدایش بیماری قلبی- عروقی افزایش پیدا می‌كند. برای پیشگیری از پیدایش بیماریهای قلبی- عروقی و مرگ و میر و ناتوانی ناشی از آنها، باید این عوامل خطر را بشناسید و به توصیههای پزشكی توجه نمایید.
عوامل خطر برای بیماریهای قلب و عروق
عوامل خطر برای بیماری های قلب و عروق عبارتند از: سن بالا، جنس مذكر، سابقه خانوادگی بیماری قلبی زودرس، فشار خون بالا، افزایش چربی خون به ویژه كلسترول)، دیابت قندی، سیگار كشیدن، چاقی، كم تحركی (انجام ندادن فعالیت های بدنی) و اختلال در انعقاد خون.
با توجه به اینكه دیابت از عوامل خطر بیماریهای قلبی-عروقی است و معمولا با عوامل خطر دیگر همراهی دارد و گاهی شاید ایجاد كننده آنها باشد، مبتلایان به دیابت باید بیش از دیگران مراقب سلامت قلب و عروق خود باشند.
پژوهش‌های فراوان پزشكی نیز نشان داده اند كه عوامل خطر قلبی- عروقی در مبتلایان به دیابت نوع 2 شایعتر هستند.
بیماریهای قلبی - عروقی را می‌توان به سه گروه عمده تقسیم كرد:
• بیماریهای كرونری قلب
• حوادث عروقی مغز
• بیماری رگهای محیطی
بیماریهای كرونری قلب
قلب یك پمپ عضلانی به اندازة مشت گره كرده انسان است كه در هر دقیقه به طور متوسط 60 تا 100 بار می تپد و خون را در بدن به گردش در می آورد. گردش خون سبب می‌شود كه اكسیژن و مواد غذایی به اندام های بدن برسد و مواد زائد ناشی از فعالیت سلول‌ها نیز دفع شود. عضله قلب هم از این قاعده مستثنی نیست و باید خونرسانی مناسب داشته باشد تا این كار حیاتی خود را به درستی انجام دهد. خونرسانی به عضله قلب توسط رگ هایی موسوم به «سرخرگ های كرونر» صورت می گیرد. رسیدن خون به قلب و میزان فعالیت عضله قلب تا حدی مشابه وضعیت عرضه و تقاضا است؛ هرچه قلب فعالیت بیشتری داشته باشد (مثلاٌ هنگام فعالتهای سنگین بدنی یا اضطراب و تنش)، به خون بیشتری احتیاج خواهد داشت. سرخرگ‌های كرونر باید بتوانند این افزایش نیاز را تأمین كنند و گرنه سلولهای عضله قلب با مشكل روبرو خواهند شد.
تصلب شرایین و همچنین پیدایش لخته درون رگهای كرونر سبب می شود كه خونرسانی به سلول های عضله قلب كاهش یابد. در نتیجة كمبود اكسیژن و مواد غذایی و انباشت مواد زائد در عضله قلب، دردی پدید می آید كه به «درد قلبی» یا «آنژین صدری» معروف است. اگر سرخرگ كرونر به طور كامل (به وسیله تنگی شدید یا لخته خون) بسته شود، سلولهای قلبی مربوط به حوزه آن سرخرگ خواهند مرد كه به این وضعیت «انفاركتوس قلبی» میگویند. گاهی نیز در اثر اختلال شدید و گسترده در كاركرد عضله قلب، مرگ ناگهانی رخ می دهد.
نشانههای مهم بیماری قلبی
1- درد قفسه سینه: این درد كوبنده یا فشارنده در ناحیه پشت جناغ سینه احساس می شود و ممكن است به گردن، دستها، پشت و یا شكم هم انتشار یابد. آنژین صدری اغلب هنگام كارهای بدنی یا فشارهای روحی و روانی كه فعالیت قلب افزایش پیدا می كند، بروز مینماید و معمولاٌ با استراحت یا مصرف نیتروگلیسرین زیرزبانی تسكین می یابد. اگر درد با استراحت یا چندین دقیقه پس از مصرف قرص یر زبانی بهبود نیافت و به ویژه اگر همراه با تنگی نفس، تهوع و تعرق شدید بود، ممكن است نشانه انفاركتوس قلبی باشد. براساس گزارش مركز تحقیقات غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشكی تهران به دلیل اختلال در اعصاب محیطی، شدت نشانه های بیماری قلبی در افراد دیابتی ممكن است كمتر از میزان مورد انتظار باشد (انفاركتوس بی سروصدا)؛ از این رو شما كه به بیماری دیابت مبتلا هستید باید بیشتر متوجه چنین نشانه هایی باشید و به موقع به پزشك مراجعه كنید. البته به یاد داشته باشید كه دردهای قفسه سینه فقط نشانه بیماری قلبی نیستند و ممكن است مثلاٌ در اثر بیماری های گوارشی یا ریوی نیز پدید آیند.
2- تنگی نفس: احساس تنگی نفس می تواند از نشانه های بیماری كرونری قلب باشد گرجه در بسیاری از بیماری های تنفسی و... نیز این حالت پدید می آید.
3- تپش قلب: در این وضعیت، فرد به طور ناراحت كننده ای ضربان قلب خود را احساس می‌كند. تپش قلب در حالت های اضطرابی و برخی بیماری های دیگر قلبی نیز ممكن است پدید آید.
4- خیر یا ادم: در مراحل پیشرفته تر بیماری قلبی (نارسایی قلب) كه كاركرد پمپ اشكال پیدا می كند، مایع موجود در بافت های بدن (به ویژه بخشهای پایینی بدن مثل قوزك پاها) به طور كامل تخلیه نمی شود و در زیر جلد انباشته می گردد. البته خیر یا ادم در نتیجه بیماری های واریسی پاها، بیماری كبد، اختلالات كلیوی و... نیز ممكن است پدید آید.
حوادث عروقی مغز (سكته مغزی)
هنگامی كه رگهای تغذیه كننده مغز به شدت آسیب ببینند، خون به سلول های مغزی نمیرسد و آنها دچار مرگ خواهند شد كه به این حالت «انفاركتوس مغزی» میگویند. سكته مغزی هم در اثر تنگی و بسته شدن رگ های مغز پدید می آید و هم به دنبال پاره شدن و خونریزی رگهای مغز.
مهم ترین عامل خطر برای حوادث عروقی مغز افزایش فشار خون (پرفشاری خون) است. خطر سكته مغزی در مبتلایان به دیابت كه فشار خون بالا هم دارند، دو برابر افرادی است كه تنها به پرفشاری خون دچار هستند. این مسأله اهمیت كنترل فشار خون در بیماری دیابت را آشكارتر می سازد.
نشانه های حوادث عروقی مغز بسته به اینكه كدام قسمت مغز اختلال خونرسانی پیدا كند، بسیار گوناگون هستند. كرختی یا ضعف حركتی شدید (فلج) در یك نیمه بدن و نابینایی یا تاری دید زودگذر یك چشم از جمله نشانه های حوادث عروقی مغز می باشند.
بیماری رگهای محیطی
منظور از بیماری رگهای محیطی بیماری‌هایی است كه عروق بیرون از قلب و مغز را گرفتار می كنند. این بیماری‌ها معمولاٌ در نتیجه تنگ شدن رگ‌هایی كه خون را به پاها و دستها میرسانند، پدید می آیند. كاهش خونرسانی به پاها سبب دو نوع عارضه می‌شود:
1- قنقار یا یاگانگرن: مرگ بافتی در اثر نرسیدن خون به اندامها كه در نهایت به قطع آن عضو می انجامد.
2- لنگش متناوب: به علت تصلب شرایین خونرسانی كنندة پاها، پس از مدتی راه رفتن درد شدیدی معمولاٌ در عضلات پشت ساق پا به وجود می‌آید.
به طور كلی احتمال اینكه مبتلایان به دیابت نیاز به قطع قسمتی از پاهایشان پیدا كنند، 15 تا 40 برابر جمعیت جامعه است. بنابراین پایبندی به توصیه های مربوط به پیشگیری از بیماریهای قلبی- عروقی و نیز رعایت اصول مراقبت از پاها، برای افراد دیابتی بسیار اهمیت دارد.
اصول پیشگیری از بیماری های قلب و عروق در افراد دیابتی
1- چربی (به ویژه كلسترول) خون خود را كاهش دهید.
كلسترول كه نوعی چربی است، در پیدایش و گسترش تصلب شرایین نقش مهمی دارد زیرا می تواند در دیوارة رگها رسوب كند و همراه با عوامل دیگر به تنگی و بسته شدن سرخرگها بینجامد.
كلسترول دو نوع مهم دارد: یكی كلسترول «بد» (LDL) كه موجب بسته شدن رگها و بیماری قلبی-عروقی می شود و دوم كلسترول «خوب» (HDL) كه كلسترول اضافی بدن را از بافت‌ها خارج می كند و خطر بیماری قلبی را می كاهد. نوعی از كلسترول كه باید غلظت كمی در خون داشته باشد، همان نوع «بد» یا LDL است.
شما می توانید با پرهیز از مصرف غذاهای پرچربی و رعایت توصیه های پزشكتان، چربی خون خود را در سطح مناسب نگه دارید.
2- فشار خون خود را كنترل كنید
فشار خون بالا افزون بر اینكه فشار بیشتری بر قلب وارد می سازد و نیاز آن به خون را افزایش می دهد، روند تصلب شرایین را هم تسریع می كند و سبب آسیب اندام‌های گوناگون بدن می گردد.
3- وزن خود را به حد مناسب برسانید
چاقی عامل خطر مهمی برای افزایش فشار خون است. همچنین چاقی یا اضافه وزن موجب افزایش مقاومت سلول های بدن نسبت به انسولین می شود. شما باید زیر نظر یك پزشك یا متخصص تغذیه وزن بدنتان را به میزان متناسب باقد، جنس و سن خود برسانید.
4- سیگار نكشید
استعمال دخانیات سبب افزایش ضربان قلب و در نتیجه كار قلب می شود و فشار خون را هم بالا می برد. همچنین سیگار بر اثر روی عوامل انعقادی و نیز غلیظ كردن خون احتمال تشكیل لخته و بسته شدن سرخرگ ها را افزایش می دهد. افزون براین، سیگار با اثر بر رگهای كوچك، خونرسانی به بخش های انتهایی اندام ها (به ویژه پاها) را مختل می كند و این عارضه در افراد دیابتی كه گرفتاری اعصاب محیطی نیز دارند، بسیار مهم است و خطر قطع عضو را باز هم افزایش می دهد. این آثار جدای از سرطان زایی سیگار است كه موجب ناتوانی و مرگ خواهد شد. امروزه سیگار مهم ترین علت قابل پیشگیری سرطان به شمار می‌آید.
5- قند خون خود را كنترل كنید
كنترل دقیق قند خون، هم به طور مستقیم و هم به طور غیرمستقیم، نقش مهمی در پیشگیری از بیماریهای عروقی می تواند داشته باشد.
6- فعالیت ورزشی منظم داشته باشید
پژوهش‌های پزشكی نشان داده اند كه داشتن یك زندگی كم تحرك (از نظر بدنی)، صرف نظر از عوامل خطر دیگر، احتمال دیابت، چاقی و بیماری كرونری قلب را افزایش می دهد. پیادهروی، دوچرخه سواری، تنیس روی میز، باغبانی و دویدن آرام فعالیت‌های بدنی هستند كه اثر مفیدی بر تندرستی شما خواهند داشت. توصیه می شود كه روزانه 30 دقیقه به فعالیت بدنی بپردازید، می توانید این میزان فعالیت را در سه دوره 10 دقیقه ای (بافاصله) نیز انجام دهید.
منبع:عصرایران
ویدیو : نشانه های مهم بیماری قلبی