مراحل تبدیل پشم به خامه قالی بافی(نخ پشمی) : مرحله سرت كردن: مشخصات پشم به ...
مرحله سرت كردن: مشخصات پشم به محل پرورش، نژاد و طرز تغذیه گوسفند بستگی دارد و همچنین پشمهای قسمتهای مختلف بدن گوسفند از لحاظ كیفیت و ظرافت یكسان نیست و آنجه در جنوب خراسان متداول می باشد به شرح ذیل می باشد:
الف) پشم سفید درجه یك: این نوع پشم شامل كل پشمهای سفید بدن گوسفند و بدون در نظر گرفتن پشمهای دست و پای حیوان می شود.
ب) پشم سفید درجه دو: این نوع پشم شامل پشمهای سفید دست و پای حیوان و پشمهای سفید الیاف كوتاه می باشد.
ج) پشم الوان: مخلوطی از پشم های سیاه و قهوه ای شتری و خاكستری و سایر رنگها می باشد.
د) پشم شكری «كبود»: پشمهایی كه كمی تیره از پشمهای سفید باشند در این رده قرار می گیرند.
هـ) پشم مشكی:چنانچه درصدبیشترپشمهای موردسرت مشكی باشندآنهارا در این طبقه قرار میدهند.
مرحله حلاجی و شستشو:
پس از طبقه بندی پشم هر قسمت از پشم تفكیك شده و با دست و یا ماشین حلاجی می شود. و بعد شسته می شوند و بعد خشك می كنند و شستشوی پشم در روی بدن حیوان به صورت ابتدایی با آب ساده و یا با آب و صابون در داخل رودخانه و یا حوضچه های معمولی صورت می گیرد و به اصطلاح به آن گرده شور می گویند.
مرحله ریسندگی: بعد از اینكه پشم تمیز شد و برای اینكه الیاف حلاجی شده به صورت های محكمی تابیده و جهت مصرف در قالیبافی و یا جاجیم و گلیم و غیره در آید نیاز به رسیدن دارد و در قدیم و حالا كمتر ریسندگی به وسیله دست صورت می گرفت.
بدین صورت بود كه پشم آماده شده را بوسیله ابزار چوبی به نام دوك می ریسیدند و نحوه عمل بدین ترتیب بوده است كه پشم به صورت كلافهای روی مچ دست قرار داده در این حالت شخص ریسنده پشم را به تدریج از مچ دست به سمت دوك به مقدار زیاد باز نموده و به صورت نخ نیم تاب در آورده و با چرخ دادن دوك و با شیوه خاصی به تدریج پشم نیم تاب را به سر دوك هدایت كرده و در اثر گردش دوك پشم تاب لازم را یافته و به نخ تبدیل شده و به دور دوك پیچانده می شود.
پشم ریسی ماشینی: پشم شسته و خشك شده را كه ابتدا به نسبتهای لازم مخلوط آب و روغن روی آن پاشیده اند پس از حدو 12 ساعت توسط دستگاه حلاجی زده شده و در دستگاه كاردنیك(كرمیل) كه كار به نظم كشیدن الیاف پشم و تبدیل پشم طی مراحل به صورت اتوماتیك به نخ تبدیل می شود.
نمره پشم با یكی از عوامل درجه بندی، نمره پشم است. نمره پشم به ظرافت و طول الیاف آن بستگی دارد.
پشم یا كرك بره: ظریف ترین پشم از بره جوان هشت ماه چیده می شود كه كیفیت بسیار لطیف و عالی دارد و شش ماه بعد در 14 ماهگی پشم گوسفند قویتر و ضخیم تر می شود و بدین ترتیب هرچه گوسفند مسن تر شود كیفیت پشم آن نا مرغوب تر خواهدشد.
پشم قوچ: پشمی است كه ضخامت و كلفتی آن از حد معمولی بیشتر است.
پشم میش: پشمی كه در آن تارها یا یكدست یا مخلوط است.
خصوصیات فیزیكی پشم:
استحكام كشش تا حد پارگی پشم در شرایط خشك 7/1-1 گرم بر دینر و این استحكام در حالت خیس6/1-8/0 گرم دینر می باشد.
تأثیر حرارت:
اگر پشم برای مدت زیادی در صد درجه سانتی گراد حرارت داده شود از استحكام آن كاسته شده و حالت نرمی و لطافت خود را از دست می دهد و. در حرارت 130 درجه سانتی گراد تجزیه شده و به زردی می گراید.و در 300 درجه سانتی گراد سوخته و كز می كند. پشم در مجاورت با شعله سوخته و از خود بوی پر یا موی سوخته می دهد و در اثر دور كردن شعله سوختن پشم متوقف می گردد.
تأثیر نور آفتاب:
كراتین پشم تحت تأثیر نور آفتاب تجزیه شده و گوگرد پشم نیز به اسید سولفوریك تبدیل گردیده و سبب تغییر رنگ پشم و خشن شدن آن در زیر دست شده و از استحكام آن كاسته می شود.
تأثیر اسیدها:
پشم در اسید سولفوریك داغ به طور كامل تجزیه می گردد، در اسید نیتریك نیز پشم را اكسید كرده و به آن صدمه می زند ولی پشم در مقابل سایر اسیدها مقاوم است.
تأثیر قلیایی ها:
كراتین پشم در مقابل مواد قلیایی حسا بوده و در سود سوز آور حل می شود.
شستشو و عملیات تحمیكی پشم در محیط قلیایی باید ملایم و با دقت انجام گیرد و حتی اگر سود غلیظ و داغ باشد باعث صدمه دیدن پشم و زردی ان می شود. مواد قلیایی ضعیف مثل آمونیاك، بوراكس و فسفات سدیم تأثیر سوء زیادی روی پشم ندارند.
تأثیر مواد احیاء كننده:
مواد احیاءكننده باندهای دی سولفید موجود در لیف پشم را می شكنند.
تأثیر رطوبت: پشم بیش از هر چیز دیگری به آسانی رطوبت را جذب نموده و به راحتی نیز آن داغ و بخار در مدت كوتاهتری روی لیف پشم اثر گذاشته و از استحكام آن می كاهد.
الیاف پشم دارای شفافیت و درخشش طبیعی است كه با توجه به نوع و خصوصیات آن متفاوت می باشد. شفافیت لیف بستگی به فرم و طبیعت لیف و میزان انعكاس نور از سطح لیف دارد به طور مثال پشم گوسفندان نژاد انگلیسی لینكن ولیستر به نسبت منعكس نمودن نور حالت شفافیت و باقی ابریشم را دارد و رنگ پشم گوسفندانی كه معمولاً برای تولید پشم پرورش داده می شوند سفید می باشد.
منبع:pnu-club.com
ویدیو : مراحل تبدیل پشم به خامه قالی بافی(نخ پشمی)