قدرت ذهن در مقابله با هیاهوی پیرامون : فردی با شنوایی طبیعی کامل در ...
فردی با شنوایی طبیعی کامل در حالی که ذهنش متوجه موضوع دیگری است، چگونه می تواند نسبت به دنیای پیرامون خود ناشنوا شود؟ این پرسش تامل برانگیز که بی شک رویداد آشنا و ملموس زندگی روزمره محسوب می شود و همه ما به نوعی شاهد حضور پررنگ و محسوس آن در تجربه زیستی خود بوده ایم، از جمله سوالات مهم و مطرح دانش در حوزه های مختلف عصب شناختی، روان شناختی و روان تنی است که متخصصان مغز و اعصاب و روان پزشکان با توجه ویژه ای به مطالعه و پژوهش در ابعاد پیرامون آن پرداخته اند تا از رهگذر شناخت این پدیده مهم و یافتن پاسخ آن به برداشتن گام های ارزنده ای در جهت درک و شناخت ساختار ذهنی و قابلیت های اعصاب و روان انسان نائل شوند.
تحقیقات جدید دانشمندان در پاسخ به این پرسش مهم که انسان چگونه می تواند هوش و حواس خود را از دنیای اطراف به موضوعی واحد اختصاص داده و نسبت به هیاهوی جریان پیرامون خود بی اعتنایی کامل نشان دهد، منجر به یافته های ارزشمندی درباره چگونگی کسب تجربه کر شدن کامل انسان در زمان تمرکز و توجه شدید وی روی یک موضوع خاص شده است. اما ماجرای این یافته جالب توجه و ارزشمند که شرح پژوهش آن در شماره اخیر ژورنال تخصصی «توجه، ادراک و روان تنی» منتشر شده از این قرار است که محققان دانشگاه لندن کالج برای نخستین بار پدیده ای را به اثبات رسانده اند که عنوان «کری بی توجهی» را بر آن نهاده شده است.
در همین رابطه، پروفسور لاوی از انستیتوی علوم اعصاب شناختی دانشگاه لندن کالج و سرپرست این پژوهش، پدیده کری بی توجهی یا به بیانی دیگر کری از روی بی اعتنایی را تجربه مشترک و عادی زندگی روزمره ما عنوان می کند. به عنوان مثال، زمانی که در اتوبوس یا مترو مجذوب خواندن کتابی شده یا به اصطلاح در آن غرق می شویم، یا حتی مقاله روزنامه ای هوش و حواسمان را به کلی مشغول خود می کند، ممکن است از شنیدن صدای بلندگویی که نام ایستگاه را اعلام می کند وامانده و مقصدمان را رد کنیم؛ یا اگر در حال قدم زدن، موضوعی بشدت ذهنمان را درگیر کند، ممکن است صدای ماشینی که نزدیک می شود را نشنیده، درمانده و بدون توجه از عرض خیابان رد شویم.
● چرا گاهی اطرافمان را نمی بینیم؟
در همین رابطه و به منظور آزمایش کری بی اعتنایی، گروه پژوهشی مبادرت به طراحی و اجرای مجموعه ای از آزمایشات با ۱۰۰ نفر داوطلب نمود که طی آن داوطلبان به انجام یک بازی رایانه ای خاص دعوت می شدند که شامل نمایش مجموعه ای از اشکال متقاطع می شد. برخی از قوانین بازی آسان بودند و به عنوان نمونه از شرکت کنندگان خواسته می شد اختلاف رنگ واضحی را بین بازوهای متقاطع اشکال ارائه شده در رایانه تشخیص دهند. اما سایر خواسته ها به مراتب دشوارتر و به طور مثال متضمن تشخیص دادن ماهرانه و دقیق تفاوت طول بازوهای متقاطع بود.
شرکت کنندگان در این آزمایش در تمام مدت بازی با رایانه می بایست گوشی های هدفونی را روی سر خود می گذاشتند که هیچ صدایی از آن خارج نمی شد، اما به آنها گفته شده بود که این هدفون ها به تمرکزشان کمک می کند. در زمانی که بازی در جریان بود در چند نوبت و به طور غیرمنتظره موزیک هایی از طریق همین گوشی ها پخش شد. بلافاصله پس از آن که صدا پخش می شد، آزمایش متوقف شده و از شرکت کنندگان راجع به صدای پخش شده سوال می شد.
نکته: نکته قابل توجهی که اکنون و به لطف پژوهش جدید دانشمندان مشخص شده، این واقعیت است که فرآیند غرق و مجذوب شدن در یک موضوع دشوار، ما را نسبت به منابع دیگری از اطلاعات، کور و کر می سازد
براساس نتایج به دست آمده مشخص شد در جریان مراحل ساده بازی مانند تشخیص رنگ ها که تمرکز نسبتا اندکی لازم دارد، ۲ نفر از ۱۰ شرکت کننده، صدای پخش شده را نشنیده بودند. این نسبت در حالی بود که در جریان اجرای تکالیف دشوارتری مانند شناسایی طویل ترین بازو یا مقایسه ابعادی که طبیعتا تمرکز و توجه افزون تر شرکت کنندگان را مطالبه می کرد، نتایج حاصله از رد شدن تعداد بیشتری خبر می داد، به نحوی که ۸ نفر از ۱۰ شرکت کننده صدای پخش شده را نشنیده بودند. به باور محققان، بروز چنین ناشنوایی هایی در زمانی که تکلیفی کاملا بصری توجه انسان را به خود معطوف می سازد، به دلیل استفاده حواس شنوایی یا بینایی از فضای پردازشی مشترکی در مغز است. البته پیشتر از این نیز بردانشمندان معلوم شده بود که افراد به روش مشابهی که این بار تجربه «کوری بی اعتنایی» نامیده می شود را هنگام فرورفتن و مجذوب شدن در موضوعاتی که تمام توجه آنها را به خود جلب کرده بود، احساس کرده اند. دانشمندان به عنوان مثال بارز تجربه کوری از روی بی اعتنایی، آزمون معروف گوریل نامرئی را شاهد می آورند که به خوبی نشان می دهد افراد در زمان تمرکز روی یک سوژه خاص چگونه از مشاهده مناظر پیرامون سوژه مورد نظرشان عاجز می شوند. آزمون گوریل نامرئی به خوبی نشان می دهد که تماشاگران غرق شده در یک بازی بسکتبال از مشاهده آدمی در لباس گوریل که آن طرف تر راه می رود، بازمانده اند. اما نکته قابل توجهی که اکنون و به لطف پژوهش جدید دانشمندان مشخص شده این واقعیت است که فرآیند غرق و مجذوب شدن در یک موضوع دشوار، ما را نسبت به منابع دیگری از اطلاعات کور و کر می سازد.
● وقتی کرکره شنیدن را پایین می کشیم
از دیگر نکات قابل توجهی که در این پژوهش تازه به چشم می خورد، نگاه متفاوت آن به مقوله شنیدن و تفسیر غالب علمی در خصوص تحول دستگاه شنوایی و ارتباطش با سایر حواس و قدرت ذهنی انسان است. موضوع از این قرار است که در مورد شنیدن و دستگاه شنوایی انسان غالبا تصور بر این بوده که به عنوان یک سامانه هشدارباش تکامل یافته که طبیعتا نباید به توجه زیادی نیاز داشته باشد، اما با این وصف جالب است که براساس یافته های این پژوهش جدید چنانچه توجه ما به هر چیزی معطوف شود، می توانیم به نحو موثری نسبت به دنیای پیرامون خود ناشنوا شویم. توضیح ساده تر این ساز و کار را می توان در نتایج آزمون های همین تحقیق مشاهده کرد که نشان می دهد اکثر افراد در صورتی که تکلیف مربوطه آسان بوده و تمرکز کاملی را از آنها نمی گرفته است، متوجه صدا می شدند. این مهم در حالی است که وقتی تکلیف دشوارتر می شده افراد به نسبت کمتری قادر به شنیدن صدای موزیک می شده اند.
از دیگر نمونه های بارز یا موقعیت های دنیای واقعی که پدیده کری بی توجهی را بخوبی ثابت می کند، در حین رانندگی اتفاق می افتد. در واقع، موضوع رانندگی و اشتغال ذهنی رانندگان، مورد بارز و مستندی است که می تواند دستاویز تحقیق در مورد کری بی اعتنایی قرار گیرد. مدارک و شواهد کافی نشان می دهد شمار قابل توجهی از تصادفات رانندگی از یک فقدان توجه راننده ناشی می شوند؛ به عنوان مثال، به رغم آن که آژیر آمبولانس ها طوری طراحی می شوند که خیلی پرسر و صدا و غالب بر باقی صداهای محیطی باشند ـ نظیر صدای بوق اخطار وسایط نقلیه سنگین به هنگام عقب رفتن ـ اما ممکن است توسط راننده ای که برخی اطلاعات بصری جالب توجه پیرامونی همچون بیلبورد کنار جاده، متن آگهی مندرج بر پشت اتوبوس جلویی یا نقشه مندرج بر صفحه ناوبری خودرو حسابی توجه و تمرکزش را به خود مشغول داشته است، نادیده و به عبارتی نشنیده گرفته شود؛ و این اتفاق شایعی است که پدیده ناشنوایی از روی فقدان توجه در پشت پرده رویدادها و حوادث متعاقب آن حضور دارد.
به راستی چرا وقتی گوش ما شاهد توجه زیاد چشم به موضوعی است که هوش و حواسمان را برده، برای همکاری در فرآیند پردازشی، کرکره شنیدن را پایین می کشد و موقعیت خود را به عنوان یک دستگاه هشدارباش فدا می نماید؟
این پرسش، آینده تحقیقات در زمینه کری از روی بی توجهی خواهد بود تا طی آن معلوم شود چرا مغز ما به گونه ای تکامل پیدا کرده تا دیدن را بر شنیدن ترجیح دهد. شاید پاسخ را باید در گذشته های خیلی دور پیدا کنیم.
منبع:jamejamonline.ir
ویدیو : قدرت ذهن در مقابله با هیاهوی پیرامون