تقویم تاریخ -13 آبان : 1303ش:13آبان سال 1303 خورشیدی (4 نوامبر1924 میلادی) ...

1303ش:13آبان سال 1303 خورشیدی (4 نوامبر1924 میلادی) واحدهای هنگ نادری تهران، تیپ اصفهان و تیپ فارس با توپخانه و تداركات لازم رهسپار خوزستان شدند و به تیپ لرستان و واحدهای لشكر آذربایجان نیز آماده باش داده شد تا به محض دریافت دستور به سوی اهواز به حركت در آیند.

همزمان، سردار سپه (رضاخان پهلوی) نیز از طریق اصفهان و شیراز عازم اهواز شد. قبلا به شیخ خزعل اخطار شده بود كه مالیات معوقه خود را به خزانه داری كل واریز كند. خزعل 9 روز بعد تقاضای عفو كرد و یك روز پس از آن تسلیم شد.

پس از رسیدن واحدهای اعزامی به مقصد، كار خلع سلاح اطرافیان خزعل آغاز شد و در خوزستان مقررات حكومت نظامی بر قرار گردید. خزعل به مجلس (پارلمان ایران) نامه نوشته بود كه فریب خورده و پوزش خواسته بود كه بعدا با دو پسرش تحت الحفظ به تهران منتقل شدند. رسیدن سواره نظام آذربایجان ظرف چهار روز به خوزستان از نكات جالب این عملیات بود كه در آن زمان طی این مسافت با اسب، امری بی سابقه بود. مورخان اروپایی نوشته اند كه سرعت سواره نظام آذربایجان بیش از اتومبیل (اتومبیلهای آن زمان) بود.

در پی همین عملیات بود كه فرماندهی نیروهای مسلح (كل قوا) از سلطان احمدشاه قاجار - شاه وقت - سلب شد.

 

 

1328ش:13 آبان 1328 خورشیدی (4 نوامبر 1949 میلادی) عبدالحسین هژیر وزیر دربار وقت در مسجد سپهسالار هدف حمله قرارگرفت و روز بعد جان سپرد. وی برای شركت در روضه خوانی دربار سلطنتی به این مسجد رفته بود.

حسین امامی ضارب او، از فدائیان اسلام، به عمل خود اعتراف كرده و در بازجویی، ادامه حیات هژیر را برای وطن زیان آور خوانده بود كه محاكمه و پنج روز پس از وقوع رویداد اعدام شد. حسین امامی پس از محكوم شدن در دادگاه بدوی درخواست تجدید نظر نداده بود.

در همان روز وقوع این رویداد، درتهران حكومت نظامی اعلام، دكتر مصدق به احمد آباد تبعید و جمعی دیگر بازداشت شدند و انجام انتخابات پارلمانی نیز متوقف گردید.

1343ش:13 آبان 1343 (4 نوامبر 1964) آیت الله سید روح الله خمینی در منزل خود در قم دستگیر و از آنجا به فرودگاه مهر آباد انتقال و به تركیه تبعید شد كه بعدا در عراق اقامت كرد. این تبعید تا نیمه سال 1357 (زمان انقلاب) ادامه داشت. آیت الله خمینی چند روز پیش از تبعید شدن، بار دیگر از تصمیم دولت وقت به برخوردار کردن نظامیان امریكایی از پاره ای مصونیت های قضایی شدیدا انتقاد کرده بود. پنج روز پیش از تبعید آیت الله خمینی، حسنعلی منصور نخست وزیر وقت در مجلس حاضر شده بود و از مصونیت قضایی نظامیان امریكایی در ایران دفاع كرده بود.

1357ش:در این روز در سال 1357 انقلاب شدت بیشتری به خود گرفت و سندیكای نویسندگان و خبرنگاران تصمیم گرفت كه روزنامه ها به مدت نامحدود انتشار خود را متوقف سازند.

این اعتصاب كه 62 روز طول كشید طولانی ترین اعتصاب جراید در طول تاریخ روزنامه نگاری در جهان بشمار می رود. در لحظه اعلام اعتصاب، دو روزنامه كیهان و اطلاعات آماده توزیع شده بودند كه اعتصاب آغاز و سردبیران دو روزنامه از توزیع آنها جلوگیری كردند. در آن روز، تظاهرات در خیابانهای تهران شدت یافته و همه جا زد و خورد ماموران و تظاهركنندگان مشاهده می شد و صدای شلیك گلوله قطع نمی شد. شاه دو روز بعد یك دولت تماما نظامی برسر كار آورد.

در جریان انقلاب، محمدعلی سفری دبیر سندیكای روزنامه نگاران بود که تصمیم اعتصاب را اعلام داشت. آن دسته از اعضای تحریری خبرگزاری پارس (ایرنا) و رادیو تلویزیون كه عضو سندیكا بودند به اعتصابیون پیوستند. این اعتصاب طولانی سبب شد كه دولت نتواند اعلامیه ها و سخنانش را به گوش برساند كه در شكست آن موثر بود. سندیکا در نیمه مهرماه با هدف مخالفت با سانسور، نیز دو روز اعلام اعتصاب کرده بود. اعتصاب مطبوعات پس از براندازی 28 مرداد 1332 در ایران سابقه نداشت. بعدا برخی از مفسران خارجی تعجب خودرا از این لحاظ ابراز داشته بودند كه چه عاملی دركار بود كه دولت نظامی وقت دو روزنامه اصلی تهران را خود، ولو در چهار صفحه منتشر نكرد.

 

1358ش:گروهی كه خود را «دانشجویان پیرو خط امام» معرفی می كردند در این روز در سال 1358 (4 نوامبر 1979) ساختمان سفارت آمریكا در تهران را متصرف شدند و كاركنان آمریكایی حاضر در ساختمان را به گروگان گرفتند و آنجا را "لانه جاسوسی" نامیدند. این دانشجویان پس از تصرف سفارت، دستگیری کارکنان و نظامیان آمریکایی محافظ آن و جمع آوری اسناد بایگانی در سفارت خواهان استرداد شاه شدند كه در یک بیمارستان در آمریكا بستری شده بود. تصرف سفارت آمریکا و گروگانگیری کارکنان آن که 444 روز طول کشید از رویداد های مهم ربع قرن آخر سده بیستم بشمار می رود. در جریان محاصره، کاردار سفارت آمریکا با چند عضو ارشد به وزارت امور خارجه پناهنده شده بودند. بعدا معلوم شد شماری از کارکنان سفارت آمریکا هم که در ساختمان دیده نشدند به سفارت کانادا پناه برده بودند که بعدا با گذرنامه کانادایی از ایران خارج شدند. تصرف کنندگان سفارت بعدا اسناد به دست آورده را به صورت کتاب منتشر کردند.

 

1986م:چهارم نوامبرسال 1986 میلادی و در جریان جنگ عراق با ایران فاش شد كه مك فارلین مشاور ویژه امنیت ملی رونالد ریگن رئیس جمهور وقت امریكا با چهار آمریكایی دیگر به طور محرمانه وارد تهران شده و مذاكراتی انجام داده بودند. این موضوع برای نخستین بار در یک نشریه لبنانی افشاء شده بود. ریگن رئیس جمهور وقت آمریكا حاضر نشد جزئیات قضیه را فاش سازد. وی بعدا از این اقدام خود (و فروش اسلحه به ایران، به میزان محدود و ارسال پول حاصل از آن به مخالفان دولت ضد غرب نیكارا گوئه معروف به كنتراها) دفاع كرد. ریگن در عین حال گفت که در این زمینه اشتباهات اداری روی داده است.

گزارشهای رسانه ها حكایت از آن داشت كه هواپیمای حامل مك فارلین در سفر تهران حامل مقداری اسلحه بود. در پی افشای این قضیه، پرونده ای كه به «ایران ــ كنترا» معروف شده بود در دستگاه قضایی آمریکا تشكیل شد و مدتها بحث روز بود و حتی از ریگن تحقیق قضایی شده و سرانجام چند نفر ازجمله یك سرهنگ آمریكایی به نام الیور نورث مامور كار دركاخ سفید محكوم شده بودند.

 

2005م:"نادیا انجمن" شاعره جوان و فارسی سرای افغانستان چهارم نوامبر 2005 در خانه اش در شهر هرات درگذشت. معاینه جسد این شاعره 25 ساله باذوق نشان داد که بر اثر ضربات وارده جان سپرده بود. پلیس شوهر نادیا را به اتهام قتل او بازداشت کرد. قتل نادیا به گونه ای درجهان منعکس شد که ارکان مربوط سازمان ملل مداخله کرد تا چنین حادثه ای تکرار نشود. مجموعه "گلهایی که دودی رنگند" از اوست که چاپ و در کشورهای فارسی زبان انتشار یافته است.

 

1837م:«تایمز هند» سوم نوامبر (دیروز) 170 ساله شد. تایمز هند، پرتیراژترین روزنامه غیر تابلوید (ورق بزرگ) انگلیسی زبان سوم نوامبر سال 1837 كار انتشار خودرا در بمبئی (مومبای) آغاز كرده است كه در آغاز كار به اخبار اقتصادی توجه بیشتری داشت. تایمز هند كه از سال 1948 توسط خانواده «جینJain» خریداری شده است توسط دو برادر ـ سامیر و وینیت جین ـ اداره می شود و ریاست كمپانی با مادر آنان بانو «ایندو جینIndu Jain» است كه میلیاردر هفدهم جهان بشمار می رود. این كمپانی خانوادگی در كنار تایمز هند (تایمز آو ایندیا)، مالك هشت نشریه، چند فرستنده رادیویی و سه كانال تلویزیونی ازجمله كانال «Times Now» است. درآمد خالص كمپانی تایمز هند در سال 2007 بیش از یك میلیارد دلار بوده است.

 

1791م:چهارم نوامبر 1791 در ایندیانای امروز میان یك تیپ سوار ارتش آمریكا به فرماندهی ژنرال «آرتر كلر» و نیروهای اتحادیه چند قبیله از بومیان این كشور به ریاست «لیتل تورتول» نبرد سختی درگرفت. در این نبرد از افراد یك تیپ سوار آمریكا تنها 48 تن زنده ماندند. این بزرگترین پیروزی نظامی بومیان آمریكا (اصطلاحا سرخپوستان) بر مهاجران اروپایی تا آن زمان بشمار آورده شده است. بومیان آمریكا كه تبار سیبریایی و چینی دارند از آغاز ورود انگلیسی ها به آمریكای شمالی در سال 1607 با آنان جنگیده بودند تا از اموال و اراضی خود دفاع كنند ولی تا زمان دریافت اسلحه آتشین از مهاجران فرانسوی فاقد این جنگ افزار بودند و كشتار می شدند. برخلاف انگلیسی ها، مهاجران فرانسوی، آلمانی و هلندی با بومیان آمریكای شمالی (ایالات متحده و كانادای امروز) سازش كرده و رفتار دوستانه داشتند و اراضی مورد نیاز را از آنان خریداری می كردند.

در نبرد تاریخی ایندیانا، افراد قبایل شاونی، دلیور و بوكونداهلا مركب از 1180 دلاور شركت داشتند. اینان قبلا در اكتبر 1790 یك هنگ سوار آمریكا به فرماندهی سرهنگ «هاردین» را شكست داده و این هنگ با دادن 219 تن تلفات عقب نشینی كرده بود. بومیان با این جنگها مخالفت خود را با عهدنامه سال 1783 پاریس مبنی بر برسمیت شناخته شدن 13 مهاجرنشین انگلیسی از سوی لندن به عنوان یك كشور مستقل اعلام كرده بودند. طبق این معاهده كه میان دولت لندن و نمایندگان مهاجرنشینان و با میانجیگری فرانسه امضاء شده بود، شرق آمریكای شمالی (به استثنای فلوریدا) به عنوان كشوری مستقل (به نام ایالات متحده) شناخته شده بود ولی بومیان، این سرزمین پدری را متعلق به خود می دانستند و اروپاییان را متجاوز.

 

 

1793م:چهارم نوامبر سال 1793 در جریان انقلاب فرانسه و در دوران اقتدار روبسپیر، بانو اولمپ دو گوژ Olympe de Gouges نویسنده و نمایشنامه نگار و فعال سیاسی فرانسه به حکم دادگاه انقلاب با گیوتین و در ملاء عام گردن زده شد. بانو اولمپ که هنگام اعدام 45 ساله بود اعتراض کرده بود که چرا انقلاب فرانسه برای زنان، حقوق سیاسی برابر مردان و از جمله رای دادن تامین نکرده است. وی از ژیروندیست ها (میانه روها) بود. نوشته های بانو اولمپ به پیروزی انقلاب فرانسه کمک کرده بود. وی در نخستین روزهای انقلاب شعارهای متعدد برای انقلابیون نوشته و به دست تظاهرکنندگان داده بود.

 

1911م:پس از چهارماه چانه زدن، چهارم نوامبر سال 1911 میلادی میان آلمان و فرانسه قرار دادی امضاء شد كه به موجب آن، دولت وقت آلمان این حق! را به دولت فرانسه داد كه سرزمین مراكش (مغرب) را تحت الحمایه خود قراردهد!. در عوض دولت فرانسه 96 هزار مایل مربع از اراضی شمال كنگو برازاویل را كه هم مرز كامرون بود به آلمان بخشید كه قبلا خود را مالك كامرون اعلام كرده بود!. قرنها بود كه دولتهای اروپایی بدون هیچگونه حق و حتی بهانه و تنها در سایه اسلحه نظامی برتر و بی اعتنا بودن به اخلاقیات و حقوق دیگران، سرزمین های واقع در قاره های دوردست را مالك می شدند و گاهی هم به صورت هایی که یک نمونه اش در بالا ذکر شد آنها را میان خود معامله می کردند!. دهها سال آفریقاییان را شکار می کردند و عمدتا در قاره آمریکا بفروش می رسانیدند.

با سازشی كه ذكر آن رفت اختلاف نظر آلمان و فرانسه برطرف شد و فرانسویان خرسند بودند كه با تصاحب رایگان سرزمین مراكش، یك امپراتوری در شمال افریقا كه شامل تونس، الجزایر، موریتانیا و ... و مراكش بود تشكیل می دادند. در آن زمان ایتالیا مالك لیبی و انگلستان صاحب مصر، سودان و قسمتی از سومالی و ... بود و در سراسر شمال قاره آفریقا حتی یك وجب زمین كه متعلق به قدرتهای اروپایی نباشد به دست نمی آمد.

باوجود این كه در این داد وستد، آلمان معادل وسعت خودش زمین مفت به دست آورده بود روزنامه های این كشور از روز بعد دست به اعتراض زدند كه در این داد و ستد دولت آنها مغبون شده بود و فرانسویان سرشان كلاه گذارده بودند! بدبختی دنیا را ببین.

این معامله كه حتی مردم كنگو برازاویل از آن آگاه هم نشدند سبب شد كه وسعت وطنشان برای همیشه كوچك شود!.

 

2003م:طارق عزیز مقام برجسته دولت صدام حسین كه از زمان تصرف عراق در بازداشت بوده است در نخستین بازجویی گفته بود كه صدام باور نمی كرد كه آمریكا تهدید خود به حمله نظامی را عملی سازد و از تماسهایی كه با روسیه و فرانسه داشت به این نتیجه رسیده بود كه مسئله در چارچوب سازمان ملل حل شود.

این مطلب سوم نوامبر 2003 به رسانه ها داده شده بود. طارق عزیز از اعضای قدیمی حزب بعث سالها وزیر امور خارجه عراق و سپس معاون نخست وزیر این کشور (معاون صدام حسین) بود. او که یک مسیحی عراقی است قبلا سردبیری نشریات حزب بعث را برعهد داشت و چون برزبان انگلیسی مسلط است در بیشتر سخنرانی ها و مصاحبه ها شرکت می جست. طارق عزیز که نام دوران جوانی اش میخاییل یوحنا بود در سال 1980 جمهوری اسلامی ایران را متهم کرده بود که از طریق عوامل خود در عراق قصد ترور اورا داشته بود.

طبق گزارش های دیگر، دولت مسکو قبلا به صدام گفته بود كه بهتر است تفویض اختیارات كند و كناربرود تا بشود آمریكا را از حمله نظامی منصرف ساخت زیرا كه آمریكا برای انتقال نیرو هزینه سنگین متحمل شده است و به آسانی دست بردار نخواهد بود.

دولت روسیه بعدا هم به دولت آمریکا گفته بود که اگر بخواهد به مدت طولانی در عراق بماند با مقاومت رو به رو خواهد شد و دشمنان آمریکا در گوشه و کنار جهان و بویژه در منطقه خاورمیانه که کم هم نیستند به این مقاومت کمک خواهند کرد و بحرانی دامنه دار پدید خواهد آمد و ....

 

2008م:انتخابات عمومی آمریکا (رئیس جمهور، یک سوم سناتورها، همه نمایندگان مجلس و برخی از فرمانداران ایالت ها) چهارم نوامبر 2008 آمریكا انجام شد. در این انتخابات در فهرست کمیسیون انتخابات نام شش نامزد برای احراز مقام ریاست جمهوری دیده می شد: باراك اوباما از حزب دمكرات، جان مكین از حزب جمهوریخواه، باب بار از حزب لیبرتاریان، بالدوین از حزب قانون اساسی، شینتیا مكینی از حزب سبز و رالف نیدر (نادر) منفرد. برای اوباما تبلیغ بیشتری شده بود و برنده انتخابات شد.

در آمریكا، طبق یك قاعده قدیمی كه مورد ایراد است، انتخاب رئیس جمهور دو مرحله ای است و طبق محاسبات خاص، الكتورها برپایه جمع كل آراء رای دهندگان هر ایالت انتخاب می شوند كه بعدا رئیس جمهور را برمی گزنند. ایراد در اینجاست كه در هر ایالت، كل الكتورها متعلق به نامزدی خواهند كه آراء بیشتری داشته باشد، نه تقسیم آنان مطابق میزان آراء هرنامزد. برای مثال: اگر تفاوت آراء دو نامزد تنها یك رای باشد، الكتورها متعلق به نامزدی خواهند بود كه این یك رای اضافی را دارد!. به این ترتیب جمع كل آراء یك نامزد در سراسر كشور، ملاك انتخاب او نخواهد بود. جمع كل آراء نشانه محبوبیت نامزد است. با این فرمول مورد ایراد، در طول قرن گذشته بارها دیده شده است كه برنده انتخابات در جمع كل، آراء كمتری داشته و این وضعیت آخرین بار در انتخابات نوامبر 2000 مشاهده شد كه جمع كل آراء «ال گور» بیش از جورج دبلیو بوش بود، ولی انتخاب نشد.

با هدف صرفه جویی در هزینه، رفراندم های برخی از ایالات نیز با انتخابات عمومی انجام می شود. دو نمونه از رفراندم های چهارم نوامبر 2008 از این قراربود كه پاسخ به آنها «بله و یا نه» است: در ایالت اوراگون سئوال شده بود آیا موافق هستید كه دستمزد معلمان برحسب وضعیت تدریس آنان و نتیجه امتحانات (نه سنوات خدمت و تحصیلات) داده شود تا تشویق به كار بیشتر شوند. در ایالت میشیگان سئوال شده بود كه آیا موافق هستید كه ماری جوانا (مری وانا) با تجویز پزشك آزاد شود.

اصحاب نظر در آمریكا پس از اطلاع از پیروزی حزب دمکرات در انتخابات ریاست جمهوری و دو مجلس کنگره این نگرانی را ابراز کرده بودند كه با افتادن قوه مجریه و قوه مقننه به دست حزب دمكرات احتمال تضعیف دمكراسی وجود خواهد داشت و به عبارت دیگر؛ در برابر تصمیمات دولت، مخالفت قاطع (جز حرف مخالف زدن) وجود نخواهد داشت. با پیروزی باراک اوباما در انتخابات چهارم نوامبر 2008 برای نخستین بار، یك سیاهپوست رئیس جمهور و یك كاتولیك ایرلندی تبار معاون رئیس جمهور شده اند. برخی از تحلیلگران راستگرا پیش بینی کرده بودند با انتخاب شدن یک سیاهپوست به سمت ریاست جمهوری امکان ازسرگرفته شدن معارضات پنهان و آشگار نژادی و ... وجود خواهد داشت.

 

1921: «تاكاشی هارا» نخست وزیر ژاپن به دست یك كره ای با ضربه چاقو کشته شد. وی نخستین مقام ارشد ژاپن نبود كه پس از تصرف شبه جزیره كره از سوی ژاپنی ها، به دست کره ای ها به هلاکت می رسید. قبلا هم چنین ترورهایی صورت گرفته بود. «تاكاهاشی» جای نخست وزیر مقتول ژاپن را گرفت.

1945: كشورهای عربی سنگ بنای جامعه عرب را برزمین نهادند تا ازطریق آن به صورت گروهی مانع ایجاد كشوری در فلسطین برای یهودیان شوند.

1980: رونالد ریگن 69 ساله فرماندار پیشین كالیفرنیا و رئیس اسبق كانون بازی گران صنعت سینما جیمی كارتر را در انتخابات شكست داد و به ریاست جمهوری امریكا بر گزیده شد. اصحاب نظر درگیری كارتر با اوضاع ایران و مسئله گروگان گیری كاركنان سفارت امریكا در تهران را كه 444 روز طول كشید، عامل عمده شكست كارتر دانسته اند.

1995: اسحق رابین 72 ساله ژنرال بازنشسته و نخست وزیر وقت اسرائیل به دست یك جوان یهودی افراطی ترور شد.

2003: دكتر «پال كالابرسی» یک پژوهشگر راه درمان بیماری سرطان و رئیس سابق شورای ملی مبارزه با سرطان (آمریكا) در 73 سالگی پیش از این كه بتواند درمان قطعی برای سرطان به دست آورد، خود قربانی سرطان شد و بر اثر سرطان زبان درگذشت.

راه درمان محدود سرطان پروستات و سرطان سینه و نیز ابتكار بكاربردن توام كیمو تراپی و درمان با اشعه برای جلوگیری از تكثیر سلولهای سرطانی از اوست. وی در ایتالیا به دنیا آمده و به آمریكا مهاجرت كرده بود.

منبع:iranianshistoryonthisday.com

ویدیو : تقویم تاریخ -13 آبان