احادیثی گهربار از امام جواد (ع) : احادیثی گهربار از امام جواد (ع)  قالَ الا ...

احادیثی گهربار از امام جواد (ع)

 قالَ الا مام اءبوجعفر، محمّدالجواد صلوات اللّه و سلامه علیه :
الْمُؤ مِنُ یَحْتاجُ إ لى ثَلاثِ خِصالٍ: تَوْفیقٍ مِنَ اللّهِ عَزَّ وَ جَلَّ، وَ واعِظٍ مِنْ نَفْسِهِ، وَقَبُولٍ مِمَّنْ یَنْصَحُهُ.(1)
فرمود: مؤ من در هر حال نیازمند به سه خصلت است :
توفیق از طرف خداوند متعال ، واعظى از درون خود، قبول و پذیرش نصیحت كسى كه او را نصیحت نماید.

•••••••••••••••••••••••••

 

 قالَ علیه السلام : مُلاقاةُ الاْ خوانِ نَشْرَةٌ، وَ تَلْقیحٌ لِلْعَقْلِ وَ إ نْ كانَ نَزْرا قَلیلا.(2)
فرمود: ملاقات و دیدار با دوستان و برادران - خوب - ، موجب صفاى دل و نورانیّت آن مى گردد و سبب شكوفائى عقل و درایت خواهد گشت ، گرچه در مدّت زمانى كوتاه انجام پذیرد.

 

•••••••••••••••••••••••••

 قالَ علیه السلام : إ یّاكَ وَ مُص احَبَةُالشَّریرِ، فَإ نَّهُ كَالسَّیْفِ الْمَسْلُولِ، یَحْسُنُ مَنْظَرُهُ وَ یَقْبَحُ اءثَرُهُ.(3)
فرمود: مواظب باش از مصاحبت و دوستى با افراد شرور، چون كه او همانند شمشیرى زهرآلود، برّاق است كه ظاهرش زیبا و اثراتش زشت و خطرناك خواهد بود.

 

•••••••••••••••••••••••••

 قالَ علیه السلام : كَیْفَ یُضَیَّعُ مَنِ اللّهُ كافِلُهُ، وَكَیْفَ یَنْجُو مَنِ اللّه طالِبُهُ، وَ مَنِ انْقَطَعَ إ لى غَیْرِاللّهِ وَ كَّلَهُ اللّهُ إ لَیْهِ.(4)

فرمود: چگونه گمراه و درمانده خواهد شد كسى كه خداوند سَرپرست و متكفّل اوست .
چطور نجات مى یابد كسى كه خداوند طالبش مى باشد.هر كه از خدا قطع امید كند و به غیر او پناهنده شود، خداوند او را به همان شخص واگذار مى كند.

 

•••••••••••••••••••••••••

 قالَ علیه السلام : مَنْ لَمْ یَعْرِفِ الْمَوارِدَ اءعْیَتْهُ الْمَصادِرُ.(5)
فرمود: هركس موقعیّت شناس نباشد جریانات ، او را مى رباید و هلاك خواهد شد.

 

•••••••••••••••••••••••••

 قالَ علیه السلام : مَنْ عَتَبَ مِنْ غَیْرِارْتِیابٍ اءعْتَبَ مِنْ غَیْرِاسْتِعْتابٍ.(6)
فرمود: سرزنش كردن دیگران بدون علّت و دلیل سبب ناراحتى و خشم خواهد گشت ، در حالى كه رضایت آنان نیز كسب نخواهد كرد.

 

•••••••••••••••••••••••••

 قالَ علیه السلام : أ فْضَلُ الْعِبادَةِ الاْ خْلاصُ.(7)
فرمود: با فضیلت ترین و ارزشمندترین عبادت ها آن است كه خالص و بدون ریا باشد.

 

•••••••••••••••••••••••••

 قالَ علیه السلام : یَخْفى عَلَى النّاسِ وِلادَتُهُ، وَ یَغیبُ عَنْهُمْ شَخْصُهُ، وَ تَحْرُمُ عَلَیْهِمْ تَسْمِیَتُهُ، وَ هُوَ سَمّیُ رَسُول اللّهِ صلى الله علیه و آله وَ كَنّیهِ.(8)
فرمود: زمان ولادت امام عصر علیه السلام بر مردم زمانش مخفى است ، و شخصش از شناخت افراد غایب و پنهان است .و حرام است كه آن حضرت را نام ببرند؛ و او همنام و هم كنیه رسول خدا صلى الله علیه و آله است .

 

•••••••••••••••••••••••••
 قالَ علیه السلام : عِزُّالْمُؤْمِنِ غِناه عَنِ النّاسِ.(9)
فرمود: عزّت و شخصیّت مؤ من در بى نیازى و طمع نداشتن به مال و زندگى دیگران است .

 

•••••••••••••••••••••••••

 قالَ علیه السلام : مَنْ أ صْغى إ لى ناطِقٍ فَقَدْ عَبَدَهُ، فَإ نْ كانَ النّاطِقُ عَنِ اللّهِ فَقَدْ عَبَدَاللّهَ، وَ إ نْ كانَ النّاطِقُ یَنْطِقُ عَنْ لِسانِ إ بلیس فَقَدْ عَبَدَ إ بلیسَ.(10)
فرمود: هركس به شخصى سخنران علاقمند و متمایل باشد، بنده اوست ، پس چنانچه سخنور براى خدا و از احكام و معارف خدا سخن بگوید، بنده خداست ، و اگر از زبان شیطان و هوى و هوس و مادیات سخن بگوید، بنده شیطان خواهد بود.

 

•••••••••••••••••••••••••

 

 قالَ علیه السلام : لا یَضُرُّكَ سَخَطُ مَنْ رِضاهُ الْجَوْرُ.(11)
فرمود: كسى كه طالب رضایت خداوند متعال باشد، دشمنى ستمگران ، او را زیان و ضرر نمى رساند.

 

•••••••••••••••••••••••••

قالَ علیه السلام : مَنْ خَطَبَ إ لَیْكُمْ فَرَضیتُمْ دینَهُ وَ أ مانَتَهُ فَزَوِّجُوهُ، إ لاّ تَفْعَلُوهُ تَكْنُ فِتْنَةٌ فِى الاْ رْضِ وَ فَسادٌ كَبیرْ.(12)
فرمود: هر كه به خواستگارى دختر شما آید و به تقوا و تدیّن و امانتدارى او مطمئن مى باشید با او موافقت كنید وگرنه شما سبب فتنه و فساد بزرگى در روى زمین خواهید شد.

 

•••••••••••••••••••••••••

 

 قالَ علیه السلام : لَوْسَكَتَ الْجاهِلُ مَااخْتَلَفَ النّاسُ.(13)
فرمود: چنانچه افراد جاهل و بى تجربه ساكت باشند مردم دچار اختلافات و تشنّجات نمى شوند.

 

•••••••••••••••••••••••••

 قالَ علیه السلام : مَنِ اسْتَحْسَنَ قَبیحا كانَ شَریكا فیهِ.(14)
فرمود: هر كه كار زشتى را تحسین و تاءیید كند، در عقاب آن شریك مى باشد.

 

•••••••••••••••••••••••••

 

 قالَ علیه السلام : مَنِ انْقادَ إ لَى الطُّمَاءنینَةِ قَبْلَ الْخِیَرَةِ فَقَدْ عَرَضَ نَفْسَهُ لِلْهَلَكَةِ وَالْعاقِبَةِ الْمُغْضِبَةِ.(15)
فرمود: هركس بدون تفّكر و اطمینان نسبت به جوانب (هر كارى ، فرمانى ، حركتى و...) مطیع و پذیراى آن شود، خود را در معرض سقوط قرار داده ؛ و نتیجه اى جز خشم و عصبانیّت نخواهد گرفت .

 

•••••••••••••••••••••••••

 قالَ علیه السلام : مَنِ اسْتَغْنى بِاللّهِ إ فْتَقَرَالنّاسُ إ لَیْهِ، وَمَنِ اتَّقَى اللّهَ اءحَبَّهُ النّاسُ وَ إ نْ كَرِهُوا.(16)
فرمود: هر كه خود را به وسیله خداوند بى نیاز بداند مردم محتاج او خواهند شد و هر كه تقواى الهى را پیشه خود كند خواه ناخواه ، مورد محبّت مردم قرار مى گیرد گرچه مردم خودشان اهل تقوا نباشند.

 

•••••••••••••••••••••••••

 قالَ علیه السلام : عَلَّمَ رَسُولُ اللّهِ صلّى اللّه عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّمَ عَلّیا عَلَیْهِ السَّلامُ اءلْفَ كَلِمَةٍ، كُلُّ كَلِمَةٍ یَفْتَحُ اءلْفُ كَلِمَةٍ.(17)
فرمود: حضرت رسول صلى الله علیه و آله ، یك هزار كلمه به امام علىّ علیه السلام تعلیم نمود كه از هر كلمه اى هزار باب علم و مسأ له فرعى باز مى شود.

 

•••••••••••••••••••••••••

 قالَ علیه السلام : نِعْمَةٌ لاتُشْكَرُ كَسِیَّئَةٍ لاتُغْفَرُ.(18)
فرمود: خدمت و نعمتى كه مورد شكر و سپاس قرار نگیرد همانند خطائى است كه غیرقابل بخشش باشد.

 

•••••••••••••••••••••••••

 قالَ علیه السلام : مَوْتُ الاْ نْسانِ بِالذُّنُوبِ اءكْثَرُ مِنْ مَوْتِهِ بِالاْ جَلِ، وَ حَیاتُهُ بِالْبِرِّ اءكْثَرُ مِنْ حَیاتِهِ بِالْعُمْرِ.(19)
فرمود: فرارسیدن مرگ انسان ها، به جهت معصیت و گناه ، بیشتر است تا مرگ طبیعى و عادى ، همچنین حیات و زندگى لذّت بخش به وسیله نیكى و إ حسان به دیگران بیشتر و بهتر است از عمر بى نتیجه .

 

•••••••••••••••••••••••••
 قالَ علیه السلام : لَنْ یَسْتَكْمِلَ الْعَبْدُ حَقیقَةَالاْ یمانِ حَتّى یُؤْثِرَ دینَهُ عَلى شَهْوَتِهِ، وَلَنْ یُهْلِكَ حَتّى یُؤْثِرَ شَهْوَتَهُ عَلى دینِهِ.(20)
فرمود: بنده اى حقیقت ایمان را نمى یابد مگر آن كه دین و احكام الهى را در همه جهات بر تمایلات و هواهاى نفسانى خود مقدّم دارد.و كسى هلاك و بدبخت نمى گردد مگر آن كه هواها و خواسته هاى نفسانى خود را بر احكام إ لهى مقدّم نماید.

 

•••••••••••••••••••••••••

 

 الَ علیه السلام : عَلَیْكُمْ بِطَلَبِ الْعِلْمِ، فَإ نَّ طَلَبَهُ فَریضَةٌ وَالْبَحْثَ عَنْهُ نافِلَةٌ، وَ هُوَ صِلَةُ بَیْنَ الاْ خْوانِ، وَ دَلیلٌ عَلَى الْمُرُوَّةِ، وَ تُحْفَةٌ فِى الْمَجالِسِ، وَ صاحِبٌ فِى السَّفَرِ، وَ اءُنْسٌ فِى الْغُرْبَةِ.(21)
فرمود: بر شما باد به تحصیل علم و معرفت ، چون فراگیرى آن واجب و بحث پیرامون آن مستحبّ و پرفائده است .علم وسیله كمك به دوستان و برادران است ، دلیل و نشانه مروّت و جوانمردى است ، هدیه و سرگرمى در مجالس است ، همدم و رفیق انسان در مسافرت است ؛ و اءنیس و مونس انسان در تنهائى مى باشد.

 

•••••••••••••••••••••••••

 قالَ علیه السلام : خَفْضُ الْجَناحِ زینَةُالْعِلْمِ، وَ حُسْنُ الاْ دَبِ زینَةُالْعَقْلِ، وَبَسْطُ الْوَجْهِ زینَةُالْحِلْمِ.(22)
فرمود: تواضع و فروتنى زینت بخش علم و دانش است ، اءدب داشتن و اخلاق نیك زینت بخش عقل مى باشد، خوش روئى با افراد زینت بخش حلم و بردبارى است .

 

•••••••••••••••••••••••••

 قالَ علیه السلام : تَوَسَّدِ الصَّبْرَ، وَاعْتَنِقِ الْفَقْرَ، وَارْفَضِ الشَّهَواتِ، وَ خالِفِ الْهَوى ، وَ اعْلَمْ أ نَّكَ لَنْ تَخْلُو مِنْ عَیْنِ اللّهِ، فَانْظُرْ كَیْفَ تَكُونُ.(23)
فرمود: در زندگى ، صبر را تكیه گاه خود، فقر و تنگ دستى را همنشین خود قرار بده و با هواهاى نفسانى مخالفت كن .و بدان كه هیچگاه از دیدگاه خداوند پنهان و مخفى نخواهى ماند، پس مواظب باش كه در چه حالتى خواهى بود.

 

•••••••••••••••••••••••••

 قالَ علیه السلام : مَنْ اءتَمَّ رُكُوعَهُ لَمْ تُدْخِلْهُ وَحْشَةُ الْقَبْرِ.(24)
فرمود: هركس ركوع نمازش را به طور كامل و صحیح انجام دهد، وحشت قبر بر او وارد نخواهد شد.

 

•••••••••••••••••••••••••

 قالَ علیه السلام : الْخُشُوعُ زینَةُالصَّلاةِ، وَ تَرْكُ مالایُعْنى زینَةُالْوَرَعِ.(25)
فرمود: خشوع و خضوع زینت بخش نماز خواهد بود، ترك و رها كردن آنچه (براى دین و دنیا و آخرت ) سودمند نباشد زینت بخش ورع و تقواى انسان مى باشد.

 

•••••••••••••••••••••••••

قالَ علیه السلام : الاْ مْرُ بِالْمَعْرُوفِ وَ النَّهْىُ عَنِ الْمُنْكَرِ خَلْقانِ مِنْ خَلْقِ اللّهِ عَزَّ وَ جَلَّ، فَمْن نَصَرَهُما اءعَزَّهُ اللّهُ، وَمَنْ خَذَلَهُما خَذَلَهُ اللّهُ عَزَّ وَ جَلَّ.(26)
فرمود: امر به معروف و نهى از منكر دو مخلوق الهى است ، هر كه آن ها را یارى و اجراء كند مورد نصرت و رحمت خدا قرار مى گیرد و هر كه آن ها را ترك و رها گرداند مورد خذلان و عِقاب قرار مى گیرد.

 

•••••••••••••••••••••••••

 قالَ علیه السلام : إ نَّ اللّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یَخْتارُ مِنْ مالِ الْمُؤْمِنِ وَ مِنْ وُلْدِهِ اءنْفَسَهُ لِیَاءجُرَهُ عَلى ذلِكَ.(27)
فرمود: همانا خداوند متعال بهترین و عزیزترین ثروت و فرزند مؤ من را مى گیرد (و هلاك و نابود مى گرداند)، چون دنیا و متعلّقات آن بى ارزش است تا در قیامت پاداش عظیمى عطایش نماید.

 

•••••••••••••••••••••••••

 قالَ له رجل : اءَوصِنى بَوَصِیَّةٍ جامِعَةٍ مُخْتَصَرَةٍ؟
فَقالَ علیه السلام : صُنْ نَفْسَكَ عَنْ عارِالْعاجِلَةِ وَ نار الْآجِلَةِ.(28)
شخصى به حضرت عرض كرد: مرا موعظه و نصیحتى كامل و مختصر عطا فرما؟
امام علیه السلام فرمود: اعضاء و جوارح ظاهرى و باطنى خود را از ذلّت و ننگ سریع و زودرس ، همچنین از آتش و عذاب آخرت ، در اءمان و محفوظ بدار.

 

•••••••••••••••••••••••••

قالَ علیه السلام : فَسادُالاْ خْلاقِ بِمُعاشَرَةِالسُّفَهاءِ، وَ صَلاحُ الاْ خلاقِ بِمُنافَسَةِ الْعُقَلاءِ.(29)
فرمود: معاشرت و همنشینى با بى خردان و افراد لااُبالى سبب فساد و تباهى اخلاق خواهد شد؛ و معاشرت و رفاقت با خردمندان هوشیار، موجب رشد و كمال اخلاق مى باشد.

پی نوشت ها

-----------------------------------
1-بحارالا نوار: ج 72، ص 65، ح 3، مستدرك الوسائل : ج 8، ص 329، ح 9576.
2-امالى شیخ مفید: ص 328، ح 13، مستدرك : ج 8، ص 324، ح 9562.
3-اءعلام الدّین : ص 309، س 11، مستدرك الوسائل : ج 8، ص 351، ح 9634.
4-بحارالا نوار: ح 68، ص 155، ح 69.
5-اءعلام الدّین : ص 309، س 5، بحارالا نوار: ج 75، ص 364، ضمن ح 5.
6-بحارالا نوار: ج 71، ص 181، س 1، اءعیان الشّیعة : ج 2، ص 36، س 14.
7-تنبیه الخواطر: ص 428، بحارالا نوار: ج 67، ص 245، ح 19.
8-وسائل الشّیعة : ج 16، ص 242، ح 21466.
9-بحارالا نوار: ج 72، ص 109، ح 12، مستدرك الوسائل : ج 7، ص 230، ح 8114.
10-مستدرك الوسائل : ج 17، ص 308، ح 5.
11-بحارالا نوار: ج 75، ص 380، ح 42.
12-تهذیب الا حكام : ج 7، ص 396، ح 9.
13-كشف الغمّة : ج 2، ص 349، بحارالا نوار: ج 75، ص 81، ح 75.
14-كشف الغمّة : ج 2، ص 349، بحارالا نوار: ج 75، ص 82، ح 79.
15-بحارالا نوار: 68، ص 340، ح 13.
16-بحارالا نوار: ج 75، ص 79، ح 62.
17-خصال : ج 2، ص 650، ح 46.
18-بحارالا نوار: ج 68، ص 53، ح 69.
19-كشف الغمّه : ج 2، ص 350، س 11.
20-بحارالا نوار: ج 75، ص 80، ح 63.
21-حلیة الا برار: ج 4، ص 599، س 11.
22-كشف الغمّة : ج 2، ص 347.
23-بحارالا نوار: ج 75، ص 358، ح 1.
24-كافى : ج 3، ص 321، ح 7.
25-نور الا بصار: ص 331، س 12، بحارالا نوار: ج 75، ص 80، س 12.
26-خصال صدوق : ص 42، ح 32.
27-كافى : ج 3، ص 218، ح 3.
28-احقاق الحقّ: ج 12، ص 439، س 11.
29-كشف الغمّه : ج 2، ص 349، بحارالا نوار: ج 75، ص 82، ح 78..
منبع : aviny.com

ویدیو : احادیثی گهربار از امام جواد (ع)