چگونه عید سالمندان را شیرین تر کنیم؟ : ایرانیان از چند هفته قبل از چهارشنبه ...

ایرانیان از چند هفته قبل از چهارشنبه سوری معمولا مراسم آیینی خود را آغاز و برای ایام تعطیل خود برنامه ریزی می کنند. برنامه ریزی پدر و مادرها و فرزندانشان کار زیاد دشواری نیست و با هماهنگی های گروهی انجام می گیرد ولی در خانه هایی که سالمند حضور دارد، شرایط طور دیگری است. هفته نامه سلامت - دکتر فرشاد شریفی*: ایرانیان از چند هفته قبل از چهارشنبه سوری معمولا مراسم آیینی خود را آغاز و برای ایام تعطیل خود برنامه ریزی می کنند. برنامه ریزی پدر و مادرها و فرزندانشان کار زیاد دشواری نیست و با هماهنگی های گروهی انجام می گیرد ولی در خانه هایی که سالمند حضور دارد، شرایط طور دیگری است.

سالمندان از نظر جسمی و روانی متفاوت تر و حساس تر از جوان ها هستند و ممکن است تفریحات و مهمانی هایی که خانواده برای این روزها در نظر می گیرند، برای آنها مناسب نباشد و حتی باعث آزار و اذیت آنها شود. بنابراین باید تدابیری اندیشیده شود تا آنها هم نهایت لذت را در کمال سلامت جسمی و روانی از عید نوروز ببرند. برای اینکه بتوانیم اوقات خوشی برای سالمندان فراهم کنیم، وظیفه ماست که به این نکات توجه کنیم.



اگر به عید دیدنی سالمندان می روید...

در آیین ما جوانان به احترام بزرگترها به دیدن آنها می روند. در صله رحم باید شرایط سالمند در نظر گرفته شود. اگر سالمند فرد خوش مشربی است، می تواند مدت طولانی تری کنار او به سر برد ولی اگر انسان گوشه گیر یا بیماری است، باید زمان دید و بازدید را کمی کوتاه تر کرد. درست است که در روزهای نوروزی روال عادی زندگی تغییر می کند ولی باید تلاش کنیم این تغییرات را به حداقل برسانیم.

اگر رژیم غذایی سالمندان تغییر کند...

طبق رسوم قدیمی، بیشتر ایرانی ها از مهمانان خود با انواع مواد خوراکی پذیرایی می کنند. شیرینی های رنگارنگ، تنقلات، میوه ها و... کم و بیش در هر خانه ای وجود دارد ولی نکته این است که سالمندان معمولا به بیماری های مزمن مانند دیابت، فشارخون بالا و... مبتلا هستند که نیاز به رعایت رژیم غذایی دارد. البته در علم امروزی برای بیماران دیباتیک ممنوعیت غذایی وجود ندارد ولی محدودیت غذایی وجود دارد. یعنی بیمار دیابتیک می تواند شیرینی بخورد ولی تعداد آن محدود است و اگر قرار باشد در هر خانه ای یک شیرینی بخورد، قطعا قند خونش بالا خواهد رفت. توصیه مهم به میزبانان این است که بیش از حد به میهمان در خوردن انواع شیرینی یا سایر تنقلات اصرار نکنند.

تنقلاتی مانند آجیل معمولا برای سالمندان مفید است چون امگا 3 بالایی دارند ولی این تنقلات نباید نمک داشته باشند. تنقلاتی که سالمندان برای خانه خود خریداری می کنند نیز بهتر است از نوع بدون نمک یا خام باشد.

متاسفانه میانگین مصرف نمک در کشور ما 3-2 برابر بیشتر از استاندارد جهانی است. سالمندانی که فشارخون بالا دارند باید از خوردن مواد شور جدا پرهیز کنند. پرخوری نیز می تواند باعث سوءهاضمه سالمند شود. مصرف انواع میوه نیز مفید است ولی همان طور که اشاره شد، سالمندان مبتلا به دیابت باید میوه های پرقند را کمتر مصرف کنند.

اگر با سالمندان سفر می کنید...

برخی خانواده ها ترجیح می دهند نوروز را در سفر باشند، اما سوالی که برای خانواده های دارای سالمند پیش می آید، این است که سفر برای سالمندان خوب است یا نه؟ در جواب باید گفت سفر برای سالمندان بسیار مفید است. فرصتی است که خانواده دور هم باشند و همین دورهمی باعث تقویت روحیه سالمند خواهدشد. البته سفر به هیچ وجه نباید اجباری باشد و حتما باید به علایق سالمند توجه شود، حتی هنگام رفتن به نقطه ای از کشور یا خارج از کشور حتما باید نظر سالمندان را جویا شد. وقتی از سالمندان برای سفر دعوت می شود، اغلب آنها ابتدا نمی پذیرند چون فکر می کنند به علت سن بالا ممکن است مزاحمتی برای اطرافیان و کودکان داشته باشند، ولی تجربه نشان داده بیشتر آنها ته دلشان دوست دارند به سفر بورند. بنابراین جوان ترها باید به این نکته توجه داشته باشند و یک بار نه گفتن سالمند را نپذیرند و دلیل امتناع آنها را از سفر حتما بپرسند.



اگر همسفر سالمندتان به بیماری خاصی مبتلاست...

سفرهای طولانی ممکن است برای سالمندان بیمار خطرهایی داشته باشد. سالمندانی که به بیماری های قلبی- عروقی مبتلا هستند یا سابقه لخته در عروق دارند، در معرض ترومبوز عروقی وریدهای عمقی پا یا لخته در عروق هستند. برای جلوگیری از این عارضه خطرناک باید هر 1 تا 1.5 ساعت یکبار ماشین را متوقف کرد تا سالمند پیاده شود و قدم بزند. قطار برای سالمندانی که توان حرکت ندارند و فقط می خوابند هم وسیله نقلیه خوبی محسوب می شود زیرا می توانند به راحتی درار بکشند.

سالمندانی که به مدت طولانی داخل ماشین می نشینند و آرتروز هم دارند، ممکن است دچار خشکی در پاها شوند. بهتر است سالمند در صندلی جلوی ماشین که فضای بیشتری برای حرکت دادن پاها دارد، بنشیند. به طور کلی، هرچه سفر کوتاه تر، بهتر. البته بهتر است سالمندان از هواپیما برای سفر استفاده کنند. در صورت دسترسی نداشتن به هواپیما نیز آنها می توانند با قطار به سفر بروند و اتومبیل باید آخرین گزینه انتخابی آنها باشد.

اگر همسفر سالمندتان داروهای خاصی مصرف می کند...

حتما باید داروهای سالمند را به حد کافی حتی بیشتر از مصرف مورد نیاز تهیه کنید یا لااقل نسخه همراهتان باشد. گاهی ممکن است دارو تمام شود و در داروخانه همان دارو با نام تجاری دیگری وجود داشته باشد که باعث ابهام شود یا حتی اثر داروی اصلی ای که سالمند استفاده می کرد، نداشته باشد بنابراین حتما بیشتر از نیاز معمول با خود دارو همراه داشته باشید. به بروشور داروها دقت کنید؛ ممکن است بعضی از داروها در شرایط خاصی نگهداری شوند. مثلا در جای خنک یا دور از نور آفتاب. این داروها را هرگز در معرض مستقیم نور آفتاب قرار ندهید.

اگر با اتومبیل سفر می کنید...

در طول سفر بهتر است سالمندان کفش های نرم و لباس راحت بپوشند. بعد از مستقر شدن پاهای سالمند را بررسی کنید تا از نبود زخم مطمئن شوید. شستشوی پاها با آب و صابون هم فراموش نشود.



اگر سالمند مشکل ادراری دارد...

بعضی از سالمندان به خصوص مردان دچار بزرگی خوش خیم پروستات، کنترل ادراری خوبی ندارند. اطرافیان باید به این موضوع توجه و هر چند وقت یک بار ماشین را متوقف کنند تا سالمند از سرویس بهداشتی استفاده کند.

اگر عازم سیزده به در هستید...

در سیزده به در هم سالمندان را شرکت دهید. البته اگر قصد دارید به کوه یا جای مرتفع بروید، حتما باید توانمندی های سالمند را در نظر بگیرید. آنها شاید توان بالارفتن از شیب و... را نداشته باشند. همچنین اگر به دشت و نقاط باز طبیعت می روید، مراقب تغییرات ناگهانی درجه هوا باشید. همیشه لباس اضافی، پتو و چتر با خود همراه داشته باشید و کفش مناسب برای سالمند تهیه کنید. کفش طبیعت باید تخت یا با 3 سانتیمتر پاشنه و نرم باشد. سالمندان نمی توانند مانند جوان ترها تعادل خود را حفظ کنند. در طول راه رفتن کنار سالمند بمانید.

اگر سالمند با ما همسفر نشد

اگر سالمند قصد ندارد در سفر با ما همراه شود و بیمار هم هست، باید از فردی بخواهیم کنار او بماند. این فرد ممکن است بستگان یا پرستار سالمند باشد. همه موارد و توصیه های لازم را باید با مراقب سالمند گوشزد کنیم. از سالمندانی که مشکلی ندارند و نسبتا سالم هستند، باید از دور مراقبت کنیم. روزانه چند بار با سالمند تماس بگیرید و جویای احوالش باشید یا از کسی بخواهید هر چند روز یک بار سری به سالمند بزند. دقت کنید وسایل صوتی مورد علاقه سالمند مانند رادیو و تلویزیون سالم باشد تا بتواند از آنها استفاده کند. مایحتاج او را هم تهیه کنید تا در روزهای تعطیل به مشکل برنخورد.

*اپیدمیولوژیست، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران

ویدیو : چگونه عید سالمندان را شیرین تر کنیم؟