ماجرای یارانه‌ها ختم به خیر نمی‌شود : گفت‌وگو باحسین راغفردرباره چالش حذف ...
گفت‌وگو باحسین راغفردرباره چالش حذف دهک‌ها از هدفمندی
ماجرای یارانه‌ها ختم به خیر نمی‌شود
حسین راغفر یكی از كارشناسان اقتصادی است كه منتقد سیاست‌های اجرایی دولت دهم بوده و حالا نیز به سیاست‌های اجرایی دولت یازدهم خرده می‌گیرد.
راغفر معتقد است نقد باید به بنیان‌های نظام سیاسی ایران وارد شود كه دولت‌ها را در موقعیتی تعارف‌گونه با ملت قرار داده و همین رودربایستی سبب شده است اكثر آدم‌ها تلاش كنند وقتی در ساختارهای حكومتی دولت و مجلس قرار می‌گیرند از" بَده" شدن پرهیز كنند.
وی كه در مناظره‌ای داغ در خصوص حذف یارانه سه دهك درآمدی در صدا وسیما شركت كرده و نظراتش توانست اكثریت آرای بینندگان را از آن خود كند از نتیجه مناظره صورت گرفته چندان رضایت ندارد و معتقد است كه باید راهی یافت تا مشكلات كشور را برطرف كرد و متاسفانه در شرایطی كه وقت كافی برای طرح نظرات نیست،
چگونه می‌توان به حل مشكلات امیدوار بود. راغفر، كارشناس اقتصادی و استاد دانشگاه الزهرا نتیجه اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها را هیچ می‌داند. در مورد برنامه جدید دولت در این حوزه مصاحبه ای با وی داشتیم كه در پی می‌آید.
آقای راغفر شما موافق حذف سه دهك پردرآمد از فهرست یارانه‌بگیران هستید. فكر می‌كنید ساختارهای اقتصادی و سیاسی ایران آمادگی لازم برای شناسایی این سه دهك را دارد؟
من موافق تغییر شیوه پرداخت یارانه هستم. من معتقدم باید ویژگی خانوار در پرداخت یارانه موثر باشد. برای روشن شدن مطلب توضیح می‌دهم.
یارانه باید در چهار گروه پرداخت شود. یارانه درمانی، یارانه حمل و نقل، یارانه آموزشی برای دانش آموزان و دانشجویان و یارانه غذایی. حالا خصوصیات هر خانوار است كه مشخص می‌كند از چه یارانه‌ای استفاده كنند نه اینكه یارانه نقدی و بدون هدف به همه پرداخت شود. من معتقدم باید شرایط را تغییر داد. وقتی كسی فرزندی نداشته باشد طبیعتا از یارانه آموزشی بهره نمی‌گیرد.
افراد سالم نیازی به یارانه درمان ندارند امای یارانه غذا باید به همه پرداخت شود و یارانه حمل و نقل نیز طبیعتا به تمامی‌استفاده كنندگان از یارانه باید تعلق گیرد. من حرفم این است اما اصلا كسی گوش شنوایی برای این طرح‌ها ندارد و فكر نمی‌كنم دولت وارد فاز اجرایی برای هدفمندی واقعی یارانه‌ها شود.
مناظره داغی در این زمینه با چند تن از كارشناسان از جمله آقای پژویان داشتید. از نتیجه مناظره راضی بودید؟
خیر ما رفتیم آنجا تا بحثی را طرح كنیم و مشكلی از مشكلات كشور را برطرف كنیم. اما نشد به ویژگی‌های طرح پیشنهادی و... بپردازیم و بگوییم معضل اصلی چیست.
اما نتیجه نظرسنجی از بینندگان نشان داد كه نظرات شما طرفدار بیشتری دارد.
ولی متاسفانه وقت كافی برای تبیین نظرات نبود.
حالا اینكه می‌گویید دولت و نظام سیاسی اراده‌ای برای حذف دهك‌های پردرآمد ندارند به چه معناست؟ یعنی معتقدید دولت نمی‌خواهد سه دهك درآمدی بالا را از فهرست یارانه بگیران خارج كند؟
بله.
اما، طرح وارد فاز اجرایی شده است. كمیته تشكیل داده‌اند و در حال پیگیری امور هستند؟
این كه درست است اما فكر نمی‌كنم این برنامه به نتیجه برسد. (من حرفم این است كه این طرح دولت بر اساس یك نیاز كارشناسی و ضرورت كشور نیست.) این نیاز فوری و فوتی دولت یازدهم است وگرنه بر اساس یك ضرورت كارشناسی وارد این برنامه نشده است.الان دولت با كمبود اعتبار برای پرداخت‌های نقدی در قالب هدفمندی یارانه‌ها مواجه است برای همین به صورت آنی و ضربتی می‌خواهد 30 درصد جمعیت یعنی سه دهك جمعیتی را از فهرست یارانه بگیران خارج كند.
دقت كنید من می‌گویم سه دهك جمعیتی نه درآمدی. به هر حال 22 میلیون نفر 30 درصد جمعیت ایران می‌شود. حالا در چنین شرایطی ما حرف از هدفمندی و... بزنیم چه فایده‌ای دارد. دولت می‌خواهد مشكل روزمره‌اش را حل كند، چنین كاری را انجام می‌دهد.
به هر حال كمیته‌ای كه برای شناسایی دهك‌های پردرآمد تشكیل شده است، می‌گوید با احصای موقعیت مالی خانوار نسبت به شناسایی پردرآمدهاو كم درآمدها اقدام خواهد كرد؟
این اصلا ممكن نیست. شما بنا را بر احصای موقعیت مالی خانوار بگذارید، نتیجه چه می‌شود. انگیزه ایجاد می‌كنید كه افراد دروغ بگویند.
اگر ویژگی خانوار و نه موقعیت مالی خانوار مد نظر باشد كسی نمی‌تواند دروغ بگوید. مگر می‌شود فردی بدون فرزند بخواهد از یارانه آموزشی كشور استفاده كند. چرا باید افراد را در چنین موقعیت قرار بدهیم كه برای دریافت یك یارانه نقدی كه قدرت خریدش نیز از میان رفته است به ما دروغ بگویند. این كار درستی نیست ومشكلات را افزایش می‌دهد.همین حالا وزارت بهداشت طرحی را برای شناسایی خانوارهایی كه سوء تغذیه دارند در دستور كار قرار داده است.
می‌شود این طرح را ملی كرد و در ابعادی بزرگ بدان نگاه كرد و غذا را برای تمامی‌خانوارهای ایران در نظر گرفت. اصلا جز در چهار موردی كه گفتم قرار نیست دولت‌ها یارانه‌ای پرداخت كنند. گذشته از این‌ها چرا این قدر درباره حذف دهك و اضافه شدن دهك بحث کنیم. دولت برود به وظیفه ذاتی خودش عمل كند. برود شغل ایجاد كند تا مردم بتوانند كار كنند و نیازهای روزانه و زندگیشان را تامین كنند.
دولت یازدهم نام خود را دولت تدبیر و امید گذاشته و در همین روزهای اول فعالیت خود، نشان داده كه انتقاداتی نسبت به برخی امور دارد و می‌خواهد برای حل مشكلات و تغییر اوضاع گام بردارد. فكر می‌كنید بتواند توفیقی در این عرصه داشته باشد؟
خیر. اصلا اراده چنین كاری نیست. البته منظور من این نیست كه دولت اراده ندارد. منظورم این است كه ساختار سیاسی كشور اراده لازم را برای حل مسائل ندارد. نه دولت و نه مجلس اصلا نمی‌خواهند بده بشوند.
موضوع این است كه یارانه‌ها سنگی بود كه دولت دهم در چاه انداخت و با شناختی كه از دولت بعدی و فرآیند سیاسی كشور داشت می‌دانست كه موضوع ختم به خیر نمی‌شود و نمی‌توان به پیگیری درست امور و اصلاح آن اعتقاد داشت. پس چنین كاری را انجام داد تا دولت‌های بعدی قادر به تداوم آن نباشند و بگوید من توانستم ودیگران نتوانستند. این كل ماجراست. من آینده خوبی برای این طرح پیش‌بینی نمی‌كنم.
با این تفاسیر، فكر می‌كنید حذف سه دهك اتفاق بیفتد ؟
بله. اتفاق می‌افتد. دولت برای حل مشكلات مالی خود اول سه دهك را حذف می‌كند و 6 ماه بعد دوباره با هزینه‌ای گزاف‌تر سه دهك دیگر را حذف می‌كند و كم كم هم بدون اینكه اتفاق خاصی بیفتد بساط یارانه‌های نقدی جمع می‌شود.
پس اجرای چنین طرحی چه دستاوردی برای نظام سیاسی ایران داشت؟
دستاورد این طرح برای كسانی خواهد بود كه می‌خواهند بگویند ما توانستیم به مردم پول بدهیم. طبیعتا این روند قابل تداوم نیست. باید متوقف شود. آن وقت است كه تبلیغات این گروه را خواهید دید.
به نظر شما چند درصد جمعیت ایران از پرداخت یارانه‌ها نفع بردند؟
شاید چهار تا پنج درصد جمعیت روستایی كشور از یارانه‌ها منتفع شدند والا بقیه جمعیت آسیب شدیدی را از این طرح متحمل شدند. شما حجم تورم را ببینید. این طرح آسیبی خیلی جدی به فقرا زد و اتفاقا داراها و ثروتمندان را ثروتمندتر كرد. بیشترین بهره این طرح برای افرادی بود كه داشتند.
آنها كه ماشین‌های چند ده میلیونی داشتند، با افزایش دو برابری و سه برابری قیمت خودروهایشان روبه‌رو شدند و آنها كه خانه داشتند، با افزایش قیمت املاكشان. رسیدن به حداقل زندگی برای كسانی كه چیزی ندارند بسیار مشكل‌تر از قبل شد.در ضمن حجم یارانه‌ای كه دولت در حال حاضر پرداخت می‌كند بسیار بیشتر از قبل است. مگر نه اینكه تورم سبب شد نرخ ارز به شدت در ایران بالا رود. نتیجه این شد كه فاصله قیمتی بیشتر از قبل شود و مشكلات دو چندان شود.
آیا برآوردی داشته اید كه چه خانواری با چه میزان درآمد به یارانه نیاز ندارد؟
در شهرهای مختلف متفاوت است.
بعد خانوار هم باید در نظر گرفت. یك خانوار پنج نفره در تهران، باید حداقل ماهی سه و نیم میلیون تومان درآمد داشته باشد تا نیازی به یارانه احساس نكند. تازه این در صورتی است كه به حداقل‌ها یعنی یك خانه شخصی دسترسی داشته باشد والا نیمی‌از درآمد خانوار صرف تهیه مسكن می‌شود. در ضمن بگویم همین رقم سه و نیم میلیون تومان بسیار با اغماض استخراج شده و به نظر من فاصله ای با خط فقر ندارد. به عبارت دیگر من این رقم را كه اعلام می‌كنم از این بابت است كه یك خانواده با كسب چنین درآمدی فقیر نباشد. همین.
مشاور ویژه رئیس جمهور اعلام کرد:
نظر روحانی درباره چگونگی ادامه هدفمندی یارانه‌ها
مشاور ویژه رئیس جمهور با بیان این‌که تاکنون تنها 52 درصد از پرداخت‌های نقدی از راه قانونی تامین شده گفت: 48 درصد مابقی از منابعی غیر از درآمد حاصل از اصلاح قیمت حامل‌های انرژی به دست آمده است.
اکبر ترکان با اشاره به نزدیک شدن سومین سال از آغاز اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها درباره میزان درآمدهای دولت از این محل گفت: دولت از این طرح ماهانه حدود 1800 میلیارد تومان درآمد دارد اما مجبور است برای پرداخت نقدی به خانوارها ماهانه 3500 میلیارد تومان بودجه تامین کند که این امر نشان دهنده مسیر غلطی است که متاسفانه آغاز شده است و باید برای آن راه حلی اندیشیده شود.
مشاور ویژه رئیس جمهور درباره طرح‌های دولت در رابطه با نحوه ادامه یافتن هدفمندی یارانه‌ها گفت: در این حوزه می‌توان راه‌های مختلفی اندیشید که به دو مسیر اصلی ختم می‌شود. یا باید مبلغ یارانه را کم کنیم و مثلا به جای هر نفر 45 هزار تومان به هر نفر 23 هزار تومان بپردازیم که قطعا این مسئله به تنش اجتماعی منجر می‌شود و نمی‌توان به تمامی‌مردم توضیح داد که دلیل این مسئله چه بوده است.
ترکان درباره نظر دکتر روحانی در این رابطه نیز گفت:آن طور که مدنظر رئیس جمهور است باید دولت نسبت به تصحیح قیمت حامل‌های انرژی اقدام کند. مسئله‌ای که مجلس نیز در بودجه 92 آن را پیش بینی کرده و به دولت اجازه داده است قیمت حامل‌ها را 38 درصد افزایش دهد. وی ادامه داد: البته این طرح از نظر تمام جامعه مقبول نخواهد بود زیرا افکار عمومی‌این طور نتیجه گیری می‌کنند که این‌ها فقط قیمت را افزایش داده‌اند اما هیچ منفعت جدیدی به مردم نرسید.
ترکان درباره چگونگی شناسایی پر درآمدها نیز گفت: در این حوزه نیز چند راه را می‌توان در نظر گرفت مثلا کارمندان دولتی که درآمد ماهانه‌شان بیش از دو میلیون تومان است قابل حذف هستند یا کسبه‌ای که با توجه به پرونده مالیاتی‌شان از درآمدهای مقبولی برخوردارند نیز می‌توانند از این لیست کنار روند. یا بخش‌هایی که در خانه‌هایی زندگی می‌کنند که ارزشش بیش از یک میلیارد تومان است نیز در این بخش جای دارند./قانون
ویدیو : ماجرای یارانه‌ها ختم به خیر نمی‌شود