سرطان ریه از استیو مک کوئین تا فرج الله سلحشور : تقریبا 90 درصد از مبتلایان ...

تقریبا 90 درصد از مبتلایان به این سرطان را سیگاری ها تشکیل می دهند. این سرطان اگرچه غالبا خوش خیم نیست، اما اگر زود تشخیص داده شود، می توان به درمان موفق آن امیدوارتر بود. هفته نامه سلامت - پرنیان پناهی: نام سرطان ریه طی هفته های اخیر به واسطه بیماری و درگذشت فرج الله سلحشور، کارگردان سینمای ایران، دوباره سر زبان ها افتاد؛ بیماری ای که چندی پیش نیز نامش را به واسطه ابتلای ناصر حجازی زیاد شنیدیم و دهه های پیشین نیز در دنیای سینما خیلی ها را درگیر کرده است؛ از جمله استیو مک کوین، بازیگر مشهور فیلم های «پاپیون» و «فرار بزرگ» را که در 50 سالگی و متعاقب ابتلایش به همین بیماری درگذشت.

آنچه از نظر بالینی درخصوص این سرطان اهمیت دارد، آن است که تقریبا 90 درصد از مبتلایان به این سرطان را سیگاری ها تشکیل می دهند. این سرطان اگرچه غالبا خوش خیم نیست، اما اگر زود تشخیص داده شود، می توان به درمان موفق آن امیدوارتر بود. دکتر حمید سهراب پور، فوق تخصص بیماری های ریه و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی از رابطه تنگاتنگ سیگار و سرطان ریه، نشانه های بروز این بیماری و راه های پیشگیری و درمان آن می گوید.



آیا در سال های اخیر میزان ابتلای مردم به سرطان ریه بالا رفته است؟

نه، اینکه ما از اطرافیان می شنویم فردی دچار سرطان ریه شده به معنای افزایش شمار مبتلایان نیست بلکه علت را باید در افزایش آمار سالمندان و قدرت تشخیصی بالای علم پزشکی دانست. بسیاری از سرطان ها مانند سرطان ریه در سنین بالاتر بیشتر دیده می شوند (سن شیوع سرطان ریه 40 تا 60 سالگی است) جمعیت سالمند کشور هم رو به افزایش است. از طرفی، ابزارهای تشخیصی پیشرفته ای وجود دارند که می توانند نوع سرطان و مرحله آن را خیلی زود تشخیص دهند.

از انواع سرطان ریه بگویید.

3 نوع سرطان ریه وجود دارد؛ سرطان اسکوآماسل یا سلول های کوچک ریه که حدود 60 درصد سرطان ریه را به خود اختصاص داده است. نوع دوم آدنوکارسینوماست که حدود 30 درصد سرطان های ریه را تشکیل می دهد و نوع دیگر هم که نادرتر است و در سلول های بزرگ ریه مشاهده می شود. 2 نوع سرطان اول ارتباط مستقیمی با استعمال سیگار دارند.

افرادی که به مدت طولانی کنار فرد سیگاری زندگی می کنند مانند همسر و فرزندان فرد سیگاری هم در معرض ابتلا به سرطان ریه قرار دارند. البته عوامل شناخته شده دیگری هم هستند که خطر ابتلا را بالا می برند. مورد سرطان زای بعدی مربوط به هیدورکربن های حلقوی است که در صنایع مختلف وجوددارد. گاز رادون هم یکی عامل مهم خطرزاست که در قسمت های پایین و زیرزمین ساختمان ها وجود دارد.

افرادی که به مدت طولانی در کارگاه های زیرزمینی کار می کنند یا محل زندگی شان زیرزمین است، در معرض خطرند. رادون گاز بی رنگ و بی بویی است که می تواند باعث جهش ژنی و بروز سلول های سرطانی شود. عامل خطرزای دیگر آزبست است که خوشبختانه مصرف آن در سال های اخیر ممنوع شده است. عواملی که نام بردیم، مهم ترین مواد شیمیایی مسئول سرطان ریه هستند که باید از آنها اجتناب شود.



فرض کنیم فردی سال ها سیگاری بوده یا شغلی داشته که به مدت طولانی در معرض مواد شیمیایی قرار گرفته است. این فرد برای بررسی وضعیت سلامتش باید چه اقدامی انجام دهد؟

فردی با این شرایط باید بعد از 40 سالگی هر سال به متخصص ریه مراجعه کند تا بررسی و آزمایشاتی درخواست شود. افرادی که مراجعه نمی کنند، باید نسبت به علائم ریوی غیرعادی هوشیار باشند.

معمولا اولین علامت سرطان ریه، سرفه است. البته این علامت و خلط برای بسیاری از سیگاری های حرفه ای طبیعی محسوب می شود و به  آن عادت کرده اند ولی اگر تغییری در همین سرفه ها و دفع خلط  ایجاد شد، به خصوص اگر خلط خونی ایجاد شد، باید خیلی سریع به پزشک مراجعه کرد.

آیا علائم سرطان ریه فقط سرفه و خلط است؟

بعضی از بیماران علائم دیگری مانند کاهش وزن زیاد، درد قفسه سینه، تب، ضعف، خستگی و مشکل در بلعیدن یا تنگی نفس (اگر تومور نزدیک مجاری تنفس باشد) هم دارند. به این علائم هم باید توجه کرد.

اشاره کردید سیگاری ها باید هر سال ویزیت شوند. چه آزمایش هایی را برای بیماران درخواست می کنید؟

آزمایش های زیادی وجود دارد. عکسبرداری از قفسه سینه و سی تی اسکن به طور دقیق تر می توانند وجود تومور را مشخص کنند. اگر در اسکن مورد غیرعادی دیده شود، انجام برونکوسکوپی ضرورت دارد. همچنین باید آزمایش نمونه از خلط نیز انجام شود. در بعضی از موارد سلول های سرطانی را می توان در آزمایشگاه مشاهده کرد. سرطان ریه مرحله بندی دارد. هرچه زودتر بتوانیم سلول های سرطانی را شناسایی کنیم، احتمال موفقیت در درمان و بالابردن کیفیت زندگی بیمار بیشتر خواهدبود.



آیا عامل وراثت در این بیماری نقش دارد و خانواده فرد مبتلا به سرطان هم باید آزمایش بدهند؟

عامل ارث در این بیماری به طور صددرصد ثابت نشده اما در صورتی که در خانواده یک فرد سیگاری مبتلا به سرطان وجود داشته باشد، دود سیگار پخش شده در محیط می تواند تغییرات ژنی در سایر افراد خانواده ایجاد کند که این ژن ها می توانند مقدمه ای برای بروز سرطان باشند. بنابراین فرزندان و اطرافیان سیگاری های هم نیاز به بررسی ژنی دارند.

وقتی معلوم شد بیمار به سرطان مبتلاست چه اقدامی باید انجام داد؟

اولین قدم، مشخص کردن مرحله سرطان است. سرطان ریه به 4 مرحله تقسیم می شود؛ مرحله 1 و 2 خفیف و مراحل 3 و 4 پیشرفته است. در مرحله 1 و 2 می توان با جراحی تومور را خارج کرد ولی در مراحل بالا جراحی امکانپذیر نیست و شیمی درمانی و گاهی هم رادیوتراپی توصیه می شود. داروهای جدید شیمی درمانی بسیار مفید هستند و اثر خوبی روی بیمار دارند.

ارتباط قوی سرطان ریه با استعمال سیگار ثابت شده. چه توصیه ای برای سیگاری ها دارید؟

بهترین کار این است که جلوی گرایش نوجوانان و جوانان را به سیگار بگیریم چون سیگاری ها از همین دوره سنی این کار را شروع می کنند. البته از افرادی که سیگاری هستند هم نباید قطع امید کرد و باید برای ترک سیگارشان تلاش کرد چون 20 درصد سیگاری ها می توانند سیگار را ترک کنند. آموزش برای نوجوانان و جوانان باید بیشتر شود. برای ممنوعیت فروش سیگار به خصوص در نوجوانان مقطع راهنمایی و دبیرستان باید تدابیر و قوانین جدی تری وضع شود.

سرطان ریه یکی از مضرات سیگار است. هرچه تعداد نخ سیگار مصرفی در روز بیشتر باشد، احتمال سرطان ریه هم بالاتر خواهد رفت. فرد در اثر استعمال سیگار دچار بیماری های زیادی می شود. همچنین سیگار دروازه ورود به سایر اعتیادهاست. باید از آلودگی افراد به سیگار جلوگیری کرد. این کار خیلی آسان تر از ترک سیگار است.

ویدیو : سرطان ریه از استیو مک کوئین تا فرج الله سلحشور