خزان چمن ورزشگاه آزادی : چمن ورزشگاه آزادی طی هفته‌های بیستم و بیست‌و‌یكم ...
چمن ورزشگاه آزادی طی هفته‌های بیستم و بیست‌و‌یكم لیگ برتر، آنجا كه پرسپولیس و استقلال میزبان تیم‌های پاس و ملوان بودند، آن چمن یكدست و همیشگی نبود تا به عنوان زمین تنها ورزشگاه آبرومند ایران، اسباب نگرانی بسیاری از علاقه‌مندان به فوتبال را فراهم كند.
هنوز از خاطر‌مان نرفته آن شرایط اسفبار چمن ورزشگاه آزادی را كه تا اوایل دهه ۸۰ با آن رنگ و روی‌رفته و كیفیت نازل، از فوتبال‌های زیبای باشگاهی و ملی نیز چهره‌ای نازیبا و زشت ساخته بود، چه برسد به بازی‌های بی‌كیفیتی كه هنوز هم تعدادشان در سطح ملی و باشگاهی ما كم نیستند.
دقیقا پس از برگزاری مسابقه میان تیم‌های استقلال و آنیانگ كره‌جنوبی در نیمه‌نهایی جام باشگاه‌های آسیا و حوادثی كه در آن مسابقه پیش آمد (آب‌گرفتگی شدید در زمین بر اثر بارندگی شدید) بود كه مسوولان وقت سازمان تربیت بدنی نسبت به ایجاد یك زمین فوتبال آبرومند اقدام كردند. به همین منظور بازسازی زمین را به شركت اینتركام كه ماهیت هلندی آلمانی دارد، سپرده و از ۲۸ خرداد سال ۱۳۸۱ نسبت به گودبرداری زمین به عمق یك متر اقدام شد تا با استانداردسازی زیرساخت این زمین، سرانجام زمین چمن در ۱۵ خرداد ۱۳۸۲، با بازی تیم‌های امید ایران و ازبكستان به بهره‌برداری برسد.
حالا نزدیك به ۷ سال از روز افتتاح چمن یكدست ورزشگاه آزادی می‌گذرد و سوال اینجاست كه آیا می‌توان چندرنگی و غیر‌یكدست بودن زمین چمن آزادی طی هفته‌های اخیر را، هشداری برای تخریب دوباره آن قلمداد كرد؟!
پاسخ مدیر مجموعه ورزشی آزادی به این پرسش منفی است، اما ادامه صحبت‌های او در نوع خود قابل‌تامل است. حسن ضیاءآذری، با بیان این‌كه جای نگرانی نیست درباره تغییر رنگ چمن، چنین توضیح می‌دهد: «آن قسمت‌هایی كه طی ۲ هفته اخیر رنگشان با دیگر نقاط چمن ورزشگاه تفاوت داشت، قطعات عوض‌شده‌ای بود كه به صورت رول‌های كوچك برای جایگزینی و ترمیم نقاط آسیب‌دیده آورده شده بود. البته ۲ عامل دیگر هم در پایین‌‌آمدن كیفیت این زمین تاثیرگذار بود؛ یكی سرمایی كه طی چند هفته اخیر در تهران شاهد آن بودیم و دیگری نتابیدن مناسب نور خورشید به سطح چمن به دلیل كاوری كه روی آن كشیده بودیم تا چمن از سرمازدگی و بارندگی‌های احتمالی مصون نگه داشته شود. این مراقبت‌ها عاملی شد تا نور خوبی به چمن نتابد و عمل فتوسنتز گیاه و عمل كوددهی و سمپاشی زمین هم تحت تاثیر قرار گیرد. به هر حال در این سرما و برودت طبیعی است كه چمن چنین استرسی از خود نشان دهد كه با گذشت زمان برطرف خواهد شد.»
این در حالی است كه چمن كاشته شده در زمین فوتبال ورزشگاه آزادی، از نوع چمن سردسیری یا همان چمن‌های فصل خنك است و قاعدتا باید در سرما و یخبندان واكنش بهتری از خود نشان دهد. ضیاءآذری در این مورد نظر دیگری دارد و می‌گوید: «با توجه به این‌كه رنگینه چمن‌های سردسیری بیشتر از چمن‌های گرمسیری است، فقط سبزی رنگ آنها در قیاس با گونه دیگر بیشتر است.»
البته نباید دشواری‌های نگهداری از زمین چمن ورزشگاه بزرگی چون ورزشگاه یكصدهزار نفری آزادی را هم نادیده گرفت. حسن ضیاءآذری با ارائه توضیحات تخصصی‌تر، دلایل پرزحمت بودن نگهداری از چمن ورزشگاه آزادی را این‌گونه برمی‌شمارد: «سال ۸۱ به منظور جلوگیری از تكرار آب‌گرفتگی در زمین چمن ورزشگاه آزادی، از استاندارد D۱۸F۳۵ آلمان برای احداث زمین چمن استفاده شد. در این استاندارد دانه‌بندی طرح اختلاطی كه از آن بهره‌گیری شده، تا ۹۸ درصد ساختاری ماسه‌ای دارد و سهم خاك در این زمین كمتر از ۲ درصد است. در چنین حالتی آب بشدت به لایه‌های پایینی می‌رود و طبیعتا املاحی هم كه با آب مخلوط می‌شود مثل كود و سم و... همراه با آب به پایین می‌رود. به همین علت حفظ یك تغذیه مناسب و برودت ایده‌آل در لایه صفر صفر تا منهای ۱۰ سانتیمتر كار فوق‌العاده مشكلی خواهد بود.»
او در عین حال علاقه‌ای ندارد تا با صحبت در مورد هزینه‌های نگهداری چمن ورزشگاه آزادی، آن را رسانه‌ای كند: «مردم ما دنبال این هستند كه خدمتی را از متولیان امر ببینند. زمین چمن ورزشگاه آزادی با حداقل هزینه‌ها نگهداری می‌شود ولی در مورد آن خط قرمزی تعریف كرده‌ایم كه از این طریق هیچ خدمت و هزینه‌ای برای نگهداری از آن دریغ نشود. واقعا تلاش كردیم شرایطی را فراهم كنیم كه به هیچ عنوان كیفیت سلامت زمین تحت تاثیر قرار نگیرد.»
● عمر مفیدی كه رو به اتمام است
در این میان یك پرسش اساسی وجود دارد. این‌كه عمر مفید چمن كاشته شده در ورزشگاه آزادی چقدر است؟! چه بسا استرس ایجاد شده در چمن ورزشگاه آزادی به دلیل پایان این عمر مفید باشد.
كارشناسان چمن در فدراسیون جهانی فوتبال، فیفا و همین‌طور اتحادیه فوتبال اروپا (یوفا) معتقدند عمر مفید یك زمین چمن طبیعی تنها به اندازه ۶۰۰ ساعت بازی فوتبال است.
یعنی با احتساب هر ۹۰ دقیقه برای یك بازی فوتبال، عمر مفید یك چمن طبیعی پس از نزدیك به ۴۰۰ بازی به اتمام خواهد رسید. این تعداد بازی در ورزشگاه آزادی كه همه‌ساله میزبان بازی‌های پرسپولیس، استقلال، تیم ملی و حتی تیم امید است، با میانگین سالی ۵۰ الی ۶۰ مسابقه، طی حدود ۷ سال، به انجام می‌رسد. البته مدیر مجموعه ورزشی آزادی در پاسخ به این سوال، به جای استفاده از پارامترهایی چون تعداد بازی یا تعداد ساعت، از مقیاس سال استفاده می‌كند: «كارشناسان معتقدند عمر مفید چمن، محدوده‌ای دارد كه حدود ۷ سال است. الان حدود ۶ سال و ۵ ماه از مسوولیت من در ورزشگاه آزادی می‌گذرد و البته چند ماه پیش از حضور بنده در این مسوولیت بود كه این چمن كاشته شد.»
عمر مفید چمن ورزشگاه آزادی بین ۵ تا ۷ سال است كه این مدت سپری‌شده و هرچه بیشتر از این زمین بهره‌برداری شود هزینه بیشتری هم خواهد داشتبا توجه به صحبت‌های ضیاءآذری، تقریبا عمر مفید چمن ورزشگاه آزادی به اتمام رسیده است و استرس ایجاد شده در آن می‌تواند بیشتر متاثر از همین موضوع باشد تا آب و هوای سرد یا عدم تابش مناسب نور خورشید!
این فرضیه، البته مورد قبول مدیر مجموعه ورزشی آزادی نیست و او با بیان دلایل خود، به نوعی از حال و روز چمن ورزشگاه دفاع می‌كند: «قطعات بسیار زیادی از چمن موجود در زمین فوتبال ورزشگاه آزادی، در این سال‌ها تعویض شده و جای خود را به چمن‌های نو داده است. به عبارتی این چمنی كه الان شما می‌بینید چمنی نیست كه حدود ۵/۶ یا ۷ سال پیش كشت شده، بلكه حدود ۶۰ درصد آن تا الان تعویض شده است. به همین خاطر ما امیدواریم طی چند سال آینده هم بتوانیم این شرایط خوب را حفظ كنیم، هرچند كار فوق‌العاده دشوار و پرزحمتی است.»
البته برخلاف نظر حسن ضیاءآذری، مهندس سیدرضا موسوی معتقد است چون چمن‌های تعویض‌شده به صورت پراكنده جایگزین شده، كل زمین دیگر آن كیفیت و یكدستی لازم را ندارد.
او كه مسوولیت سرپرستی فضای سبز مجموعه ورزشی آزادی را عهده‌دار است و ناظر چمن ورزشگاه یكصدهزار نفری، در عین حال تایید می‌كند همه‌ساله در شروع تابستان و زمستان با گرم و سرد شدن ناگهانی هوا، این تغییر ظاهری و تنش در چمن ایجاد می‌شود كه بعد از مدت كوتاهی با انجام برخی فعالیت‌های شیمیایی، این مشكل قابل حل خواهد بود.
با وجود این، از صحبت‌های این مقام مسوول هم، نیاز كاشت دوباره چمن ورزشگاه آزادی به دلیل پایان عمر مفید آن، احساس می‌شود: «عمر مفید برای این چمنی كه ما در ورزشگاه یكصدهزار نفری داریم ۵ یا نهایتا ۷ سال است كه ما این مدت را پشت سر گذاشته‌ایم و هرچه بیشتر بخواهیم از این زمین بهره‌برداری كنیم، باید هزینه بیشتری بپردازیم.»
موسوی در مصداق صحبت‌های خود به ماشینی اشاره می‌كند كه تا ۵ سال گارانتی دارد و بعد از آن طبیعتا به خرج می‌افتد: «زمین چمن هم به همین ترتیب است، چون پیر می‌شود و یك سری لایه‌های زیرین آن از بین می‌برد. به هر حال چمنی كه هم‌اكنون میزبان رقابت‌های لیگ برتر و بازی‌های تیم ملی است، كیفیت آن چمن سال ۸۲ را ندارد و باید فكری برای آن كرد. این مساله آنقدر درجه اهمیت بالایی دارد كه حتی كشورهایی كه میزبان مسابقات آسیایی و جام جهانی هستند، چمن‌هایی كه ۲ سال از كاشت آن می‌گذرد را برداشت می‌كنند و دوباره اقدام به چمن‌كاری می‌كنند. ما هم اگر می‌خواهیم چمن خوبی داشته باشیم، باید زمین ورزشگاه آزادی را تعطیل كنیم تا بتوانیم چمن جدید بكاریم و برای یك دوره ۵ ساله دیگر از آن بهره‌برداری كنیم. بنده به عنوان كسی كه در این زمینه فعالیت می‌كنم از تصمیم كاشت دوباره چمن ورزشگاه آزادی استقبال می‌كنم اما تصمیم‌گیرنده من نیستم و این مسوولان سازمان تربیت بدنی هستند كه باید در این زمینه تصمیم‌گیری كنند.»
بحث كاشت دوباره چمن، بحث رایجی است كه در بسیاری دیگر از كشورها نیز شاهد آن هستیم تا بدین‌وسیله هزینه‌های نگهداری زمین هم كاهش پیدا كند. اما ظاهرا محدودیت امكانات در كشور ما، اتخاذ چنین تصمیمی را در هاله‌ای از ابهام قرار داده است.
در این میان باید به بحث كمبود بودجه و همین‌طور كمبود ورزشگاه استاندارد در تهران، برای جایگزینی ورزشگاه آزادی اشاره كرد. ناظر چمن ورزشگاه یكصدهزار نفری آزادی با تایید این موضوع در مورد هزینه‌های لازم برای كاشت دوباره چمن می‌گوید: «برای پیشبرد چنین پروژه‌ای براحتی نمی‌توان عدد و رقم تعیین كرد، اما اگر قرار باشد فقط لایه‌های رویی چمن را برداریم، چیزی حدود پانصد میلیون تومان هزینه در بر می‌گیرد كه این مبلغ برای كار اساسی‌تر تا یك میلیارد نیز قابل افزایش است.»
در هر صورت مدیر مجموعه ورزشی آزادی و ناظر چمن ورزشگاه، هر دو خوشحال از تعطیلی بی‌موقع لیگ به دلیل حضور تیم ملی در تورنمنت قطر، وعده داده‌اند در همین فرصت مناسب چمن را به شرایط ایده‌آلی برسانند تا بازی روز ۱۹ دی پرسپولیس و ذوب‌آهن و بازی‌های هفته‌های بعد در زمینی با كیفیت مناسب برگزار شود، اما آیا تدبیری هم برای جلوگیری از پیر و فرسوده شدن چمن وجود دارد؟
در این زمینه باید دید توجه مسوولان فعلی سازمان تربیت بدنی به چمن تنها ورزشگاه آبرومند و بین‌المللی ایران كه میراثی است به جا مانده از رئیس ۲ دوره پیش این سازمان (محسن مهرعلیزاده) تا چه اندازه خواهد بود.
ویدیو : خزان چمن ورزشگاه آزادی