جشن تكلیف چیست؟ (قسمت دوم) : جشن تكلیف جشن تکلیف چیست؟(قسمت اول) جشن ...
جشن تكلیف
جشن تكلیف چیست؟ (قسمت دوم)
خوب است با مطالعه زندگى بزرگان و انسانهاى وارسته، فضیلتهاى اخلاقى را در خودمان ایجاد كنیم و زشتیها را از دل و از رفتار خویش، دور سازیم.
رذیلت ها:
صفات زشت و ناپسندى كه در قرآن و احادیث از آنها نكوهش شده است، بسیار است. اینجا به بعضى از آنها اشاره مى شود:
ظلم (رعایت نكردن حق دیگران و ستم به آنها)
بداخلاقى (رفتار تند با دیگران)
خودپسندى (خود را بى نقص دانستن و عیب خود را ندیدن)
تكبّر (خود را بزرگتر و برتر از دیگران دانستن و بى اعتنایى به مردم)
حسد (از نعمت و خوشى دیگران رنج بردن و خواهان از بین رفتن آن شدن)
بخل (آنجا كه باید پول خرج كرد و كمك نمود، خرج نكردن)
خشم (عصبانى شدن و كنترل خود را از دست دادن)
فضیلت ها:
بعضى از اوصاف خوب و شایسته كه مایه افتخار و ارزش انسان است، عبارت است از:
انصاف (با عدالت رفتار كردن، آنچه براى خود نمى پسندیم براى دیگران هم نپسندیم)
ایثار (به خاطر دیگران از حق خود گذشتن، دیگران را بر خود مقدم داشتن بدى دیگران را با خوبى و نیكى پاداش دادن)
صبر (مقاومت در مقابل سختیها، مصیبتها و حوادث ناگوار)
محبّت (دیگران را دوست داشتن و به دیگران دوستى كردن و علاقه نشان دادن)
قناعت (به كم راضى بودن، اسراف نكردن)
مهمان نوازى (احترام به مهمان و پذیرایى شایسته از او)
امانت دارى (اموال و وسایل دیگران را حفظ كردن و به صاحبانش دادن)
نیكى به همسایه
احترام به پدر و مادر
صله رحم (سركشى به خویشاوندان و احوالپرسى و رفت و آمد با بستگان)
بردبارى و حلم (در مقابل حرفها و رفتارهاى ناپسند دیگران عصبانى نشدن)
شجاعت و بى باكى در مقابل دشمن
خوش اخلاقى و برخورد خوب با دیگران
تواضع با مردم
خیرخواهى و كمك به دیگران
صفات نیكو زیاد است. پیامبر اكرم «ص» مبعوث شد تا انسانها را به این صفات شایسته كه به آنها «مكارم اخلاق» هم مى گویند، آراسته كند. از سخنان آن حضرت است كه:
«بُعِثْتُ لاُِتَمِّمَ مَكارِمِ الاَْخْلاقِ»
برانگیخته شدم تا اخلاق خوب و والا را كامل كنم.
خود پیامبر خدا «ص» و خاندان پاك او، نمونه كامل فضایل اخلاقى بودند و صفات شایسته در همه رفتار و زندگى پیامبر و امامان و حضرت زهرا «ع» و حضرت زینب «ع» وجود داشت. باید سعى كنیم در اخلاق و رفتار خوب، مثل آنان باشیم و از آنان سرمشق بگیریم.
3 ـ دانستنیهاى عملى
مقصود از دانستنیهاى عملى، چیزهایى است كه براى هر انسان مكلّف یا كسى كه به سنّ تكلیف نزدیك مى شود، لازم است آنها را بداند و آشنا باشد كه به فرمان خداوند، چه كارهایى را «باید بكند» و چه كارهایى را «نباید بكند».
قبل از بیانِ این دانستنیها به یك موضوع مهمّ اشاره مى كنیم و آن عبارت است از «تقلید».
تقلید یعنى اینكه یك مسلمان در برنامه هاى عملى زندگى و احكام شرعى از یك «مجتهد» پیروى كند.
همانطور كه در هر موضوعى مثلا درمان بیمارى یا تعمیر وسایل خانه یا دوختن لباس یا یادگرفتن یك زبان یا صنعت، انسان به كارشناس و متخصّص مراجعه مى كند،
در احكام دین هم به متخصّص رجوع كند.
به كسى كه در مسائل دینى و احكام شرعى متخصّص باشد، «مجتهد» و «فقیه» گفته مى شود و عمل كردن به نظر مجتهد را «تقلید» مى گویند.
امام صادق «ع» فرموده است:
«از فقیهان و مجتهدانى تقلید كنید كه خویشتن دار ومخالف هواى نفس و مطیع فرمان خدا باشند.»
مجموعه دانستنیهاى عملى كه به نام «واجبات» و «محرّمات» نامیده مى شوند، بسیار است، امّا در اینجا به برخى از آنها اشاره مى كنیم.
توضیح بیشتر تكالیف دینى را مى توانید با مراجعه به «توضیح المسائل» بیاموزید.
در رساله هاى احكام، نظر و فتواى مجتهدى را كه از او تقلید مى كنید، نوشته اند.
واجبات:
نماز (از مهمترین تكلیفها و ستون دین است و نباید آن را ترك كرد)
روزه (كه در ماه رمضان، طبق برنامه خاصى از خوردن و آشامیدن پرهیز مى كنند)
خمس و زكات (نوعى پرداخت مال كه شرایط خاصى دارد و در رساله ها بیان شده است)
حج (زیارت خانه خدا در مكّه، براى آنان كه از نظر مالى و بدنى توانایى داشته باشند)
جهاد (مبارزه با دشمنان خدا و دفاع از اسلام و كشور اسلامى)
امر به معروف و نهى از منكر (یعنى وادار كردن دیگران به كارهاى خوب و واجب و جلوگیرى و نهى از كارهاى ناپسند و حرام، كه این هم مثل نماز و روزه، وظیفه همگان است)
تولّى و تبرّى (یعنى دوستى كردن با دوستان خدا و دشمنى كردن با دشمنان خدا)
به این واجبات، «فروع دین» مى گویند و در كیفیت انجام دادن آنها باید طبق نظر مجتهدى كه از او تقلید مى كنیم، رفتار كنیم.
محرّمات:
آنچه در اسلام «حرام» و ممنوع است، یك مكلّف باید از آنها اجتناب و دورى كند. گناهان هم زیاد است. بعضى كوچك است (گناهان صغیره) و برخى بزرگ است كه مجازاتِ آنها هم سخت تر است (گناهان كبیره).
برخى از گناهان از این قرار است:
آزار پدر و مادر
دروغگویى و قسم دروغ خوردن
غیبت (پشت سر دیگران حرف زدن و عیب آنها را فاش كردن)
سخن چینى (نقل حرفهاى این و آن به یكدیگر و ایجاد اختلاف و دشمنى)
استهزاء (مسخره كردن دیگران، چه با حرف و زبان، چه با اشاره و حركات)
اسراف (ولخرجى و هدر دادن نعمتهاى خدا و ریخت و پاش در خوردنیها و آشامیدنیها و پوشیدنیها و ...)
بى نمازى (نخواندن نماز و سهل انگارى در انجام این وظیفه مهمّ)
تهمت (به دیگران نسبتهاى ناروا دادن و گفتن كارهاى بدى كه انجام نداده اند)
بى حجابى (خود را از نامحرم نپوشاندن و ارتباطهاى حرام با نامحرم داشتن)
سرگرمى به لهو و لعب (كارهاى بیهوده و زیان آور، از جمله سرگرمى به عسكهاى مبتذل و موسیقى كه وقت را هدر مى دهد و فكر را خراب مى كند)
قماربازى (بُرد و باخت با وسایل مخصوص قمار)
دزدى (پول و وسایل دیگران را دزدیدن)
خیانت
و گناهان دیگرى مثل: خوردن مُردار و خون و گوشتِ خوك، شراب خوردن، استعمال مواد مخدّر، دروغ
بستن به خدا و پیغمبر، فرار از جبهه جنگ، فاش كردن اسرار، خوردن مال یتیم، پیمان شكنى، كمك به ظالم.
مسلمان واقعى كسى است كه از دستورهاى خدا كاملا پیروى كند و با نافرمانى در مقابل پروردگار، خود را گنهكار و اهل دوزخ نسازد.
گناه هر چه كوچك باشد، ولى چون نسبت به خداى بزرگ است، بزرگ به حساب مى آید.
توبـه
اگر خداى نكرده كسى اشتباه كرد و فریب شیطان را خورد و مرتكب یكى از گناهان شد یا وظایف واجب را انجام نداد، به چنین كسى «گناهكار» گفته مى شود. خوشبختانه خداى مهربان، راهِ خوب شدن را به روى انسانها باز گذاشته و از گناهكاران خواسته است كه «توبه» كنند.
توبه، یعنى پشیمان شدن از گناه و كار زشتى كه انسان انجام داده است و تصمیم گرفتن براى آنكه دیگر آن كار را انجام ندهد و گفتنِ «اَسْتَغْفِرُ اللهَ رَبّى وَأتُوبُ اِلَیْه».
خودِ توبه، از واجبات است و نباید آن را به تأخیر انداخت. در اوّلین فرصت، انسان باید از خطاى خود پشیمان شود و توبه كند. خداوند هم قول داده است هر كس كه جدّى و از ته قلب توبه كند و از گناه دست بكشد، توبه او را بپذیرد و گناهان او را عفو كند.
خداوند، توبه كنندگان را دوست دارد. پس نباید از رحمت خداوند مأیوس بود. ادامه گناه، خودش گناه بزرگى است.
از خدا بخواهیم كه گناه ما را بیامرزد و توفیق دهد كه هرگز از دستورهاى او نافرمانى نكنیم.
منبع:hadj.ir
ویدیو : جشن تكلیف چیست؟ (قسمت دوم)