تقویم تاریخ -25خرداد : 1502م:شاه اسماعیل صفوی كه در مارس 1502 میلادی شیعه اثنی ...

1502م:شاه اسماعیل صفوی كه در مارس 1502 میلادی شیعه اثنی عشری را مذهب رسمی ایرانیان اعلام كرد سه ماه بعد ، 15 ژوئن همین سال، دستوری برای احیای صنعت فرش ایران به همان گونه كه در عهد ساسانیان بود صادر كرد كه در آن تأكید بر بازگشت به اصالت قدیم فرش ایران و استفاده از نقش و تصویر گیاهان و حیوانات شده بود. در دوران سلطه ایلخانیان و پس از ورود ایلات ترك ماوراء النهر به ایران، بافت فرش در ایران تغییر یافته و فرشهای كوچك با اشكال هندسی ویژه مفروش كردن چادر و خیمه باب شده بود. شاه اسماعیل كه یك حكومت مركزی نیرومند در ایران به وجود آورده بود در سال 1508 بغداد را تصرف كرد و در سال 1510 میلادی ازبكها به ریاست محمدخان شیبانی را در هم شكست و حكومت سمرقند را به «بابر» از امیران تیموری سپرد، ولی در اوت 1514، نیروهای او به علت نداشتن اسلحه آتشین- توپ و تفنگ- از ارتش عثمانی در دشت چالدران شكست خوردند و این شكست مقدمه صدها سال جنگ میان ایران و عثمانی (تركیه) شد.

 

 

2008م:فروش یك قالیچه پارسی 390 ساله در حرّاج سوم ژوئن 2008 اشیاء تاریخی و هنری در نیویورك به مبلغ چهار میلیون و 450 هزار دلار توجه مخاطبان رسانه ها را برای مدتی از گزارشهای سیاسی برگرفت و به هنر ایرانی معطوف ساخت. سایر اخبار آن بخش خبری رسانه های صوت و تصویری، مربوط به دیدار نخست وزیر عراق در تهران با رهبر ایران و دریافت این اخطار از او بود كه با آمریكا موافقتنامه ای مبنی برماندن نیروهای آن كشور بعد از سال جاری 2008 در عراق امضاء نكند؛ همچنین درخواست تكراری بوش از سران كشورهای مورد بازدید در اروپا كه بر تحریم ایران بیفزایند و ....

1317ش:25 خرداد سال 1317 (15 ژوئن 1938) و پنج سال پس از تصویب تمدید قرارداد امتیاز نفت انگلستان به مدت 60 سال در مجلس!، دولت وقت امتیاز نفت شمال را كه قبلا به دو شركت آمریكایی داده شده بود لغو و كان لم یكن اعلام داشت. در سال 1312 كه مذاكره برای تمدید قرارداد نفت انگلستان در جریان بود، نظر به ملاحظات روابط با مسکو، نفت شمال ایران (اصطلاحا، ازحوزه قرارداد) مستثنی شده بود. در آن زمان دولت مسکو با آمریکا معارضه نداشت و به باور تاریخنگاران، لغو قرارداد کمپانی های آمریکایی خواست دولت لندن بود زیراکه نمی خواست در ایران حتی رقیب انگلوساکسون داشته باشد.

 

1300ش:برکناری سیّد ضیاء طباطبایی یزدی از نخست وزیری و دادن مقام او به قوام السلطنه و عیان شدن مداخلات خارجی در ایران (برغم کنار رفتن دولت مسکو از استعمارگری) سبب وقوع چند نافرمانی مسلحانه در ایران وقت شده بود. درحالی که سرهنگ محمدتقی خان پسیان در خراسان و میرزا کوچگ خان در گیلان با ضعف های حاکمیّت در تهران به مخالفت برخاسته بودند، 25 خرداد 1300 ساعد تنکابنی ـ افسر ارتش و پسر سپهسالار ـ تنکابن را تصرف و اعلام کرده بود که به تهران نیرو خواهد فرستاد تا وطن را نجات دهد.

1315ش:وزارت فرهنگ ایران (آموزش و پروش، فرهنگ و علوم، ارشاد و هنر) 25 خرداد 1315 (15 ژوئن 1936) در سراسر کشور اقدام به ایجاد کلاس درس برای آموزش بزرگسالان کرد و شرکت در این کلاسهارا (درمناطقی که کلاس دایر می شد) برای اتباع 18 تا 40 ساله که خارج از مدارس بودند اجباری اعلام داشت. این کلاسها به مدارس اکابر (بزرگسالان) شهرت یافته بود.

1338ش:بامداد 25 خرداد سال 1338 مهندس محمد علوی از اعضای كمیته مركزی حزب كمونیست توده اعدام شد. وی در یک محكمه نظامی تهران به اعدام محكوم شده بود. حزب توده از بهمن ماه 1327 كه در دانشگاه تهران به سوی شاه تیراندازی شد غیر قانونی اعلام شده بود، اما در دوران حكومت دكتر مصدق عملا فعالیت آزاد داشت که از سال 1333 پس از كشف سازمان نظامی گسترده آن و اعدام بسیاری از افسرانی که از اعضای این سازمان بودند، زیر زمینی شده بود. «تاریخ» از مهندس علوی به عنوان یکی از قربانیان جنگ سرد دو ابرقدرت وقت، سیاست ضدکمونیستی دولت واشنگتن و متابعت دولت وقت تهران از سیاست های آمریکا خوانده و نشان داده است که دولت تهران (دولت وقت) گمان می برد که در صورت قطع حمایت غرب، ساقط شود و بنابراین مرعوب و حرف شنو بود. مهندس علوی جز کمونیست بودن و پافشاری برعقیده خود جرمی مرتکب نشده بود.

2005م:«تاتا ستیل گروپ» 13 ژوئن 2005 در بمبئی اعلام كرد كه دو طرح پولادسازی بزرگ را در بندر عباس پیاده خواهد كرد؛ یكی با مشاركت یك كمپانی ایرانی وابسته به دولت و دیگری مستقلا، و جمع سرمایه گذاری از یك میلیارد و دویست میلیون دلار بیشتر خواهد بود. تاریخی بودن و اهمیت این خبر از آن جهت است كه آغازخوبی برای مشاركت پارسیان هند در توسعه میهن نیاكان است. گروه صنعتی تاتا یك قرن پیش توسط «جمشیدجی» پارسی معروف هند بنیادگذاری شد. جمشیدجی (تاتا) به پدر صنایع هند معروف و از پیشروان پولادسازی در جهان است. تاسیسات پولادسازی جمشیدجی در دهكده «ساكچی» هند بنا نهاده شد كه به جمشید پور ( شهر جمشید) تجدید نام شده است.

1215م:امروز سالروز امضای فرمان مگنا كارتا Magna Carta Libertatum (فرمان بزرگ آزادی ها) است و كینگ جان John پادشاه وقت انگلستان زیر فشار بزرگان كشور و ژنرالهای ارتش آن را در 15 ژوئن سال 1215 میلادی امضاء و مهر كرد كه آغاز پیدایش حكومت پارلمانی در جهان بشمار آورده شده است. حكومتی را پارلمانی گویند كه انتخاب رئیس قوه مجریه توسط پارلمان به عمل آید نه مستقیماً از سوی مردم و معمولا در این نوع دمكراسی، قوای اجرایی و مقننه كشور در دست حزب اكثریت و یا ائتلافی از احزاب همگون است. اگر دولت ائتلافی باشد دمكراتیك تر و چند صدایی است، زیرا حتی با خروج كوچكترین حزب از ائتلاف، دولت از هم می پاشد و بنابراین مجبور است به همه نظرات توجه داشته باشد. پیش از انگلستان، یك «كشور شهر» در ایتالیا دارای حكومت پارلمانی شده بود.

 

1667م: 15ژوئن 1667 دکتر باپتیست دنیس (پزشک ویژه لوئی چهاردهم پادشاه وقت فرانسه) اندیشه خود تزریق خون (ترانس فیوژن)را برای نجات زخمی ها و کسانی که مقدار زیادی خون از دست داده بودند با تزریق خون گوسفند به سه نفر و خون گاو به یک نفر به آزمایش گذارد که نیمی از آنان که خون بیشتری دریافت کرده بودند درگذشتند و دولت ادامه این تجربه را ممنوع کرد.

2005م:در این روز در سال 2005 بانو «الیزابت كاستووا» كتاب 642 صفحه ای خود تحت عنوان «مورّخ» را به توزیع داد. الیزابت در این كتاب از مورّخان خواسته است كه كار خود را منحصر به یافتن اسناد گذشته نكنند و به وظیفه اصلی بازگردند كه دادن پند و اندرز است كه آنها را از بررسی ضعف ها و قوّت های گذشتگان و كارهای درست و یا نادرست آنان به دست آورده اند تا اشتباهات تكرار نشوند. کاستووا هم در تالیف خود اثبات کرده است که تاریخنگاری دنباله کار روزنامه نگاری است و این دو پیشه جدا ازهم نیستند و توصیه کرده است که ترجیحا لیسانسیه های تاریخ به رشته های روزنامه نگاری دانشگاهها پذیرفته شوند تا انسان که اطلاعات و معلومات خودرا از طریق آنان دریافت می کند متحوّل شود.

1358ش:26 خرداد 1358 (چهار ماه پس از پیروزی انقلاب) در پی اعتراض مطبوعاتی ها و اتحادیه های مربوط به پیشنویس قانون مطبوعات، وزیر ارشاد وقت اعلام كرد كه طرح با توجه به نظراتی كه ابراز شده است مورد بررسی دوباره و تجدید نظر قرار خواهد گرفت. از بهمن 1286 (صد سال و چند ماه پیش) كه وطن ما دارای قانون مطبوعات شد تاكنون، این قوانین با كمی تغییر رونوشت هم بوده اند و چون انشاء كنندگان قانون نخست اطلاع كامل از حرفه روزنامه نگاری نداشتند؛ این قوانین كمكی به پیشرفت ژورنالیسم ایران نكرده است. ما در فاصله این یك قرن (صرف نظر از اصلاحیه ها) دارای پنج قانون مطبوعات بوده ایم كه آخرین آنها در سال 1364 از تصویب گذشته است. از آیین مطبوعات انتظار این است كه انواع نشریات و سازمان یك نشریه را تعریف كند و .... چون چنین تعریفی در دست نیست، مثلا یك روزنامه حزبی ما یك روز تمامی بالای صفحه اولش را به شرح یك مسابقه فوتبال! اختصاص می دهد و یك روز دیگر هنر و .... روزنامه های ما دارای ادیشن «آنلاین» هستند و در سراسر جهان می توان به آنها دسترسی داشت. روزنامه نگاران سایر كشورها وقتی كه خبر و عكس یك بازی فوتبال را به آن صورت در صفحه اول روزنامه حزبی ما ببینند دست ما را خواهند خواند.

قانون اساسی در اصول خود، حقوق هر ایرانی را یك به یك روشن و مسلم ساخته، بنابراین دیگر لازم نیست كه قانون مطبوعات بگوید چه كسی این حق را دارد و آن حق را ندارد. قوانین كیفر همگانی، ماده و تبصره برای تعریف نشر اكاذیب و مجازات مرتكب آن و یا افترا و اهانت دارند و تكرار آنها با انشایی دیگر در قانون مطبوعات لازم نیست و تولید ابهام می كند و .... قانون مطبوعات به جای تكرار قوانین باید معیاری برای نرخ تكفروشی داشته باشد. اگر چنین ضابطه ای وجود می داشت كه روزنامه دولتی قادر به فروش هر نسخه مثلا 50 تومان نمی شد. قانون مطبوعات باید روشن كند كه آیا دولت می تواند ناشر روزنامه عمومی باشد و یا نه. آیا این كار مداخله یك قوه دمكراسی در قوه چهارم آن نیست؟. چرا ما پس از یك قرن هنوز «هوم دلیوری» نداریم و نمی توانیم مانند سایر كشورها پیش از ساعت شش بامداد روزنامه را روی میز ناشتایی مخاطب آن بگذاریم، و چرا های دیگر.

 

2004م:مجله آمریكایی نیوزویك كه ازسوی واشنگتن پست انتشار می یابد از اول ژوئن 2004انتشار یك ادیشن جداگانه را در روسیه آغاز كرد!.

نخستین شماره این مجله كه در 50 هزار نسخه در چهار شهر بزرگ روسیه توزیع شده بود فروش چندانی نداشت و استقبالی كه انتظار می رفت از آن نشده نشده بود. خریداران شماره اول عمدتا افراد طبقه متوسط بودند كه شمار آنان در جامعه روسیه هنوز كم است.

 

1381م:15 ژوئن سال 1381 با قتل «وات تایلر» رهبر انقلاب كشاورزان انگلستان و نشان دادن جسد او به پیروانش این مهمترین انقلاب اروپا در قرون وسطا پایان یافت. وات تایلر 14 ژوئن برای مذاكره با ریچارد دوم پادشاه وقت به كاخ سلطنتی دعوت شده بود. این انقلاب دو رهبر دیگر به نام های «جان بال» و «جك استراو» داشت.

 

 

1520م:15 ژوئن سال 1520 روزی است كه پاپ وقت «لئون دهم» مارتین لوتر كشیش آلمانی را كه تز تازه ای مطرح ساخته بود مرتد خواند، از كلیسای كاتولیك بیرون راند و تهدید به تكفیر كرد (كه مجازات تكفیر پاپ؛ آتش زده شدن بود). با وجود این، لوتر و روش او «مذهب تازه ــ پروتستان (معترض)» ــ باقی ماند و در سراسر جهان ششصد میلیون پیرو دارد.

 

1907م:دومین كنفرانس جهانی صلح با حضور نمایندگان 44 كشور 15 ژوئن 1907 در شهر لاهه كار خود را آغاز كرد . این كنفرانس پس از جلسات متعدد تصویب كرد كه بدون دادن اعلان قبلی نباید یك كشور به كشور و یا كشورهای دیگر تعرض نظامی كند و وارد جنگ شود و این مصوبه به صورت یك میثاق جهانی باقی مانده است.

 

2004م:در پی انتشار كتاب 26 دلاری« دودمان های بوش و سعود ـ آمریكا و كشور سعودی ـ درباره روابط محرمانه این دو خانواده حاكم تالیف « كرگ آنگر » سردبیر « باستن مگزین » تفسیرهای متعدد در این راستا انتشار یافته است. بعضی از روزنامه ها 14 ژوئن 2004 عكس شاهزاده بندر بن سلطان آل سعود سفیر كشور سعودی در آمریكا را كه سالهای سال این سمت را حفظ كرده است با جورج بوش چاپ كرده اند كه این شاهزاده روی دسته مبل نشسته و در حال صحبت خودمانی با بوش است كه بر مبلی دیگر نشسته است. « كرگ آنگر » در كتاب 356 صفحه ای خود از همكاری دو دودمان در سرمایه گذاری دلارهای نفتی كشور سعودی تا پیدایش گروههای مسلح ضد آمریكایی در این كشور در واكنش به آن و رویداد های یازده سپتامبر 2001 سخن گفته و سئوالهای متعدد مطرح ساخته از جمله: چرا اجازه داده شد كه 140 تبعه سعودی 13 سپتامبر، دو روز پس از برخورد هواپیما ها به ساختمانها در نیویورك و واشنگتن ، در حالی كه همه فرودگاههای آمریكا بسته بودند از این كشور ـ بدون بازجویی ـ خارج شوند. مولف شروع روابط دو خانواده را از دهه 1970 نوشته و اضافه كرده است كه جیمز بیكر و دیك چنی ـ دو نفتی آمریكایی ـ در این روابط تنگاتنگ همكاری دارند و ....

 

 

2004م:« استیو كرافت » گزارشگر شبكه تلویزیونی « سی بی اس» آمریكا یكشنبه شب 14 ژوئن 2004 این هفته در یك گزارش مشروح و مصور نشان داد كه دهها كارخانه مواد شیمیائی آمریكا محافظت كافی ندارند و اگر خرابكاری در آنها صورت گیرد و یا دچار حادثه شوند جان میلیونها تن كه در نزدیكی هریك از این كارخانه ها زندگی می كنند در خطر خواهد بود. وی صریحا گفت: خطر همین جاست، پشت حیاط خانه خود ما، نه در عراق كه ما به آنجا رفته ایم تا خطر اسلحه شیمیایی را از میان برداریم. وی ضمن اشاره به رویداد انفجار یك كارخانه كاربید ( كارباید ) در هند كه گرداننده آن یك كمپانی آمریكایی بود و ضمن آن بیش از 3 هزار و هشتصد تن كشته شدند گفت كه چنین خطری در كشور خودمان هم وجود دارد و در همسایگی مان،؛ در نیویورك ، شیكاگو، هوستون و كالیفرنیا و ....

 

2005م:سنای آمریكا 13 ژوئن 2005 طی مصوبه ای كه رای مخالف نداشت ضمن اعتراف به یك كوتاهی دهها ساله خود، از این عمل پوزش خواست.

در آمریكا و به ویژه در ایالتهای جنوبی، تا سال 1960 (45 سال پیش) اعدام افراد به طریقه «لینچینگ» دیده شده بود كه طبق یك آمار، از 1880 تا 1960 با این روش، 4 هزار و 750 تن و عمدتا آفریقایی تبارها (سیاهپوستان) كشته شده بودند.

این روش به این صورت بود كه جمعیت كه متوجه ارتكاب یك جرم می شد، مظنون و یا مرتكب را اگر سیاه و یا این كه بی یار و یاور بود با هیاهوی بسیار دستگیر می كرد و بدون اثبات جرم در ملاء عام و از درخت حلق آویز می كرد.

 

763: یك خورشید گرفتگی روی داد كه آشوری ها شرح آن را بر سفال نوشته اند و این سفالنبشته تا به امروز باقی مانده است.

1389: تركان عثمانی در جنگ كوزوو بر صربها پیروز شدند و سابقه مسلمان شدن بیشتر مردم كوزوو از همان زمان است.

1752: بنجامین فرانكلین با فرستاد یك بادبادك به آسمان فیلادلفیا در هوای توفانی و توام با رعد و برق، و مشاهده سوختن بادبادك ـ رابطه الكتریسیته ساكن و صاعقه را اثبات كرد.

1785:نخستین سانحه هوایی تاریخ بشر در فرانسه روی داد و دو تن كه با یك بالون هوای گرم تا ارتفاع 450 متری بالا رفته بودند كه از دریای مانش بگذرند و در انگلستان فرود آیند بر اثر آتش گرفتن بالن سقوط كردند و جان سپردند. یكی از این دو، «ژان فرانسوا دو روزیه(عکس بالا)» مدرس فیزیك و شیمی و سازنده بالن بود.

1860: نخستین مهاجر سفید پوست در ایداهو ــ ایالت كوهستانی آمریكا ــ مستقر شد.

1924: 318 سال پس از استقرار مهاجران انگلیسی و 148 سال بعد از اعلام استقلال ایالات متحده، با تصویب یك قانون، بومیان (سرخپوستان) اتباع این بشمار آمدند.

1979: شاه در نخستین مصاحبه مطبوعاتی پس از خلع از سلطنت كه در مكزیك انجام داد گفت: كشور را ترك كردم كه كشتار بیشتری صورت نگیرد، نمی دانستم كه پس از رفتن من شمار بیشتری كشته می شوند.. شاه با پادرمیانی دوست قدیمی اش، هنری كیسینجر موقتا در كشور سكونت كرده بود.

1992: پس از جنگ جهانی دوم، برای نخستین بار پارلمان ژاپن تصویب كرد كه نظامیان این كشور كه عنوان «نیروی دفاع از خود» را دارند به خارج از مرزهای ژاپن اعزام شوند!.

iranianshistoryonthisday.com

ویدیو : تقویم تاریخ -25خرداد