بیوگرافی زنده یاد مرتضی احمدی + تصاویر مرتضی احمدی : مرتضی احمدینام اصلی ...
مرتضی احمدی
نام اصلی : مرتضی حاج سید احمدی
زمینه فعالیت : سینما و تلویزیون
تولد: ۱۰ آبان ۱۳۰۳
وفات: ۳۰ آذر ۱۳۹۳
پیشه : بازیگر، گوینده، خواننده
همسر(ها) : زهرا جوانشیر
فرزندان : آزیتا (متولد ۱۳۳۷)
مازیار (متولد ۱۳۴۰)
مرتضی احمدی (زاده ۱۳۰۳) بازیگر سینما و تلویزیون و گوینده و خواننده ایرانی است.
تولد و تحصیلات
احمدی در ۱۳۰۳ در جنوب تهران به دنیا آمد. پدرش سَقط‌فروش بود. برای تحصیل ابتدا به مکتب و سپس به دبستان منوچهری در میدان گمرک رفت و بعد از آن به دبیرستان شرف و دبیرستان روشن رفت.
در شانزده‌سالگی ورزش باستانی و فوتبال را شروع کرد و به همراه تیم فوتبال دبیرستانش در مسابقات آموزشگاه‌های تهران رتبه‌هایی به دست‌آورد. بعدها در تیم فوتبال راه‌آهن تهران و پس از آن در باشگاه راه‌آهن بازیکن و مربی (تا سال ۱۳۲۵) شد.
فعالیت حرفه‌ای
پس از چند تلاش آماتوری در تئاتر در ۱۳۲۱ با کمک عده‌ای از دوستانش «تماشاخانه ماه» را روبه‌روی باغ فردوس دایر کرد، ولی پس از چند هفته مجبور به ترک آنجا شد. در اوایل پاییز ۱۳۲۲ در تئاتر فرهنگ برای اولین بار پیش پرده‌خوانی کرد و در نتیجه آن بازیگر تئاتر هم شد. مدتی بعد پدرش از فعالیت او در تئاتر مطلع شد و او را از خانه بیرون کرد. مرتضی احمدی پس از مدتی هم‌زمان با هنرپیشگی در راه‌آهن تهران به‌عنوان تعمیرکار استخدام شد.
مرتضی احمـدی برای اولین بار به سبک بیات تهران در پیش پرده‌ها آواز خواند و نیز اولین بار (در ۱۳۲۲) ترانهٔ گلپری جون را اجرا کرد، که بسیار محبوب شد و به خاطر آن برای کار در رادیو تهران دعوت شد. در یکی از پیش پرده‌ها ترانه‌ای دیگری به نام «کارگرم من» را اجرا کرد که به استقبال کارگران راه‌آهن و پس از آن منجر به اعتصاب کارگران راه آهن گردید که در نتیجه، مرتضی احمدی به بخش حسابداری راه‌آهن منتقل شد و پس از پایان اعتصاب دستگیر شد و در کلانتری تعهد کرد از آن به بعد ازاجرای آن پیش پرده خوداری کند.
پیش‌پردهٔ دیگری نیز با اجرای احمدی به نام «قدس شاهین» (دربارهٔ ماجرای تجاوز جنسی عده‌ای از سربازان آمریکایی به یک زن ایرانی) توقیف شد. ولی پس از اجرای مجدد آن در پاییز ۱۳۲۳ در جمعی خصوصی، محکوم شد شش ماه به کرمان تبعید شود که با پیگیری محمد مسعود، مدیر روزنامهٔ مرد امروز که تصادفاً به تئاتر فرهنگ آمده بود ملغی شد. چندتا از پیش‌پرده‌های دیگر با اجرای احمدی نیز توقیف شده است، از جمله پیش‌پرده‌ای به نام «پیرهن زرده» که دربارهٔ گروه‌های فشار حزب دموکرات ایران که پیراهن زرد می‌پوشیدند بود و به کتک خوردن مرتضی احمدی و بازداشت او انجامید و پیش‌پرده‌ای به نام «کارمند دولت» که منجر به انفصال موقت او از خدمت در راه‌آهن شد ولی با اعتراض احمدی به دیوان عالی کشور لغو شد.
مرتضی احمدی در بهار ۱۳۲۴ از طریق مسابقات فوتبال با ناصر فخرآرایی که در تیم «آفتاب شرق» بازیکن و مربی بود آشنا شد. در ۱۵ بهمن ۱۳۲۷ به دعوت فخرآرایی به مراسم سالگرد افتتاح دانشگاه تهران رفت و در آن جا شاهد ترور محمدرضا شاه به دست فخرآرایی بود که به کشته شدن فخرآرایی و دستگیر شدن احمدی انجامید که پس از بازجویی و اثبات بی‌اطلاعی‌اش از ماجرا، آزاد شد.
احمدی در ۱۳۲۳ به رادیو تهران (چندی بعد در رادیو ایران و بعد از آن در رادیو و تلویزیون ایران)به کار کردن اشتغال گزید، تا برنامه‌های کمدی اجرا کند. در دوره‌های مختلفی در رادیو کار کرد و از جمله تیپی به نام «بابا جاهل گریان» اجرا کرد و به سبک‌های مختلف ترانه و آواز خواند. در فروردین ۱۳۵۳ نقش اول سریال پربینندهٔ هردمبیل، نوشتهٔ پرویز خطیبی را بازی کرد در نظرخواهی‌از مردم در سال ۱۳۵۶ به‌عنوان محبوب‌ترین هنرپیشهٔ رادیو انتخاب شد.
وی در ۱۳۲۶ گویندهٔ فیلم‌های خارجی شد و از اعضای اولیهٔ انجمن گویندگان و سرپرستان گفتار فیلم (تأسیس در ۱۳۴۲) بود.
پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ احمدی بازیگری را کنار گذاشت و به مدت هفت سال به اهواز رفت. ولی پس از بازگشت به تهران از نو کار بازیگری را در سریالی تلویزیونی به نام تک‌مضراب از سر گرفت. از سریال‌های تلویزیونی دیگری که بازی کرده است می‌توان از سلطان صاحبقران، هفت شهر عشق (۱۳۵۶)، آئینه و زیر بازارچه (۱۳۷۷، رضا ژیان) نام برد.
در فروردین ۱۳۴۹ نیز احمدی به دعوت علی حاتمی ترانهٔ عنوان‌بندی فیلم حسن کچل را، ضربی‌خوانی کرد (که به نام روحوضی نیز شناخته می‌شود). در همین سبک در ۱۳۲۸ پنج صفحهٔ موسیقی برای یک شرکت انگلیسی ضبط کرد. مرتضی احمدی بیش از چهارصد ترانهٔ ضربی و صد و پنجاه ترانهٔ فکاهی خوانده است، این ترانه هااز نوشته‌های نصیری‌فر، نویسندهٔ کتابی است به نام مردان موسیقی سنتی و نوین ایرانکه بیشتر کارهای موزیکال مرتضی احمدی از آن کتاب گرفته شده است.
ازدواج
احمدی در ۹ مرداد ۱۳۳۴ با یکی از همکارانش در راه‌آهن به نام زهرا جوانشیر ازدواج کرد که در۲۵ اردیبهشت ۱۳۵۰ بر اثر سرطان درگذشت. احمدی از این ازدواج یک فرزند دختر به نام آزیتا (متولد ۱۳۳۷) و یک فرزند پسر به نام مازیار (متولد ۱۳۴۰) دارد.
آثار
دوبله
از ماندگارترین آثار مرتضی احمدی می‌توان به کار صدایی (نوعی دوبله) وی در مجموعه پینوکیو اشاره کرد که در آن در نقش «روباه مکار» به خواندن متن می‌پرداخت.
این مجموعه از محصولات شرکت «چهل و هشت داستان» است که در اواخر دوران شاه و اوایل انقلاب به تولید محصولات فرهنگی برای کودکان ایرانی می‌پرداخت. دیگر اعضای این گروه عبارت بودند از ناهید امیریان در نقش «جینا»، نادره سالارپور در نقش پینوکیو و کنعان کیانی در نقش «گربه نره». ویژگی اصلی این اجرا از داستان پینوکیو، ادغام آن با سازوضرب ایرانی و ترانه‌های سبک روحوضی است که به این داستان خارجی حال و هوای کاملاً ایرانی می‌دهد؛ تا آنجا که قسمتی ویژه، جدااز خط سیراصلی قصه، برای نوروز و سفره هفت سین تهیه می‌شد و در آن قسمت شخصیت‌های داستان (پینوکیو، جینا، آقا روباهه و گربه نَره) به شمردن سین‌های، هفت‌سین و خواندن آواز جوجه خروس می‌پردازند! شایان ذکر و گفتنیست که همین گروه چهار نفره کار دوبله کارتون ژاپنی این داستان را نیز بر عهده داشتند که بالطبع شرایط زبان و فرهنگ ژاپنی، در آن کارتون، جایی برای اضافه کردن ِقطعات روحوضی، ساز و آواز ایرانی و یا تیکه کلام‌های فرهنگ فارسی از قبیل شمردن هفت سین و غیره را میسر نمی‌نمود.
سینما
مرتضی احمدی در ۱۳۳۲ برای اولین بار در سینما بازی کرد، در فیلمی به نام «ماجرای زندگی» به کارگردانی «نصرت‌الله محتشم». از فیلم‌های دیگر او می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
«مرتضی احمدی» درگذشت
«مرتضی احمدی» بازیگر پیشکسوت تئاتر، سینما و تلویزیون در ۹۰ سالگی دار فانی را وداع گفت.
| سال | نام فیلم | کارگردان |
|---|---|---|
| ۱۳۸۴ | ستاره‌ها ۳: ستاره بود | فریدون جیرانی |
| ۱۳۷۵ | مینا و غنچه | محمد حسین‌پور جهان خادم‌المله |
| سرحد | اکبر صادقی | |
| ۱۳۷۳ | کلاه‌قرمزی و پسرخاله | ایرج طهماسب |
| عروسی خون | مجید جوانمرد | |
| حالا چه شود! | محمد جعفری هرندی | |
| تحفه هند | محمدرضا زهتابی | |
| ۱۳۷۲ | بلندی‌های صفر | حسینعلی لیالستانی |
| ۱۳۷۰ | یکبار برای همیشه | سیروس الوند |
| ناصرالدین‌شاه آکتور سینما | محسن مخملباف | |
| ساده لوح | مهدی فخیم‌زاده | |
| راه و بیراه | سیامک شایقی | |
| خانه خلوت | مهدی صباغ‌زاده | |
| ۱۳۶۸ | ارثیه | محمدکاظم بلوچی |
| صنوبرهای سوزان | عباس شیخ بابایی | |
| ۱۳۶۷ | گراند سینما | حسن هدایت |
| ارثیه | کاظم بلوچی | |
| تا غروب | جعفر والی | |
| ۱۳۶۶ | در انتظار شیطان | حمیدالدین صفایی |
| ۱۳۶۵ | جدال در تاسوکی | فرامرز قریبیان |
| مأموریت | حسین زندباف | |
| معما | حسین زندباف | |
| ۱۳۶۴ | اتوبوس | یدالله صمدی |
| مدرک جرم | منوچهر حقانی‌پرست | |
| ۱۳۶۳ | مردی که زیاد می‌دانست | یدالله صمدی |
| ۱۳۵۴ | خانه خراب | نصرت کریمی |
| ذبیح | محمد متوسلانی | |
| فرار از حجله | جواد طاهری | |
| ۱۳۵۳ | موسرخه | عبدالله غیابی |
| آب | حبیب‌الله کاوش | |
| ۱۳۵۲ | جعفر جنی و محبوبه اش | رضا صفایی |
| تنها و گل‌ها | ابوالقاسم ملکوتی | |
| ۱۳۵۱ | مطرب | اسماعیل نوری‌علاء |
| قایقرانان | رضا صفایی | |
| فرار از زندگی | رضا صفایی | |
| قلندر | علی حاتمی | |
| نانجیب | عباس کسایی | |
| ۱۳۵۰ | شراره | احمد نجیب‌زاده |
| باباشمل | علی حاتمی | |
| وحشی جنگل | روبرت اکهارت | |
| فریاد | سلیمان میناسیان هراند میناسیان |
|
| ۱۳۴۹ | جنجال عروسی | احمد نجیب‌زاده |
| میوه گناه | محمود کوشان | |
| شیرین و فرهاد | اسماعیل کوشان | |
| ۱۳۳۲ | ماجرای زندگی | نصرت‌الله محتشم |
تلویزیون
| سال | نام | سمت | کارگردان | توضیحات |
|---|---|---|---|---|
| ۱۳۸۷-۱۳۹۲ | شکرستان | راوی صدا پیشه |
بابک نظری سعید ضامنی |
برنامه کودک و نوجوان شبکه ۲ |
| ۱۳۸۹ | چاووش بهار | بازیگر | افشین اربابی | |
| ۱۳۸۸ | مجموعه عروسکی «بچه‌های کوچه دوستی» |
بازیگر | هنگامه مفید | |
| ۱۳۸۶ | به همین سادگی | بازیگر | افشین اربابی | |
| ۱۳۸۴ | تا غروب | بازیگر | محمد بنایی | |
| ۱۳۸۴ | مثل همیشه | بازیگر | سیدوحید حسینی | |
| ۱۳۸۱ | توپ گرد | بازیگر | بهروز بقایی | |
| ۱۳۸۱ | زیرگذر | بازیگر | محمد عمرانی | |
| ۱۳۸۰ | تازه چه خبر همسایه؟ | بازیگر | بهروز بقایی امیر سمواتی |
شبکه ۲ |
| ۱۳۸۰ | رستوران خانوادگی | بازیگر مهمان | حسین سهیلی‌زاده | شبکه تهران |
| ۱۳۸۰ | خانه پدری | بازیگر مهمان | فریدون حسن‌پور مسعود بهبهانی |
شبکه تهران |
| ۱۳۷۹ | خواستگاری پرماجرا | بازیگر | محمد بنائی | |
| ۱۳۷۹ | ماجراهای خانه قدیمی | بازیگر | اسماعیل میهن‌دوست | شبکه ۱ |
| ۱۳۷۹ | پانزده مسافر | بازیگر | مهدی طاهری | هر روز ظهر از برنامه «سیمای خانواده» پخش می‌شد. |
| ۱۳۷۸ | دردسر بزرگ | بازیگر | علی عبدالعلی‌زاده | پخش در تعطیلات نوروز ۱۳۷۹ از شبکه ۲ |
| ۱۳۷۸ | دانی و من - سری دوم | بازیگر | علی عبدالعلی‌زاده | شبکه تهران |
| ۱۳۷۷-۱۳۷۸ | زیر بازارچه | بازیگر | رضا ژیان | شبکه ۲ |
| ۱۳۷۶ | گل‌های آفتابگردان | بازیگر مهمان | مسعود شاه‌محمدی | در برنامه سیمای خانواده پخش می‌شد. |
| ۱۳۷۵-۱۳۷۶ | تهران ۱۱- ۵۹۵ ج ۴۸ | بازیگر | مرضیه برومند | بازی در اپیزود «تحقیق» |
| ۱۳۷۵ | ببخشید | بازیگر | رضا کرم‌رضایی | |
| ۱۳۷۵ | فروشگاه | بازیگر | احمد بهبهانی | شبکه ۳ |
| ۱۳۷۵ | نوعی دیگر | بازیگر مهمان | بهروز بقایی | |
| ۱۳۷۴ | مجموعۀ داستانهای «قصه شب سیما» | بازیگر | مسعود فروتن | بازی در اپیزودهای «ضامن» و «خانه عشق» - شبکه ۱ |
| ۱۳۷۴ | کت و شلوار خواستگاری | بازیگر | سعید سلطانی | پخش در نوروز ۱۳۷۵ - شبکه ۱ |
| ۱۳۷۴ | زائر غریب | بازیگر | اکبر صادقی | نویسنده: «بهمن زرین‌پور» |
| ۱۳۷۳ | اشتباه در اشتباه | بازیگر | جواد انصافی | |
| ۱۳۷۱ | بیا تا گل برافشانیم | بازیگر | خسرو ملکان | |
| ۱۳۷۱ | آخرین سند | بازیگر | رضا گنجی | |
| ۱۳۷۰-۱۳۷۱ | تعطیلات نوروزی | بازیگر | خسرو ملکان | در نوروز ۱۳۷۱ از شبکه ۱ پخش شد. |
| ۱۳۶۹ | چای و لبخند | بازیگر | احمد بهبهانی | |
| ۱۳۶۹ | کمند خاطرات | بازیگر | سید ضیاءالدین دری حسین خندان هوشنگ پاکروان |
|
| ۱۳۶۹ | آرایشگاه زیبا | بازیگر | مرضیه برومند | |
| ۱۳۶۷ | بخش چهار جراحی | بازیگر | مسعود فروتن | شبکه ۱ |
| ۱۳۶۶ | آئینه (سری سوم) | بازیگر | فریدون فرهودی | شبکه ۱ |
| ۱۳۵۶ | چنگک | بازیگر | محمد متوسلانی جلال مقدم، فریبرز صالح فرخ ساجدی |
|
| ۱۳۵۵ | مجموعه طنز تلویزیونی «پنجره‌ها» | بازیگر | اسماعیل احمدی | |
| ۱۳۵۴ | سلطان صاحبقران | بازیگر | علی حاتمی | این سریال در ۱۳ قسمت و بصورت سیاه سفید، برای نخستین بار از «۱۵ آبان ۱۳۵۴» و برای بار دوم، از «۷ تیرماه ۱۳۵۶» پخش شد. |
| ؟ | هفت شهر عشق | بازیگر | نظام فاطمی | |
| ۱۳۵۱-۱۳۵۲ | هردمبیل و هردم کلنگ | بازیگر | پرویز خطیبی | |
| ؟ | چهره‌ها | بازیگر | پرویز خطیبی | |
| ۱۳۴۰-۱۳۴۵ | تک‌مضراب | بازیگر | علی محزون |
کتاب‌شناسی
* کهنه‌های همیشه نو (ترانه‌های تخت حوضی)، مرتضی احمدی (گردآورنده)، ناشر: ققنوس *من و زندگی: خاطرات مرتضی احمدی، مرتضی احمدی، ناشر: ققنوس *پرسه در احوالات ترون و ترونیا، مرتضی احمدی، ناشر: هیلا *فرهنگ بر و بچه‌های ترون: کلمه‌های ویژه، واژه‌ها، اصطلاحات و ضرب المثل‌های تهرانی، مرتضی احمدی، ناشر: هیلا تصاویر مرتضی احمدی 
مرتضی احمدی
منبع:wikipedia.org
ویدیو : بیوگرافی زنده یاد مرتضی احمدی + تصاویر مرتضی احمدی