برای اینکه انگل نگیریم، چه کنیم؟ : ژیاردیا، کرمک، آسکاریس و آمیب برای والدینی ...
ژیاردیا، کرمک، آسکاریس و آمیب برای والدینی که فرزندانشان در سنین کودکی با دردهای شکمی، بی‌اشتهایی، اختلال رشد، حالت تهوع و استفراغ مواجه بوده‌اند، نام‌های آشنایی است. تبیان: منظور از انگل، موجود زنده‌ای است که داخل یا روی بدن موجود زنده دیگری زندگی می‌کند و اگر این موجودات از نوع روده‌ای باشند، در لوله گوارش انسان یا سایر حیوانات زندگی و تکثیر پیدا می‌کنند. عامل مهم در بیماری‌زایی این نوع انگل‌ها آن است که تخم‌شان از طریق مدفوع خارج و از طریق آب، خاک و دست آلوده به دیگر افراد منتقل می‌شود. به بیان دیگر، مهم‌ترین راه انتقال انگل‌های روده‌ای از طریق دهان است.
علائم بالینی ناشی از آلودگی با انگل‌های روده‌ای مختلف تا حدی متفاوت است، اما وجه مشترکشان درد شکم، نفخ، اسهال و استفراغ است، ولی در مواردی این بیماری با درد قفسه سینه، خستگی، ضعف مفرط و کمخونی نیز همراه می‌شود.
در انواعی از انگل‌ها همچون آسکاریس که نوعی انگل کرمی است، تخم انگل از راه خون وارد ریه می‌شود و زمانی که به انگل تبدیل شد، از طریق سرفه خارج و دوباره از طریق دست آلوده وارد سیستم گوارش می‌شود. در چنین شرایطی ممکن است بیمار با علائمی چون سرفه خونی، علائم ریوی و تب مختصر نیز مواجه شود.
کرمک‌ها از روده دفع می‌شود
این درست است که برخی انگل‌ها عوارضی مثل کمخونی، ضعف و بی‌حالی را همراه می‌آورند، اما این مساله به آن معنا نیست که هر کسی که دچار ضعف و بی‌حالی است، به انگل گوارشی مبتلاست.
شاید مشاهده کرم‌های بزرگی که از روده هنگام دفع خارج می‌شود، ترسناک به نظر برسد، اما چنین اتفاقی در صورت ابتلا به کرمک کاملا طبیعی است. البته ابتلا به کرمک بیشتر در مناطقی اتفاق می‌افتد که امکان دسترسی به آب آشامیدنی و غذای سالم وجود ندارد و در مناطق شهری احتمال آن بسیار کم است.
نکته مهم درباره کرمک، بحث سرایت آن است که بر اثر خاراندن نشیمنگاه، بخصوص از سوی کودکان اتفاق می‌افتد، یعنی از این طریق، تخم انگل در زیر ناخن‌ها جمع می‌شود یا به انگشتان کودک می‌چسبد و با گذاشتن انگشتان در دهان، تخم انگل وارد دستگاه گوارش شده و این تخم به کرم تبدیل می‌شود.
پارک‌ها و محیط‌های عمومی بازی کودکان به انواع انگل و میکروب آلوده است. در نتیجه باید دست کودکان را بلافاصله پس از بازی در پارک یا حیاط، شست و اجازه نداد آنها با دست آلوده، چیزی بخورند
گوشت را خوب بپزید
شاید نام کرم کدو را شنیده باشید، اما ندانید که از عمده‌ترین راه‌های انتقال این نوع انگل به سیستم گوارشی، خوردن گوشت خام و نیمه‌پخته گاو است.
البته آلودگی به کرم کدو بیشتر از طریق گوشت شکار اتفاق می افتد که بخوبی پخته نمی‌شود، اما نکته مهم در مورد این نوع آلودگی آن است که تخم کدو می‌تواند از طریق خون وارد مغز شود و ابتلا به کیست‌ها و ضایعات شدید مغزی چون تومورهای مغزی را به دنبال داشته باشد. آلودگی با این نوع انگل، باعث ناراحتی، ضعف و کمخونی شدید بیمار نیز می‌شود.
آسکاریس، شایع است
آسکاریس، انگلی کرمی شکل است که آلودگی به آن در قاره آسیا و بویژه در ایران بسیار شایع است. آلودگی به این نوع انگل از طریق آب و غذای ناسالم است و از مهم‌ترین علائم آن می‌توان به اختلالات دستگاه گوارش یعنی درد شکم، تهوع، استفراغ، پرآبی دهان، پرخوری، لاغری و نیز اختلالات تنفسی و عصبی مانند لرزش و تشنج، عصبانیت و زودرنجی، دیدن خواب‌های آشفته، پریدن از خواب، سردرد و سرگیجه اشاره کرد.
برخی از انواع انگل مانند آمیب از طریق آب‌های سرد چشمه‌ها منتقل می‌شود. به همین دلیل هرگز نباید از آب چشمه‌ها بدون جوشاندن استفاده کرد.
همچنین امکان آلودگی به برخی انواع انگل از طریق مزارع برنج، بخصوص در شالیکاران وجود دارد.
برخی انگل‌ها هم از طریق ارتباط جنسی قابل سرایت است.
پارک‌ها؛ محیط زندگی انگل‌ها
بسیاری از کودکان، بویژه در سنین زیر سه سال عادت دارند هر جسمی را بسرعت در دهان می‌گذارند. بی‌شک امکان آلودگی به انگل‌ها در این کودکان بسیار بالاست. از سوی دیگر پارک‌ها و محیط‌های عمومی بازی کودکان به انواع انگل و میکروب آلوده است. در نتیجه باید دست کودکان را بلافاصله پس از بازی در پارک یا حیاط، شست و اجازه نداد آنها با دست آلوده، چیزی بخورند.
همچنین باید شست‌وشوی دست پس از دستشویی را به کودکان آموزش داد تا امکان سرایت به آلودگی‌های انگلی کاهش یابد.
پیشگیری از ابتلا به انگل‌ها
فراموش نکنید که بهترین روش مقابله و پیشگیری از ابتلا به آلودگی‌های انگلی، دقت در رعایت بهداشت فردی، بهداشت محیط و مواد غذایی است.
البته در صورت ابتلای فردی در خانواده به نوعی از انگل، بقیه اعضای خانواده نیز باید تحت درمان‌های ضدانگلی قرار بگیرند.
از سوی دیگر دقت کافی در پخت کامل گوشت، شست‌وشوی کامل میوه و سبزیجات، شست‌وشوی مکرر دست‌ها با آب و صابون، بخصوص قبل از غذا خوردن و بعد از دستشویی، کوتاه نگه داشتن ناخن‌ها، جوشاندن آب آشامیدنی نامطمئن و نیز آموزش کودکان به شستن دست‌ها با آب و صابون بعد از بازی در محیط‌های باز در پیشگیری از آلودگی‌های انگلی بسیار موثر است.
عوارض انگل های روده ای
شایع ترین عارضه ای که که انگل های روده ایجاد می کنند سوء تغذیه است، یعنی اینکه وقتی انگل روده ای در داخل روده ها مستقر می شود، تغذیه و جذب غذا را دچار اختلال می کنند و همچنین بخشی از محتویات غذایی که در داخل روده وجود دارد، صرف تغذیه خود انگل خواهد شد که این مساله خود را در اطفال به شکل بارزتری نشان می دهد و اطفال دچار اختلالات رشد جسمی و ذهنی می شوند و طبیعتا روی کارکرد اجتماعی آنها تاثیر بسیار زیادی خواهد گذاشت.
علاوه بر این، انگل ها زخم هایی را در روده ایجاد می کنند که به شکل طولانی مدت خونریزی های کوچک و مخفی دارد که دیده نمی شود و این مساله در طولانی مدت کم خونی ایجاد می کند. ما اکثر اطفالی را که مبتلا به بیماری های انگلی هستند، به شکل کم خون هم می بینیم که کم خونی عوارض بسیار جدی را به جای می گذارد و کودکان را به شدت دچار مشکل می کند.
اما عوارض جدی تری هم وجود دارد، مثلا انگل وارد کیسه صفرا می شود و مشکل ایجاد می کند یا وارد پانکراس می شود و پانکراتیت یا عفونت پانکراس ایجاد می کند که دردهای بسیار شدیدی را ایجاد می کند و بدنبال خود عوارض و مشکلات بسیار جدی را برای افراد ایجاد می کند و در مواقعی هم نیاز به جراحی پیدا می شود.
یا گاهی اوقات ممکن است که انگل وارد آپاندیس شود و آپاندیسیت ایجاد کند که بیماری شناخته شده ای است و معمولا نیاز به جراحی پیدا می شود.
گاهی اوقات تجمع انگل ها را در یک نقطه از روده داریم که ممکن است باعث انسداد روده شوند، خصوصا در نوع آسکاریس که کرم های بزرگتری هستند و حتی تا 35 سانتی متر ممکن است طول داشته باشند.
در این نوع، انسداد روده را بعنوان یک عارضه جدی می شناسیم که خود این هم ممکن است نیاز به جراحی پیدا کند و یک حالت بسیار بد آن این است که سوراخ شدگی روده ها ایجاد شود و انگل از دستگاه گوارش خارج شده و وارد نواحی دیگر بدن شود و بدنبال سوراخ شدگی، خونریزی های شدیدی ایجاد شود که افراد مبتلا نیاز به اورژانس پیدا می کنند.
ویدیو : برای اینکه انگل نگیریم، چه کنیم؟