احادیثی گهربار درباره تربیت فرزند : احادیثی گهربار درباره تربیت فرزند1. قالَ ...
احادیثی گهربار درباره تربیت فرزند
1. قالَ رَسُولُ اللهِ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - : اَحِبُّوا الصِّبْیانَ وَ ارْحَمُوهُمْ وَ اِذا وَعَدْتُمُوهُمْ فَفُوا لَهُمْ فَاِنَّهُمْ لایَرَوْنَ اِلّا اَنَّكُمْ تَرْزُقُونَهُمْ.
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمود: كودكان خود را دوست بدارید و با آنان مهربان باشید، وقتی به آنها وعده‌ای می‌دهید حتماً وفا كنید زیرا كودكان، شما را رازق خود می‌پندارند.
«وسائل الشیعه، ج 5، ص 126»
2. قال الامام الصادق - عَلَیْهِ السَّلامُ - : انَّ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَیَرْحَمُ الرَّجُلُ لِشِدَّةِ حُبِّه لِوَلَدِهِ.
امام صادق - علیه السلام - فرمود: همانا خداوند متعال نسبت به شخصی كه نسبت به فرزند خود محبت بسیار دارد رحمت و عنایت می‌كند.
«مكارم الاخلاق، ص 113»
3. قال الامام الباقر- عَلَیْهِ السَّلامُ - : إذا بلغ الغلام ثلاث سنین فقل له سبع مرات قل لا إله إلا الله ثم یترك حتى یبلغثلاث سنین و سبعة أشهر و عشرین یوما ثم یقال له قل محمد رسول الله سبع مرات و ... .
امام باقر - علیه السلام - فرمود: هنگامی که کودک به سه سالگی رسید به او بگویند هفت مرتبه بگوید لا اله الّا الله (تا بیاموزد)، در چهار سالگی به او بگویند که هفت مرتبه بگوید محمد رسول الله (تا یاد بگیرد)، در پنج سالگی رویش را به قبله متوجه كنند و به او بگویند كه سر به سجده بگذارد، در پایان شش سالگی ركوع و سجده صحیح را به او بیاموزند و در هفت سالگی به طفل گفته شود: دست و رویت را بشوی و پس از آن به او گفته شود: نماز بخوان.
«مكارم الاخلاق، ص 115»
4. (كانَ عَلیُّ بْنَ الْحُسَیْنِ - عَلَیْهِ السَّلامُ - اِذا بُشِّرَ بِوَلَدٍ لَمْ یَسْئَلْ اَذَكَرٌ هُوَ اَمْ اُنْثَی بَلْ یَقُولُ اَسَویٌّ فَاِذا كانَ سَویّاً) قالَ:الْحَمْدُ لِلّه الَّذی لَمْ یَخْلُقهُ مُشَوَّهاً.
(وقتی امام سجاد - علیه السلام - را به ولادت مولودی بشارت می‌دادند، نمی‌پرسید پسر است یا دختر، بلكه از اندام معتدل و ساختمان سالم او سؤال می‌كرد. چون خبر سلامتش را می‌شنید)، می‌گفت: خدا را شكر كه او را قبیح و ناموزون نیافریده است.
«مكارم الاخلاق، ص 119»
5. قال رسول الله - صلی الله علیه و آله - وَقِّرُوا كِبارَكُمْ وَ ارْحَمُوا صِغارَكُمْ.
رسول اكرم - صلی الله علیه و آله - فرمود: به بزرگسالان خود احترام كنید و نسبت به كودكان خویش ترحم و عطوفت نمائید.
«عیون اخبارالرضا، ص 163»
6. قالَ رَسُولُ اللهِ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - : لَیْسَ مِنّا مَنْ لَمْ یَرْحَمْ صَغیرَنا وَ لَمْ یُوَقِّرْ كَبِیرَنا.
پیغمبر اكرم - صلی الله علیه و آله - فرمود: كسی كه به كودكان مسلمین رحمت و محبت نكند و بزرگسالان را احترام ننماید، از ما نیست.
«مجموعة ورام، ج 1، ص34»
7. النَّبیِّ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - نَظَرَ اِلی رَجُلٍ لَهُ ابْنانِ فَقَبَّلَ اَحَدَهُما وَ تَرَكَ الآخَرَ. فَقالَ رسول الله - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَآلِه - فَهَلّا ساوَیْتَ بَیْنَهُما؟
(پدری با دو فرزند خود شرفیاب محضر رسول اكرم - صلی الله علیه و آله - بود. یكی از فرزندان خود را بوسید و به فرزند دیگر اعتنایی نكرد.) پیغمبر كه این رفتار (نادرست) را مشاهده كرد، به او فرمود: چرا با فرزندانت به طور مساوی رفتار نمی‌كنی؟
«مكارم الاخلاق، ص 113»
8. قال الامام الصادق - عَلَیْهِ السَّلامُ - : اِعْدِلُوا بَیْنَ اَوْلادِكُمْ كَما تُحِبّونَ اَنْ یَعْدِلُوا بَیْنَكُمْ.
امام صادق - علیه السلام - فرمود: بین فرزندان خود به عدالت رفتار نمایید، همان طور كه مایلید فرزندان شما بینتانبه عدل و داد رفتار كنند.
«بحار الانوار، ج101، ص92»
9. قال الامام الصادق - عَلَیْهِ السَّلامُ - : اَكثِرُوا مِنْ قُبْلَةِ اَوْلادِكُمْ فَاِنَّ لَكُمْ بِكُلِّ قُبْلَةٍ دَرَجَةً.
امام صادق - علیه السلام - فرمود: فرزندان خود را بسیار ببوسید زیرا برای شما در هر بوسیدن درجه‌ای است.
«بحار الانوار، ج101، ص92»
10. قَبَّلَ رَسُولُ اللهِ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - الحَسَنَ و الْحُسَیْنَ - عَلَیْهِما السَّلامُ - فَقالَ: الْاقْرَعُ بْنُ حابِسٍ اِنَّ لی عَشْرَةًمِنَ الْاَوْلادِ ما قَبَّلْتُ واحِداً مِنْهُمْ. فَقالَ: ما عَلَیَّ اَنْ نَزَعَ اللهُ الرَّحْمَةَ مِنْكَ.
رسول اكرم - صلی الله علیه و آله - حسن و حسین - علیهما السلام - را بوسید. اقرع بن حابس كه ناظر مهر و عطوفت پیغمبر نسبت به فرزندان خود بود، عرض كرد: من ده فرزند دارم و هرگز آنها را نبوسیده‌ام. حضرت در جواب فرمود: ر.بطی به من ندارد كه خداوند ریشه رحمت و شفقت را از قلب تو كنده است.
«مكارم الاخلاق، ص 113»
11. عَنِ النَّبیِّ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - اِنَّهُ كانَ جالِساً فَاَقْبَلَ الْحَسَن وَ الْحُسَیْنُ - عَلَیْهِما السَّلامُ - فلما رآهما النبی -صلی الله علیه و آله - و استبطأ بلوغهما ... .
رسول اكرم - صلی الله علیه و آله - نشسته بود، حسن و حسین - علیهما السلام - وارد شدند، حضرت به احترام آنها از جای برخاست و به انتظار ایستاد، حركت آن دو به سوی پیامبر به طول انجامید. رسول اكرم - صلی الله علیه و آله - به طرف كودكان پیش رفت و از آنان استقبال نمود، هردو را بر دوش خود سوار نمود و فرمود: فرزندان عزیز، مركب شما چه خوب مركبی است و شماها چه سواران خوبی هستید!
«بحار الانوار، ج 10، ص80»
12. كانَ رسول الله - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - یَقْدِمُ مِنَ السَّفرِ فَیَتَلَقّاهُ الصِّبیانُ ... .
موقعی كه رسول اكرم از سفری مراجعت می‌فرمود و در رهگذر با كودكان مردم برخورد می‌كرد به احترام آنها می‌ایستاد، سپس امر می‌فرمود كودكان را می‌آوردند، از زمین برمی‌داشتند و به آن حضرت می‌دادند. رسول اكرم بعضی را در بغل می‌گرفت و بعضی را بر پشت و دوش خود سوار می‌كرد و به اصحاب خویش می‌فرمود: كودكان را بغل بگیرید و بر دوش خود بنشانید.
«محجة البیضاء، ج 3، ص 366»
13. قال رسول الله - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - : اَكْرِمُوا اَوْلادَكُمْ وَ اَحْسِنُوا آدابَكُمْ.
رسول اكرم - صلی الله علیه و آله - فرمود: به فرزندان خود احترام كنید و با آداب و روش پسندیده با آنها معاشرت نمایید.
«بحار الانوار، ج 23، ص 114»
14. دَعِیَ رسول الله - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - اِلی صَلوةٍ وَ الْحَسَنُ - عَلَیْهِ السَّلامُ - مُتَعَلِّقُ بِه فَوَضَعَهُ ... .
رسول اكرم - صلی الله علیه و آله - مردم را به نماز دعوت كرد و حضرت حسن - علیه السلام - طفل خردسال صدیقه اطهر نیز با آن حضرت بود. پیغمبر طفل را كنار خود نشاند و به نماز ایستاد. یكی از سجده‌های نماز را خیلی طول داد. (راوی حدیث می‌گوید: ) من سر از سجده برداشتم، دیدم حضرت حسن - علیه السلام - از جای خود برخاسته و روی كتف پیغمبر نشسته است. وقتی نماز تمام شد مأمومین گفتند: یا رسول الله چنین سجده‌ای از شما ندیده بودیم، گمان كردیم وحی به شما رسیده است. پیامبر اكرم - صلی الله علیه و آله - فرمود: وحی نرسیده بود، فرزندم حسن در حال سجده بر دوشم سوار شد، نخواستم تعجیل كنم و كودك را به زمین بگذارم، آن قدر صبر كردم تا خودش از كتفم پائین آمد.
«بحار الانوار، ج 10، ص 82»
15. قال الامام الصادق - عَلَیْهِ السَّلامُ - : صَلَّی رَسُولُ اللهِ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - بالنّاسِ ظهرَ مخفف فی الرّکعتینِالاخیرتینِ ... .
امام صادق - علیه السلام - فرمود: رسول اكرم - صلی الله علیه و آله - نماز ظهر را با مردم به جماعت گذارد و دوركعت آخر را به سرعت و با اسقاط مستحبات برگزار كرد. پس از نماز مردم گفتند: یا رسول الله آیا در نماز پیش‌آمدی شد؟ حضرت پرسید مگر چه شده؟ عرض كردند دو ركعت آخر را به سرعت، ادا كردید. فرمود: مگر صدای شیون و استغاثه كودك را نشنیدید.
«الكافی، ج 6، ص48»
16. قالَ اَبوالْحَسَنِ - عَلَیْهِ السَّلامُ - : اِذا وَعَدْتُمُ الصِّبْیانَ فَفُوا لَهُمْ فَاِنَّهُمْ یَرَوْنَ اَنَّكُمُ الّذینَ ... .
امام کاظم - علیه السلام - فرمود: چون به اطفال وعده‌ای دادید وفا كنید (و تخلف ننمائید)، زیرا كودكان گمان می‌كنند شما رازق آنها هستید. خداوند برای هیچ چیز به قدر تجاوز به حقوق زنان و كودكان غضب نمی‌كند.
«الكافی، ج 6، ص 50»
17. قالَ رَسُولُ اللهِ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - : اِذا واعَدَ اَحَدُكُمْ صّبِیَّهُ فَلْیُنْجِزْ.
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمود: وقتی یكی از شما به فرزند خود وعده‌ای داد پس به آن وفا كند و از عهد خود تخلف ننماید.
«مستدرك الوسائل، ج 2، ص 626»
18. قال الامام علی - عَلَیْهِ السَّلامُ - : لایَصْلَحُ الْكِذْبُ جِدٌّ وَ لاهَزْلٌ وَ لا اَنْ یَعِدَ اَحَدُكُمْ صَبِیَّهُ ثُمَّ لایَفِیَ لَهُ.
امام علی - علیه السلام - فرمود: شایسته نیست آدمی به جد یا به شوخی دروغ بگوید و شایسته نیست كسی بهفرزند خود وعده‌ای بدهد و به آن وفا ننماید.
«وسائل الشیعه، ج3، ص 232»
19. قالَ رسول الله - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - : مَنْ كانَ عنْدَهُ صَبیٌّ فَلْیَتَصابَ لَهُ.
رسول اكرم - صلی الله علیه و آله - فرمود: آن كس كه نزد او كودكی است باید (در پرورش وی) كودكانه رفتار نماید.
«وسائل الشیعه، ج 5، ص 126»
20. قالَ اَمیرُ الْمُؤْمِنینِ - عَلَیْهِ السَّلامُ - : مَنْ كانَ لَهُ وَلَدٌ صَبا.
امام علی - علیه السلام - فرمود: كسی كه كودكی دارد باید (در راه تربیت او) ) كودكانه رفتار نماید.
«وسائل الشیعه، ج 5، ص 126»
21. قالَ رسول الله - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - : رَحِمَ اللهُ عَبْداً اَعانَ وَلَدَهُ عَلی بِرِّهِ بِالاِحْسانِ اِلَیْهِ وَ التَّاَلُّفِ لَهُ وَ تَعْلیمِه وَتأدیبِه.
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمود: خداوند رحمت كند پدری را كه با نیكی نمودن و مهربانی به فرزندش و با آموزش دادن و ادب كردنش او را در نیكی به خود یاری می‌كند.
«مستدرك الوسائل، ج 2، ص 626»
22. قال الامام الصادق - عَلَیْهِ السَّلامُ - : اَلْغُلامُ یَلْعَبُ سَبْعَ سِنینَ وَ یَتَعَلَّمُ الْكِتابَ سَبْعَ سِنینَ و یَتَعَلَّمُ الْحَلالَ و الْحَرامَسَبْعَ سِنینَ.
امام صادق - علیه السلام - فرمود: طفل هفت سال بازی كند، هفت سال خواندن و نوشتن بیاموزد، هفت سال حلال و حرام (احکام الهی) را یاد بگیرد.
«الكافی، ج 6، ص 46»
23. قال الامام الصادق - عَلَیْهِ السَّلامُ - : دَعِ ابْنَكَ یَلْعَبْ سَبْعَ سِنینَ.
امام صادق - علیه السلام - فرمود: فرزند خود را هفت سال آزاد بگذار تا بازی كند.
«الكافی، ج6، ص 46»
24. قالَ رَسُولُ اللهِ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - : رَحِمَ اللهُ مَنْ اَعانَ وَلَدَهُ عَلی بِرِّه. قالَ كَیْفَ یُعینُهُ عَلی بِرِّه؟ قالَ یَقْبَلُمَیْسُورَهُ وَ یَتَجاوَزُ عَنْ مَعْسُورِه وَ لا یُرْهِقُهُ وَ لا یَخْرُقُ بِه.
رسول اكرم - صلی الله علیه و آله - فرمود: خدای رحمت كند كسی را كه فرزندش را در نیكی به خود یاری می‌كند. راوی حدیث پرسید: چگونه فرزندمان را در نیكی به خود یاری نماییم؟ حضرت فرمود: آنچه را كه كودك در قوه و توان داشته و انجام داده است از او قبول كند، آنچه انجام آن برای كودك سنگین و طاقت فرسا است از او نخواهد، او را به گناه و طغیان وادار نكند و به او دروغ نگوید و در برابر او مرتكب اعمال جاهلانه (و احمقانه) نشود.
«الكافی، ج 6، ص 50»
25. قالَ رَسُولُ اللهِ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - : رَحِمَ اللهُ والِدَیْنِ اَعانا وَلَدَهُما عَلی بِرِّهِما.
رسول اكرم - صلی الله علیه و آله - فرمود: خداوند رحمت كند پدر و مادری را كه فرزندان خویش را در نیكی كردن به خود یاری نمایند.
«مستدرك الوسائل، ج 2، ص 625»
26. قال الامام الباقر - عَلَیْهِ السَّلامُ - : یُحْفَظُ الْاَطْفالُ بِصلاحِ آبائِهِمْ.
امام باقر - علیه السلام - فرمود: حفظ اطفال از خطرات و انحراف‌ها در صلاحیت و شایستگی (وظیفه) پدران آنها است.
«بحار الانوار، ج 15، ص 178»
27. رُوِیَ عَنِ النَّبِیِّ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - اِنَّهُ نَظَرَ اِلی بَعْضِ الْاَطْفالِ فَقالَ: وَیْلٌ لِاَولادِ آخِرِ الزَّمانِ
رسول اكرم به تعدادی از كودكان نگاه کرد، سپس فرمود: وای بر فرزندان آخر‌الزمان از پدرانشان. عرض شد یا رسول الله از پدران مشرك آنها؟ فرمود: نه بلكه از پدران مسلمانشان كه هیچ چیز از فرائض مذهبی را به آنان نمی‌آموزند و اگر خود فرزندان پاره‌ای از مسائل دینی را فرا گیرند آنها را باز می‌دارند و تنها به این قانع هستند كه فرزندانشان متاع ناچیزی از دنیا بدست آورند، من از این قبیل پدران بری هستم و آنان نیز از من بیزارند.
«مستدرك الوسائل، ج 2، ص 625»
28. قالَ رسول الله - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - مَنْ فَرَّحَ ابْنَتَهُ فَكَاَنَّما اَعْتَقَ رَقَبَةً مِنْ وُلْدِ اِسْمعیلَ وَ مَنْ اَقَرَّ عَیْنَ ابْنٍ فَكَاَنَّمابَكی مِنْ خَشْیَةِ اللهِ.
رسول خدا - صلی الله علیه و آله - فرمود: كسی كه دختر بچه خود را شادمان كند مانند كسی است كه بنده‌ای را از فرزندان (حضرت) اسماعیل، آزاد كرده باشد، و آن كس كه پسر بچه خود را مسرور و دیده او را روشن كند مانند كسی است كه از خوف خدا گریسته باشد.
«مكارم الاخلاق، ص 114»
29. قالَ رَسُولُ اللهِ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - : اِذا نَظَرَ الْوالِدُ اِلی وَلَدِه فَسَرَّهُ كانَ لِلْوالِدِ عِتْقُ نَسْمَةٍ.
رسول اكرم - صلی الله علیه و آله - فرمود: هرگاه پدری با نگاه (مودّت‌آمیز) خود فرزند خویش را مسرور كند، خداوند به او اجر آزاد كردن یک بنده را می‌دهد.
«مستدرك الوسائل، ج2، ص626»
30. عَنْ مُعاوِیَةَ بْنَ وَهَبٍ قالَ: سَألتُ اَباعَبْدِاللهِ - عَلَیْهِ السَّلامُ - فی كَمْ یُؤْخَذُ الصَّبیُّ بالصَّلوةِ؟ فَقالَ بَیْنَ سَبْعِ سِنینَ وسِتُ سِنینَ.
معاویة بن هب از امام صادق - علیه السلام - پرسید، در چه سنی كودك به نماز امر شود؟ حضرت فرمود: بین شش و هفت سالگی.
«وسائل الشیعه، ج 2، ص 3»
31. قال الامام الصادق - عَلَیْهِ السَّلامُ - : بادِرُوا اَحْداثِكُمْ بِالْحَدیثِ قَبْلَ اَنْ یَسْبِقَكُمْ اِلَیْهِمُ الْمُرْجِئَةُ.
امام صادق - علیه السلام - فرمود: احادیث اسلامی را به نوجوانان خود بیاموزید (و در انجام این وظیفه تربیتی تسریع نمایید)، پیش از آن كه مخالفان گمراه بر شما پیشی گیرند (و آنان را گمراه سازند).
«الكافی، ج6، ص 47»
32. قالَ رَسُولُ اللهِ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - : اِذا بَلَغَتِ الْجارِیَةُ سِتَّ سِنینَ فَلا یُقَبِّلْهَا الْغُلامُ و الْغُلامُ لا تُقَبِّلْهُ الْمَرْأةُ اذاجاوَزَ سَبْعَ سِنینَ.
رسول اكرم - صلی الله علیه و آله - فرمود: هنگامی که دختر بچه ای شش ساله شد، پسر بچه ای او را نبوسد و همچنین زن‌ها از بوسیدن پسر بچه‌ای كه سنش از هفت سال تجاوز كرده است، خودداری كنند.
«مكارم الاخلاق، ص 115»
33. قالَ اَبِی الْحَسَنِ - عَلَیْهِ السَّلامُ - : اِذا اَتَتْ عَلَی الْجارِیَةِ سِتُّ سِنینَ لَمْ یَجُزْ اَنْ یُقَبِّلَها رَجُلٌ لَیْسَتْ هِیَ بِمَحْرَمٍ لَهُ وَلایَضُمُّها اِلَیْهِ.
امام کاظم - علیه السلام - فرمود: وقتی دختر بچه شش ساله شد، جایز نیست مرد نامحرم او را ببوسد، و همچنین نمی‌تواند او را در آغوش بگیرد (بغل کند).
«وسائل الشیعه، ج 5، ص 28»
34. قالَ الامام علی - عَلَیْهِ السَّلامُ - : تَعَلَّمُوا الْعِلْمَ صِغاراً تَسُودُوا بِه كِباراً.
امام علی - علیه السلام - فرمود: در خُردسالی علم بیاموزید تا در بزرگسالی به برتری و سیادت نائل آیید.
«شرح ابن ابی الحدید، ج 20، ص 267»
35. قالَ رَسُولُ اللهِ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - : والَّذی نَفْسی بِیَدِهِ لَوْ اَنَّ رَجُلاً غَشَیَ امْرَأتَهُ و فِی الْبَیْتِ صَبِیٌّ ... .
رسول اكرم - صلی الله علیه و آله - فرمود: قسم به آنکه جانم در دست اوست، اگر مردی با همسر خود آمیزش كند و در آنجا، كودك بیداری آن دو را در حال آمیزش ببیند و سخنان آنان و همچنین صدای تنفسشان را بشنود، آن طفل هرگز رستگار نخواهد شد، چه دختر باشد و یا پسر، سرانجام به زنا آلوده می‌شود.
«وسائل الشیعه، ج 5، ص 16»
36. قالَ رَسُولُ اللهِ - صَلَّی اللهُ عَلَیْهِ وَ آلِه - : إنَّ اللَّهَ تَعالی یُحِبُّ أن تَعدِلُوا بَینَ أولادِکم حَتّی فی القُبَلِ.
پیامبر اکرم - صلی الله علیه و آله - فرمود: خداوند دوست دارد که میان فرزندانتان عادلانه رفتار کنید، حتی در بوسیدن آنها.
«میزان الحکمه، ح 22665»
ویدیو : احادیثی گهربار درباره تربیت فرزند