کیست تخمدان به سراغ چه زنانی می رود؟ :     بسیاری از خانم ها دچار کیست تخمدان ...

 

 

بسیاری از خانم ها دچار کیست تخمدان هستند بدون اینکه اطلاعی در این باره داشته باشند.

شاید شما هم با خانمهای متعددی رو به رو شده باشید كه از اختلالات دوره ماهانه شكایت دارند و نمی دانند چه کاری انجام دهند و البته در این میان حتی برخی از دختران به دلیل بی اطلاعی از اهمیت موضوع آن را با مادرشان نیز در میان نمی گذارند تا چه برسد به مراجعه به پزشك متخصص.

بعضی دیگر از خانمها هم از وجود موهای زائد صورت ناراحتند و نمی دانند برای رفع این مشكل چه باید بكنند؟

برخی به پزشك مراجعه می كنند و برایشان تشخیص كیست تخمدان داده می شود كه آنها پیش از دیگران نگرانند ولی باز هم درباره مشكلشان حرفی نمی زنند و چیزی نمی پرسند و...

با توجه به اهمیت این موضوع و ارتباط سلامت تخمدانها با سلامت «زن» ما این مقوله را با دكتر برهانی،جراح و متخصص بیماریهای زنان و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشكی در میان گذاشتیم.

با توجه به آمار قابل توجهی كه كیست های تخمدان بویژه در دخترخانمها پیدا كرده،لطفاً توضیح دهید كیست تخمدان چیست و آیا خطرناك است؟

كیست تخمدان عبارت است از توده های تخمدانی معمولاً خوش خیم كه اغلب از نسج تخمدان تولید می شود و در بسیاری از موارد از فولیكول های سطح تخمدان سرچشمه می گیرد.در واقع كیست تخمدان از توده های كیسه مانندی كه دارای یك جدار است و مقداری مایع ساده داخل آن جمع شده، تشكیل شده است.

 

 

چه عواملی باعث بروز كیست تخمدان می شود؟

علل متفاوتی می تواند باعث بروز این كیست ها شود كه اكثراً علت آن عدم تخمك گذاری است،چون فولیكولی كه قرار است «تخمك» را ایجاد كند و معمولاً در روز چهاردهم بعد از شروع عادت ماهیانه، پارگی طبیعی پیدا كرده و تخمك را آزاد می كند،این اتفاق در این فرد رخ نمی دهد و با تجمع آب در داخل خود،تبدیل به كیست می شود.گاهی چند تخمك چند كیست تولید می كنند و این عمل تكرار شده،تعداد زیادی كیست كوچك در تخمدانها ایجاد می شود كه آنها را به نام تخمدانهای «پلی كیستیك» می شناسیم.

 

 

كیست تخمدان چند نوع است؟ آیا همه كیست ها خطرناكند؟

كیست ها انواع مختلف دارند ولی كیست های تخمدان شایع كه بیشتر دیده می شود،اكثراً كیست های ساده و همان كیست هایی است كه شرح داده شد.ولی در مواردی این كیست ها می تواند بدخیم و خطرناك باشد كه برای تشریح آنها به بحث های پیچیده پزشكی نیاز می باشد.گاهی هم از محل فولیكول تخمدانی در مرحله دوم سیكل ماهانه كه دوره «لوتیئنی» نامیده می شود كیست های لوتیئنی ساخته می شود كه آنها نیز به نام كیست «فونكسیونل» شناخته شده و خطرناك نیستند.این كیست ها یا خود به خود و یا بوسیله درمانهای ساده رفع می شوند.

 

معمولاً بیمارانی كه كیست تخمدان دارند،با دارو درمان می شوند؟

همانطور كه اشاره شد،كیست هایی كه جدار نازك و صاف دارند،ساده هستند و در داخل آنها مایع صاف بدون هیچ گونه نسج اضافی ملاحظه می شود اینها كیست های «فونكسیونل» هستند و اكثراً خود به خود رفع می شوند،پس به درمان خاصی نیاز ندارد.ولی گاهی همین كیست ها،كمی بزرگتر شده و می توانند علایمی مثل درد در زیردل و اختلال در دوره ماهانه بیمار تولید كنند.گاهی هم لكه بینی در این بیماران دیده می شود كه با استفاده از قرص های ضدبارداری به راحتی درمان می شوند و با یك سونوگرافی ساده هم تشخیص داده می شوند.

در ضمن تخمدانهای با كیست های متعدد (پلی كیستیك) نسبتاً خوش خیم هستند ولی درمان آنها در بیماران مختلف بر حسب شرایط بیمار نظیر وزن و اینكه ازدواج كرده یا نه و یا بچه می خواهد یا نمی خواهد كاملاً متفاوت است و به بررسی ها و آزمایشهای دقیق تر و مراجعه های متعدد به پزشك نیاز دارد.

 

 

 

 

چه كیست هایی به جراحی نیاز دارند؟

در بیماری كه كیست تخمدان دارد،اگر علایم غیرعادی رخ دهد،ممكن است كار به جراحی بكشد،مثلاً كیست پاره شود و یا دردهای شكمی و لگنی حاد و علایم خونریزی داخل شكمی پیدا شود،اكثراً كار به جراحی می كشد.

* در بعضی موارد هم ممكن است كیست دچار پیچ خوردگی شود و این پیچ خوردگی ادامه یافته منجر به تحریك پریتون و كیست دچار كم خونی شود.در این صورت نیز اگر علایم با جابجایی و استراحت تغییر نكند و درد و استفراغ ادامه پیدا كند،باید جراحی شود.

* در حالتی كه كیست خیلی بزرگ شود و یا آنكه پس از چند دوره درمان طبی به درمان جواب ندهد (باید جراحی شود) معمولاً تخمدانهای با كیست های متعدد به جراحی نیاز ندارند ولی بیمار باید با دقت تحت نظر باشد و ممكن است سالها به درمان طبی نیاز داشته باشد كه بر حسب شرایط سنی،وضعیت كیست ها و شرایط زناشویی و وزن بیمار،درمانها متفاوت خواهد بود.

 

 

 

كیست تخمدان معمولاً چه علایمی ایجاد می كند؟

علایم حاد كیست تخمدان شامل:احساس درد ناگهانی شكم،تهوع و استفراغ،تغییرات نبض،احساس ضعف كه ممكن است به علت خونریزی داخلی باشد.بعضی وقتها با خونریزی مختصر پریتون علایم شدت پیدا نمی كند و با استراحت در بیمارستان علایم بهبود پیدا كرده و احتیاج به عمل ندارد.

 

آیا این كیست ها قابل پیشگیری هستند؟

پیشگیری بدون استفاده از دارو برای كیست تخمدان وجود ندارد فقط تجربه نشان داده كه افرادی كه از قرصهای ضد بارداری استفاده می كنند،كمتر دچار كیست تخمدان می شوند و در حاملگی و شیردهی نیز به علت مهار فعالیت تخمدان كیست های تخمدان كمتر مشاهده می شود و اگر هم وجود داشته باشد در دوره بارداری و شیردهی خود به خود پس رفت پیدا می كند.معمولاً خانم هایی كه دیر ازدواج می كنند و دیر حامله می شوند،بیشتر در معرض این كیست ها قرار می گیرند، ولی كاملاً نمی توانیم بگوییم كه برای جلوگیری از كیست تخمدان قرص ضد بارداری بخورند چون همه خانمها كیست تخمدان پیدا نمی كنند بنابراین توصیه می كنم با مراجعه مرتب سالانه به پزشك متخصص زنان مشاوره و معاینه شوند و هرگاه دردهای مبهم لگنی، لكه بینی و یا بی نظمی در عادت ماهانه پیدا كردند.باید با متخصص زنان مشورت كنند و به موقع سونوگرافی انجام دهند تا در صورت كیست،نوع آن مشخص شود و درمان به روش صحیح صورت گیرد.چون اكثر این كیست ها در صورت تشخیص بموقع با درمان دارویی رفع خواهند شد( استفاده از هورمون ها) و به ندرت كار به جراحی می كشد.

 

 

معمولاً دختر خانمهایی كه كیست تخمدان دارند،از اینكه در آینده بار دار نشوند،نگران هستند، آیا كیست تخمدان مانع بارداری می شود؟

در تخمدانهای پلی كیستیك با توجه به اینكه كاملاً وضع آندوكرینولوژی زن به هم می خورد و از تخمدانهای كیستیك و بدون تخمك گذاری هورمونهای مردانه ترشح می شود همچنین پرمویی (هیرسوتیسم) و اختلالات شدید دوره ماهانه دیده می شود (مثلاً هر شش ماه یا هر سه تا چهار ماه یكبار پریود می شوند) فرد دچار «الیگومنوره» شدید می شود،در نتیجه با شرایط حاملگی دشوار روبه رو است و به كمك پزشك نیاز دارند.

علاوه بر این افرادی كه هنوز ازدواج نكردند،هم نباید رها شوند چون اختلالات و تغییرات هورمونی ایجاد عوارض می كند و حتی می تواند حالتی شبیه دیابت در بیماران ایجاد كند.

در بخشی از صحبتهایتان اشاره به قرصهای ضدبارداری در پیشگیری و درمان كیست تخمدان كردید آیا دختر خانمهایی كه به منظور درمان كیست تخمدان از قرصهای ضدبارداری استفاده می كنند،برای بارداری در آینده با مشكلی برخورد نخواهند كرد؟

اثر قرصهای ضدبارداری در عقیم كردن خانمها علمی نیست،مگر اینكه به مدت خیلی طولانی قرص بخورند،به طوری كه اندومتر خیلی لاغر شود،ولی هیچ منبعی ننوشته است كه قرص ضد بارداری كسی را برای ابد عقیم می كند.ممكن است بارداری را مدتی به تأخیر بیندازد، ولی عقیم و نابارور نمی كند.حتی بعضی خانمها كه قرص مصرف می كنند،وقتی آن را قطع می كنند،دچار آمنوره (قطع پریود) می شوند.

توصیه می شود كسانی كه قرص مصرف می كنند،قبل از پنج سال دوباره بازنگری كنند و با نظر پزشك معالج قرص را ادامه دهند.

 

 

 

 

كسانی كه كیست تخمدان دارند و تحت درمان هستند،چه نكاتی را باید رعایت كنند؟

خانمهایی كه كیست تخمدان دارند و دارو مصرف می كنند،باید از حركات ورزشی جهشی و كششی،دوومیدانی،شنا،یوگا و نظیر آن پرهیز كنند.در واقع هر كاری كه فشار به لگن بیاورد ممنوع است.پس از دوره درمان هم كه پزشك تعیین می كند،دوباره مراجعه كنند تا از درمان كامل خود مطلع شوند و در صورت جواب ندادن درمان و بهبود نیافتن،بررسی های آزمایشگاهی دقیق تر از آنها به عمل آید.

اصولاً خانمها برای اطلاع از وضعیت سلامت خود هر چند وقت یكبار باید به متخصص زنان مراجعه كنند؟

تمام خانمها باید سالی یكبار به متخصص زنان مراجعه كنند و تحت معاینه قرار گیرند.بخصوص پس از سن 50 سالگی كه مشكلات خطرناك تخمدانی (سرطانها) شایعتر است و از این سن باید هر شش ماه یكبار حتماً مورد معاینه دقیق قرار گیرند.كلاً برای رفع كیست ها ساده ترین و كم خرج ترین درمان همان قرص های ضد بارداری است ولی بیمار نباید خودسرانه عمل كند،بلكه باید تحت نظر متخصص زنان باشد و فرمهای مقاوم بدرمان را جدی بگیرد.ساده اندیشی هرگز در هیچ مسأله پزشكی مجاز نیست،بخصوص در مورد مسأله تخمدان كه عضوی كلیدی است و سلامتی و شادابی و زایندگی زن مستقیماً با آن در ارتباط است.خانمها باید حساس باشند و مثل یك نگین الماس آن را گرانقیمت بدانند.مشكلات تخمدانی از جنین داخل شكم مادر تا صد سالگی می تواند ظهور كند پس در هر مرحله ای از زندگی حتی در كودكی باید مواظب این عضو حساس باشیم كه جانشین ندارد.

خانم دكتر در پایان گفتگو چنانچه نكته خاصی وجود دارد كه مادران در ارتباط با دختر خانمهایشان باید به آن توجه كنند،اشاره بفرمایید.

تمام مادران عزیز اگر دختر خانمی دارند كه چاق است،اختلال عادت ماهانه دارد و بخصوص موی اضافی غیرعادی در بدن دارد (هیرسوتیسم) این سه علامت را جدی بگیرند وحتماً با پزشك متخصص زنان مشورت كنند.نكته مهم دیگر اینكه به دختران خود تفهیم كنند كه به خاطر سلامتی ازدواج كنند،نه به خاطر اتومبیل و آپارتمان و ویلا چون دیر ازدواج كردن باعث كیست تخمدان، فیبروم رحم، زایمانهای با سزارین، شیردهی ناموفق، آندومتریوز و... می شود.

امروز علم می گوید:بهترین تخمك مربوط به سن زیر 24 سال است یعنی بین 20 تا 24 سالگی.

 

 

 

 

 

 

ویدیو : کیست تخمدان به سراغ چه زنانی می رود؟