پزشكانی كه به روز نمی‌شوند : سرعت تغییر و تحولات در علوم پزشكی، شامل ...
سرعت تغییر و تحولات در علوم پزشكی، شامل بیماری‌های نوظهور، انواع روش‌های درمانی دارویی و روش‌های پاراكلینیك جدید بر كسی پوشیده نیست، شاید همین مسائل مهم‌ترین دلایلی باشند كه بیماران را به سمت پزشكانی سوق می‌دهد كه به‌روزتر هستند.
ضمن اینكه براساس مطالعات انجام شده،دور بودن از دانش روز پزشكی از سوی برخی پزشكان به ویژه در شهرستان‌ها در دوره درمان بیماران خدشه‌های اساسی وارد كرده است.
از طرفی براساس مطالعات و شواهد، پس از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه‌های علوم پزشكی، بین میزان آموخته‌ها، كاربردی كردن آنها و میزان به‌خاطرسپاری آنها در طول زمان ارتباط معناداری وجود دارد. به این معنا كه به مرور زمان امكان فراموشی آنها زیادتر خواهد شد.
درواقع بعد از ۵ سال از فارغ‌التحصیلی یك دانشجوی پزشكی، حداكثر ذخیره اندوختههای علمی مبتنی بر دانش و مهارت فرد كه قبلا در طول تحصیل كسب شده، حدود ۳۵ درصد كاهش می‌یابد.مسلما همه این دلایل ضرورت به‌روز شدن و كسب جدیدترین اطلاعات این حوزه را برای پزشكان نشان می‌دهد.
در كشور ما، به واسطه همین ضرورت از اواسط دهه ۷۰، مجلس شورای اسلامی، در قالب قانون، اجبار كلاس‌های بازآموزی برای پزشكان را پیش‌بینی كرد.
برهمین اساس پزشكان كشور برای تمدید پروانه مطب خود، هر ۵ سال یك بار باید با حضور در كلاس‌های بازآموزی، شركت در كنگره‌های پزشكی، ارسال مقاله‌های پزشكی و كارهایی از این دست امتیاز لازم را كسب كنند تا پروانه مطبشان تمدید شود. اما همه ماجرا به كسب این امتیازات و تمدید پروانه مطب ختم نمی‌شود. نحوه ارائه آموزش‌ها در كلاس‌های بازآموزی، توجه به اصل فراگیری در این كلاس‌ها، استقبال پزشكان و اهمیت مفهوم آموزش و به‌روز بودن از مسائلی است كه باید مورد توجه قرار گیرد.
دكتر علیرضا زالی، قائم‌مقام سازمان نظام پزشكی كشور درخصوص ضرورت وجود كلاس‌های بازآموزی و شركت پزشكان به «جام‌جم» می‌گوید: در حال حاضر بسرعت آموخته‌های علوم پزشكی در حال تغییر است. سرعت تغییر نظریات، استفاده از روش‌های نوین، بیماری‌های نوظهور و جدید باید از سوی پزشكان مورد مطالعه و بررسی قرار گیرد.
او ادامه می‌دهد: از طرفی بین اندوختههای یك پزشك و آنچه كه در عمل و هنگام طبابت با آن برخورد می‌كند، تفاوت‌هایی وجود دارد كه جبران این نواقص نیازمند افزایش توانایی‌های علمی و مهارتی است.
قائم مقام سازمان نظام پزشكی به تغییر جدید در عرصه بار بیماری‌ها، چهره مرگ، نوع درمان و عوارض خواسته و ناخواسته ملاحظات دارویی اشاره و اظهار می‌كند: این تغییرات نیازمند اندوختههای جدید و مهارت‌‌های جدید است، مثلا در فضای آموزش پزشكی كشور ما، به گروه بیماری‌های سالمندی توجه زیادی نشده است و یا درخصوص سوءمصرف موادمخدر و مباحث اصلاح رفتار، بازتوانی و توانبخشی این بیماران نسبت به آموزش‌های ۱۰ سال گذشته تغییرات زیادی صورت گرفته كه نیازمند دسترسی به مطالعات جدیدتر است.
● ضرورت‌های فراموش شده!
علی‌رغم وجود قانونی درخصوص بازآموزی پزشكان و تاكید ضرورت این كلاس‌ها، مسائل فراموش شده‌ای نیز در این خصوص وجود دارد.
یكی از پزشكانی كه در این كلاس‌ها حضور داشته، به «جام‌جم» می‌گوید: نحوه ارائه مطالب در این كلاس‌ها به گونه‌ای است كه بیشتر به رفع تكلیف شباهت دارد و انگیزه لازم را در پزشكان ایجاد نمی‌كند.
دكتر فریاد حقی كه پزشك عمومی است، ادامه می‌دهد: برخی از این كلاس‌ها و یا كنگره‌ها فقط در تهران و شهرهای بزرگ برگزار می‌شود كه امكان استفاده از آنها برای پزشكان شهرستانی مشكل است.
او از قول یكی از همكاران متخصصش می‌گوید: پزشكانی كه در این كلاس‌ها حضور دارند، معتقدند نحوه برگزاری كلاس‌ها به این شكل كه یكی از استادان تیتروار مطالب جدید را عنوان كند، كاربردی نخواهد بود.
حقی به برگزاری كلاس‌ها به شكل كارگروهی و مطرح شدن موضوعات مختلف اشاره و اظهار می‌كند: دغدغه‌های مالی خصوصا برای پزشكان عمومی كه حتما مجبور می‌شوند در كنار شغل پزشكی برای تامین هزینه‌های زندگی به شغل‌های دیگری روی بیاورند، مانع بزرگی برای مطالعات بیشتر و به‌روز كردن دانش آنها محسوب می‌شود.
● فقط ۱۲۵ امتیاز
علاوه بر دانشگاه‌های علوم پزشكی و سازمان نظام پزشكی كشور، انجمن‌های علوم پزشكی نیز درخصوص برگزاری این كلاس‌ها فعالیت می‌كنند. دكتر ایرج خسرونیا، رئیس جامعه پزشكان متخصص داخلی با اشاره به این كه این جامعه درخصوص كلاس‌های بازآموزی پزشكان متخصص داخلی فعالیت گسترده‌ای دارد، می‌گوید: پزشكان برای تمدید پروانه مطب خویش در هر ۵ سال به ۱۲۵ امتیاز نیاز دارند كه كلاس‌های بازآموزی كه ۶ تا ۷ ساعت برگزار می‌شود، ۵ امتیاز دارد.او در این خصوص كه اگر پزشكی نتواند در طول ۵ سال این مقدار امتیاز را كسب كند، می‌گوید: معمولا به این گروه از پزشكان فرصتی ۶ ماهه تا یك سال داده می‌شود كه بتوانند امتیاز لازم را جبران كنند.
رئیس جامعه پزشكان متخصص داخلی با تایید این مساله كه در مواردی مشكلات اقتصادی مانع از حضور پزشكان در این كلاس‌ها یا استفاده لازم از این كلاس‌ها می‌شود، ادامه می‌دهد: باید پزشكان خصوصا پزشك عمومی برای شركت در این كلاس‌ها مورد حمایت‌هایی واقع شوند تا روند به‌روز شدن آموخته‌های آنها از لحاظ كیفی و كمی بهبود یابد، ضمن این كه نتیجه این اقدام منجر به بهبود نظام سلامت كشور نیز می‌شود.
● افزایش كیفیت كلاس‌ها
قائم‌مقام سازمان نظام پزشكی كشور با تاكید بر این موضوع كه كلاس‌های بازآموزی پزشكان نیازمند تغییراتی است، ادامه می‌دهد: به هر حال این كلاس‌ها نیازمند تغییراتی از نحوه اجرا و برگزاری، نشاط‌سازی، نحوه ارائه مباحث با توجه به نیازهای كشور و مباحثی از این دست است.
زالی با اشاره به این موضوع كه سطح علمی پزشكان كشور در منطقه، سطح خوب محسوب می‌شود، ادامه می‌دهد: ایجاد انگیزه برای پزشكان و بالا بردن سطح كیفی این كلاس‌ها نیازمند دریافت یارانه از سوی وزارت بهداشت است.
او به هزینه بالای ثبت‌نام در برخی از كلاس‌ها اشاره و اظهار می‌كند: بخشی از آموزش‌های پزشكان به انجمن‌ها واگذار شده است كه تامین هزینه‌های آنها به عهده خود پزشكان است و بهتر است با در نظر گرفتن یارانه دولتی تسهیلاتی در برگزاری این كلاس‌ها ایجاد شود.
● اگر پزشكان بخواهند
هرچند قانونی وجود دارد كه پزشكان را وادار می‌كند تا در كلاس‌های بازآموزی و درواقع به‌روز شدن شركت كنند؛ اما اینكه خود پزشكان چقدر راغب به افزایش اطلاعات خود هستند، بحث دیگری است.
دسته‌ای از پزشكان كه حتی بیماران خود را در حداقل زمان و برای چند دقیقه ویزیت می‌كنند، مسلما وقت لازم برای مطالعه بیشتر یا حضور فعال در كنگره‌های پزشكی را نخواهند داشت.
از طرفی علاوه بر این روش‌ها یعنی حضور در كلاس‌ها، كنگره‌ها و كتاب‌های حوزه پزشكی استفاده از IT در به‌روز شدن علوم پزشكی در همه جای دنیا نقش بسزایی دارد؛ مساله‌ای كه از سوی دكتر زالی، قائم‌مقام سازمان نظام پزشكی هم مطرح می‌شود.او معتقد است، در كلاس‌های بازآموزی باید استفاده ازIT به شكل گسترده‌تری مطرح شود، خصوصا كه در حال حاضر توسعه مباحثی نظیر سلامت الكترونیك و پزشك از راه دور مطرح است.
درواقع علاوه بر ایراداتی كه در حوزه كلاس‌های بازآموزی و انتقال دانش روز به پزشكان وجود دارد، برخی از پزشكان نیز نسبت به ضرورت به‌روز بودن و دسترسی به آخرین اطلاعات حوزه پزشكی اعم از بیماری‌های جدید، روش‌های درمان و حتی دارو‌های جدید توجهی ندارند.
ویدیو : پزشكانی كه به روز نمی‌شوند