وقتی پلک ها می افتند... : به افتادگی پلک فوقانی پتوز گفته می شود. به ...
به افتادگی پلک فوقانی پتوز گفته می شود. به عبارتی چنانچه پلک فوقانی سطح بیشتری از قرنیه را بپوشاند، که ممکن است خفیف، متوسط یا شدید یک طرفه یا دوطرفه، مادرزادی یا اکتسابی باشد. روی هم رفته در اغلب موارد افتادگی پلک می تواند جنبه وراثتی داشته باشد و این به آن معنا نیست که اگر یکی از والدین مبتلا به این بیماری باشد، فرزندان شان نیز حتما دچار افتادگی پلک خواهند شد. پس می توان چنین نتیجه گرفت بروز افتادگی پلک در نسل های بعدی متغیر خواهد بود...
در گذشته شایع ترین فرم افتادگی پلک، فرم مادرزادی آن محسوب می شد ولی امروزه با افزایش سن در جامعه و توجه به تغییرات حاصل از پیری، بیشترین فرم افتادگی پلک نوع اکتسابی آن است که در افراد مسن دیده می شود.
● انواع افتادگی پلک فوقانی
اصولا ما ۳ نوع تقسیم بندی را در کتب و مقالات در این رابطه مشاهده می کنیم:
۱) فرم مادرزادی و اکتسابی است که تقسیم بندی جامعی نیست.
۲) تقسیم بندی افتادگی پلک بر اساس علت بیماری، که این نوع تقسیم بندی بیشتر مورد قبول است و خود شامل:
الف) افتادگی پلک مایوژنیک: اشکال در عضله (بالابرنده پلک) است که خود می تواند اکتسابی یا مادرزادی باشد. در فرم مادرزادی این
عضله ها تکامل نیافته اند و به جای رشته های عضلانی بافت همبندی چربی جایگزین شده بنابراین عضله بالابرنده پلک وجود دارد ولی خاصیت عضلانی لازم را دارا نیست. افتادگی پلک مادرزادی، اغلب مایوژنیک است.
ب) افتادگی پلک نوروژنیک: علتش فلج عصب سوم مغزی یا درگیری رشته سمپاتیک وارده به حدقه چشم است. (نشانگان هورنر)
ج) افتادگی پلک مکانیکال: علتش توده های تومورال در پلک است که با وزن و نیروی مکانیکی خود موجب پایین تر قرارگرفتن پلک مقابل قرنیه می شود. (تومورهای خوش خیم پلکی به خصوص نوروفیبروماتوزیس)
د) افتادگی پلک تروماتیک: از صدمات وارده به سر و صورت حاصل می شود.
ه) افتادگی پلک آپونور تیکال: علتش تغییرات حاصله در چسبندگی تاندون عضله در سطح نارس و عضله اربیکولاریس و پوست است. اصولا ما این نوع افتادگی پلک را بیشتر در افراد مسن و سالخورده مشاهده می کنیم.
ی) افتادگی پلک کاذب: در این حالت افتادگی پلک واقعی در کار نیست و تغییرات حاصله در وضعیت کاسه چشم مانند عقب رفتن گلوب یا جلو آمدن کاسه?چشم مقابل (اگزوفتالمی) موجب می شود تا پلک حالت افتادگی پلک کاذب به خود بگیرد و در این فرم افتادگی پلک اصلاح نقیصه برمی گردد به رفع علت زمینه ای آن.
● علائم و نشانه های افتادگی پلک
۱) عدم زیبایی و عدم تقارن پلک ها.
۲) گاهی بیماران از خستگی زودرس و اشکال در مطالعه شکایت دارند.
۳) محدودیت میدان بینایی خصوصا در بخش فوقانی
۴) اختلال میدان دید خصوصا در بچه ها،
۵) سردرد ناحیه پیشانی به خاطر عملکرد زیاد، از حد عضله پیشانی به منظور بالا بردن ابرو، افتادگی پلک این افراد معمولا چند ساعت که از کار و فعالیت روزانه می گذرد به علت انقباض بیش از حد عضله پیشانی دچار سردرد و خستگی زودرس می شوند و اغلب نیاز به استراحت های کوتاه مدت طی روز دارند.
● مساله افتادگی پلک در اطفال
افتادگی پلک مادرزادی به معنای وجود افتادگی پلک از بدوتولد است بنابراین والدین به فاصله کوتاهی بعد از تولد متوجه این عارضه پلکی فرزند خود می شوند و غالبا هم به چشم پزشک مراجعه می کنند. بسته به شدت افتادگی پلک باید تصمیم گرفت. چنانچه افتادگی پلک شدید باشد و مردمک را بپوشاند خطر تنبلی چشم و به دنبال آن انحراف چشم وجود دارد و لازم است اقدام مناسب که جراحی پلک است، زودتر صورت پذیرد. ضمنا افتادگی پلک شدید در اطفال، تکامل راه های بینایی و حرکتی را نیز مختل می کند.
در مواردی که افتادگی پلک شدید و محور بینایی درگیر نباشد و معاینات چشمی از هر نظر سالم باشد، می توان انجام جراحی را تا قبل از ورود طفل به مدرسه به تاخیر انداخت یا موارد خفیف را در دوران بلوغ تحت بی حسی موضعی جراحی کرد. این نکته را نباید فراموش کرد که افتادگی پلک می تواند همراه با دیگر نقایص مادرزادی در چشم یا سایر قسمت های بدن باشد. بنابراین معاینه کامل چشمی و سیستمیک در این بیماران الزامی است.
درمان افتادگی پلک در اطفال بستگی به شدت آن، وجود تنبلی چشم یا انحراف همراه آن، یک طرفه یا دو طرفه بودن آن، وضعیت حرکات چشم و قدرت عضله بالابرنده پلک و عیب انکساری دارد. بنابراین در هر مورد لازم است بیماران به دقت و دفعات معاینه شده و تصمیم گیری نهایی صورت پذیرد. گاهی در موارد مشکوک لازم است نظر دیگر همکاران را نیز در این مورد جویا شد.
دکتر سیدضیاء طباطبایی/جراح و متخصص بیماری های چشم و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران
منبع: salamat.ir
ویدیو : وقتی پلک ها می افتند...