میدان گازی پارس شمالی و نیم قرن بلاتكلیفی : در شرایطی كه مدت هاست بیشترین ...
در شرایطی كه مدت هاست بیشترین توان كشور معطوف میادین گازی مشترك و به ویژه پارس جنوبی شده و حتی مدیران از بهره برداری كامل این میدان ظرف سه سال آینده خبر می هند، میدان های گازی غیرمشترك از جمله پارس شمالی تا حدودی مورد كم توجهی قرار گرفته اند و با گذشت بیش از ۴۵ سال این میدان هنوز به بهره برداری نرسیده است.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، اگرچه اطلاعات پایه میدان پارس شمالی از سال ۱۳۴۵ خورشیدی جمع آوری شده، اما طی تمام این سال ها توسعه این میدان با توجه به تمركز روی توسعه میدان مشترك پارس جنوبی در بخش دوم اهمیت قرار گرفته است.
پارس شمالی پروژه ای از دیروز تا فردا
پیشینه اكتشاف در میدان گازی پارس شمالی به سال ۱۳۴۲ باز می گردد كه این میدان، با انجام عملیات لرزه نگاری سه بعدی كشف شد و پس از آن حفر شش حلقه چاه اكتشافی، توصیفی و توسعه ای در دستور كار قرار گرفت تا این میدان توسعه یابد.
تا زمان پیروزی انقلاب ۱۷حلقه چاه در این میدان حفاری شد و نصب دو سكوی نیمه كاره هم در این میدان انجام شد. در سال های قبل از انقلاب شركت های مادر «اكسون» و «لندس» فعالیت های اصلی طراحی و ساخت تاسیسات طرح توسعه پارس شمالی را برعهده داشتند كه البته این فعالیت ها تا بعد از سال ۱۳۵۷ كه فعالیت های توسعه ای میدان پارس شمالی متوقف شد، ادامه داشت.
اما نكته جالب اینكه در زمان كشف، میدان گازی پارس شمالی بزرگ ترین مخزن گازی كشور را داشت و به همین دلیل سرمایه گذاری روی آن با سرعت انجام می شد.
بعدها با پیروزی انقلاب اسلامی و پس از آن جنگ تحمیلی، توسعه ی این میدان برای مدتی متوقف شد و پس از جنگ هم پارس جنوبی به دلیل مشترك بودن در كانون توجه ها قرار گرفت و بدین ترتیب توسعه ی پارس شمالی به حاشیه رانده شد.
اما اگر بخواهیم وضعیت این روزهای پارس شمالی را مورد بررسی قرار دهیم، در می یابیم كه تاكنون در این میدان ۱۷ حلقه چاه حفاری و ۲۶ سكوی دریایی هم نصب شده اند، اما با این وجود هم چنان عملیات توسعه و تولید این میدان آغاز نشده است.
این میدان كه گفته می شود ظرفیت تولید آن به اندازه ی چهار فاز پارس جنوبی است، توان تولید ثابت روزانه سه هزار و ۶۰۰ میلیون فوت مكعب گاز را دارد كه برای برداشت این حجم لازم است ۴۶ حلقه چاه در آن حفر شود.
مدت زمان تولید ثابت روزانه این میدان ۲۵ سال پیش بینی شده و مدت زمان كلی تولید پارس شمالی حدود ۳۵ سال است. ضریب بازیافت تولید ذكر شده این میدان هم حدود ۶۱ درصد است.
بنا بر برنامه ریزی های صورت گرفته، گاز تولیدی این میدان قرار است در كارخانه های تولید ال.ان.جی به كار گرفته شود تا سالانه شاهد تولید ۲۰ میلیون تن ال.ان.جی باشیم.
به گزارش ایسنا، نگاهی به روند توسعه پارس شمالی در پنج سال گذشته گویای آن است كه این میدان در این سال ها بیشتر با تصمیم هایی مقطعی مواجه شده و همواره تغییرات مكرر فرصت توسعه را از آن گرفته است.
اواخر سال ۱۳۸۴، اكبر تركان ـ مدیرعامل وقت شركت نفت و گاز پارس، از تصمیماتی كه برای به كارگیری گاز پارس شمالی برای خط لوله صلح اتخاذ شده بود، خبر داده و گفته بود كه قرار بوده مهندسی خط لوله صلح همزمان با برنامه های اجرایی پارس شمالی در سال ۲۰۰۵ به پایان برسد و با شروع عملیات اجرایی، این دو پروژه در سال ۲۰۰۶، طی چهار سال خط لوله آماده استفاده گاز شود.
به عبارت دیگر در آن زمان انتظار می رفته كه در كنار خط لوله صلح، پارس شمالی هم تكمیل شده باشد.
قراردادی كه قرار بود ظرف هشت سال به نتیجه برسد
اوایل سال ۱۳۸۵ غلامرضا نوذری ـ مدیرعامل وقت شركت ملی نفت، از اولویت یافتن توسعه پارس شمالی خبر داده و در نیمه دوم این سال خبرهایی مبنی بر مذاكره ایران و چین برای مشاركت دراین میدان منتشر شد. مذاكراتی كه به طور همزمان برای پارس جنوبی هم صورت گرفته بود و حتی كشور رقیب ایران در پارس جنوبی یعنی قطر هم برای توسعه بخش های مربوط به خود با این شركت صحبت هایی كرده بود.
در نهایت دی ماه سال ۱۳۸۵ قرارداد توسعه پارس شمالی میان ایران و چنین به امضا رسید تا در قالب این قرار داد ۱۶ میلیارد دلاری، چینی ها ظرف هشت سال به توسعه پارس شمالی بپردازند و ۵۰ درصد از سهم ال.ان.جی تولید شده را به اختیار خود درآورند.
تهدیدات آمریكا بر سر پارس شمالی
هنوز یك هفته هم از انتشار این خبر نگذشته بود كه مقامات سفارت آمریكا در چین از دولت این كشور بابت قرار داد بسته شده توضیح خواستند و هشدار دادند این قرار داد قانون سال ۱۹۹۶ كه شامل تحریم ایران و لیبی بوده را نقص می كند؛ چرا كه براساس این قانون شركت های خارجی از سرمایه گذاری بیش از ۱۰ میلیارد دلاری در بخش انرژی ایران منع شده بودند.
اما در سال ۱۳۸۵ شركت های داخلی هم از عقد قرار داد برای این میدان بی بهره نماندند و قرار دادی با مبلغ ۸۹ میلیون یورو برای انجام عملیات حفاری پارس شمالی با شركت ملی حفاری منعقد و ۱۷ میلیون یور هم برای شروع كار پرداخت شد.
جالب این كه با وجود به امضا رسیدن قرار داد میان ایران و چین برای توسعه این میدان، اكبر تركان مدیرعامل وقت شركت نفت و گاز پارس، بار دیگر از عدم نهایی شدن قرار داد ایران و چین سخن گفت و اظهار كرد كه قرار نیست مدیریت طرح پارس شمالی، پروژه را تا زمان نهایی شدن قرارداد متوقف كند، بلكه تصمیم داریم عملیات توسعه ی پارس شمالی را به صورت لاینقطع و بدون هیچ تاخیری ادامه دهیم.
وی در عین حال از عقد سه قرار داد برای چاه های توصیفی پارس شمالی یاد كرد و از اجاره دكل شهید مدرس برای حفاری چاه های پارس شمالی خبر داد.
تركان در آن زمان گفته بود كه براساس پیش بینی های اولیه قرار است ۴۸ چاه در چهار فاز پارس شمالی حفر و در هر فاز ۱۲چاه حفاری شود.
كلنگی كه هیچ گاه به زمین زده نشد
پس از گذشت مدتی به منظور نشان دادن تمركز براین میدان، غلامحسین نوذری سرپرست وقت وزارت نفت و مدیر عامل وقت شركت ملی نفت، مسوولیت منطقه ی پارس شمالی را به سید عبدالجلیل رضوی مدیر عامل وقت سازمان منطقه ی ویژه اقتصادی انرژی پارس، سپرد و رضوی هم چند ماه پس از این انتصاب از كلنگ زنی پارس شمالی در آینده ای نزدیك خبر داد كه البته این آینده ی نزدیك هم بعدها چندین بار به تعویق افتاد و در نهایت این اتفاق جامعه عمل نپوشید.
همچنین اوایل سال ۱۳۸۷ شركت چینی طرف قرار داد بار دیگر بر همكاری اش با ایران تاكید و دلیل وقفه ی ایجاد شده در امضای این قرار داد را حساسیت های بین المللی بیان كرد.
از ۲۷۰ چاه تا كنون چند چاه حفر شده است؟
اواسط سال ۱۳۸۷ علی وكیلی مدیر عامل وقت شركت نفت و گاز پارس، نیز پارس شمالی را معادل چهار فاز پارس جنوبی دانسته و گفته بود كه لازم است طی هفت سال آینده ۲۷۰ حلقه چاه در پارس های شمالی وجنوبی حفاری شود كه تاكنون ساخت و نصب ۲۲ پایه سكو، ساخت و نصب ۲۲ سكوی دریایی و مشعل، اجرای ۲۲ خط لوله انتقال گاز زیردریایی و حفاری همزمان ۱۰ دكل حفاری جزو برنامه هایی است كه باید انجام دهیم.
وی در عین حال از وضعیت بانك های كشور هم اظهار نارضایتی كرده و گفته بود كه بانك های كشور حتی نمی توانند یكی از فاز های پارس جنوبی را به طور كامل تامین اعتبار كنند و در میان پیمانكاران هم كسی را نداریم كه بتواند پنج میلیارد دلار سرمایه گذاری كند.
اردیبهشت ماه ۱۳۸۸ هم اخباری مبنی بر علاقه مندی دو شركت آلمانی و اماراتی در زمینه ی همكاری در توسعه ی زیرساخت های پارس شمالی منتشر و قرار شد این موضوع در كمیسیون اقتصادی دولت مورد بررسی قرار گیرد كه البته بعدها هم نتیجه ی این بررسی ها هیچ گاه اعلام نشد.
در پایان این سال هم موسی سوری مدیر عامل وقت منطقه ی ویژه اقتصادی پارس، پس از مدت ها صحبت بر سر حضور چینی ها و علاقه مندی جدی آنها برای شركت در این طرح، اعلام كرد كه شركت های مالزیایی و چینی طرف قرار داد این پروژه هنوز فعالیت خود را شروع نكرده و منتظر نهایی شدن قرار دادهایشان هستند.
اما در اولین روزهای سال ۱۳۸۹ شركت مهندسی و ساخت تاسیسات دریایی با مشاركت یك شركت چینی برنده عملیاتی مهندسی، خرید، ساخت و بارگیری چهار جكت طرح توسعه ی میدان گازی پارس شمالی شد.
طبق این قرار داد لازم بود كه در مدت ۱۱.۵ ماه جكت ها ساخته شوند. دراین سال بار دیگر وعده كلنگ زنی عملیات اجرایی پارس شمالی داده شد و اواسط اردیبهشت ماه اخباری مبنی بر ورود ۲۰۰ نیروی انسانی چینی به منطقه ویژه منتشر شد.
از دیگر اخباری كه اردیبهشت ماه سال قبل درباره ی پارس شمالی منتشر شد، این بود كه مدیر عامل شركت ملی حفاری اعلام كرد علی رغم آمادگی این شركت برای آغاز عملیات حفاری، هم چنان آغاز این عملیات منتظر دستور آغاز به كار از سوی كارفرماست.
اما پس از آن دیگر اخبار چندانی از وضعیت پارس شمالی و توسعه ی آن منتشر نشد و فروردین ماه امسال و در همایش نفت، گاز، پتروشیمی و پالایش و پخش، پیروز موسوی مدیر عامل جدید منطقه ی ویژه اقتصادی انرژی پارس، رسما از خروج این طرح از اولویت های وزارت نفت خبر داد و بار دیگر این میدان گازی به كما رفت.
حال باید دید با روی كار آمدن رستم قاسمی و توجه خاص او به از سرگیری پروژه های به تاخیر افتاده آیا در این سالها این پروژه كه از نیم قرن پیش در حاشیه قرار دارد، وارد متن می شود و عملیات جدی آن آغاز می شود یا خیر..... / گزارش : خبرگزارى ایسنا
ویدیو : میدان گازی پارس شمالی و نیم قرن بلاتكلیفی