مراقبت‌های قبل و بعد از سزارین : بسیاری از مادران باردار با سوالات زیادی ...
بسیاری از مادران باردار با سوالات زیادی روبه‌رو هستند، از جمله این که روز قبل از سزارین چه کارهایی باید انجام دهیم و پس از آن چطور؟ البته پزشکان معالج به بسیاری از این سوالات پاسخ می‌دهند، اما به دلایلی (مثل استرس مادر) بیمار به آنها توجه نمی‌کند و برخی مسائل هم به نظر پزشکان آنقدر مهم نیست که بخواهند توضیحی بدهند. در این نوشتار سعی می‌شود تا حدودی به این سوالات پاسخ داده شود.
نکات قبل از سزارین
خانم باردار باید در روز قبل از عمل سزارین چند نکته را رعایت کند، حتی در کسانی که برنامه زایمان طبیعی دارند، رعایت برخی نکات زیر توصیه می‌شود، چون در هر زایمان طبیعی هم احتمال سزارین اورژانسی وجود دارد.
1 ـ حمام کردن در روز قبل از عمل به پیشگیری از عفونت محل جراحی کمک میکند. در مورد کسانی که زایمان طبیعی در پیش دارند، حمام‌کردن بعد از شروع دردهای خفیف توصیه می‌شود. برداشتن موی ناحیه عمل فقط در روز عمل توصیه می‌شود، نه روز قبل از عمل.
2 ـ بهتر است بیمار حداقل هشت ساعت قبل از عمل، چیزی نخورد، هرچند در بررسی‌های جدید، خوردن آبمیوه و آب ممنوع نیست، اما بهتر است مادر باردار حتی آب هم نخورد. البته در مواردی، مصرف آنتی‌اسید جهت خنثی کردن اسید معده توصیه می‌شود.
این توصیه‌ها جهت بهتر شدن روند بیهوشی داده می‌شود. در مورد زایمان طبیعی توصیه می‌شود بیمار پس از شروع دردهای خفیف از خوردن غذاهای سنگین پرهیز کرده و بیشتر از مایعات استفاده کند.
3 ـ دفع مدفوع در روز قبل از عمل هم به روند کلی بهبودی و کاهش دردهای پس از عمل کمک میکند. در مورد زایمان طبیعی هم توصیه می‌شود بیمار با شروع دردها با کمک روغن کرچک یا داروهای دیگر اجابت مزاج مناسب داشته باشد.
4 ـ پاک‌کردن لاک دست و پا قبل از عمل. در غیر این صورت، روز ورود به بیمارستان حتی جهت زایمان طبیعی این کار توسط پرسنل توصیه و انجام می‌شود، چرا که برخی کنترل‌های وضعیت اکسیژن‌رسانی و تنفسی بیمار، حین بیهوشی با توجه به رنگ بستر ناخن‌ها انجام می‌شود و ناخن باید بی‌رنگ باشد.
5 ـ درآوردن النگو و انگشتر و کلیه زیورآلات توصیه می‌شود. این مساله شامل گیره سرهای فلزی و کلا هر جسم فلزی دیگری که در تماس با بدن است نیز می‌شود، زیرا این اجسام با وسایل کنترل داخل اتاق عمل و اتاق زایمان تداخل دارد.
از آنجا که حین بارداری، اغلب ورم دست و بدن و افزایش وزن وجود دارد، باید النگو و انگشتر قبل از تنگ‌شدن بیش از حد خارج شود، وگرنه در اتاق زایمان یا اتاق عمل با وسایل مناسب انگشتر و النگو بریده و خارج می‌شود. به همین دلیل، کل لباس‌ها حتی لباس زیر، قبل از ورود به زایشگاه و اتاق عمل خارج و لباس بیمارستان یا اتاق عمل پوشانده می‌شود.
6 ـ در مواردی که خانم باردار استرس زیادی دارد، شب قبل از عمل مصرف یک عدد آرام‌بخش مثل دیازپام توصیه می‌شود.
مراقبت بعد از سزارین
مراقبت صحیح طی 6 تا 8 هفته اول بعد از زایمان در سلامت مادر، رشد و تکامل نوزاد و سلامت خانواده تاثیرگذار است.
همچنین نوزاد طی این مرحله، تغییرات رشد و تکاملی چشمگیری دارد که سلامت مادر و بهبودی پس از سزارین در این زمینه نقش بسزایی دارد.
آشنایی مادران با مراقبت های پس از سزارین به ایشان کمک می کند تا دوران نقاهت پس از زایمان را به دور از هر گونه خطری سپر نمایند. امید است این راهنما پاسخگویی شما مادر عزیز باشد.
نکات زیر در حین مراقبت پس از سزارین ممکن است مشاهده شود:
- تا 24 ساعت پس از سزارین، ممکن است خونریزی در حد قابل توجهی وجود داشته باشد، ولی به تدریج از حجم خون کاسته می شود. همچنین ترشحات واژن نیز ممکن است تا یک ماه دیده شود.
- درد محل عمل و درد ناشی از انقباضات رحم در پی شیردهی ممکن است احساس شود. این درد به علت برگشت رحم به حالت قبل از حاملگی است و با مصرف مسکن تجویزشده توسط پزشک معالج کم می شود.
پانسمان ناحیه سزارین ضدآب و شفاف است و می توانید هر روز به روش ایستاده، استحمام کنید.
تغذیه مادر پس از سزارین
- توصیه می شود تا سه روز پس از سزارین از خوردن غذاهای نفاخ مثل میوه خام، آب میوه خام، آب میوه های کارخانه ای چون ساندیس و ...، حبوبات، پلو و خورشت بپرهیزید.
- غذاهایی چون کباب، جوجه کباب، گوشت یا مرغ آب پز و سبزیجات پخته مثل هویج، کدو، سیب زمینی و آب رقیق کمپوت مناسب ترند.
- در صورت یبوست از روغن زیتون، آلوخشک و انجیرخشک خیس کرده استفاده شود.
- سعی کنید آب به میزان کافی مصرف نمایید، چرا که به رفع یبوست کمک می کند. از طرفی به علت شیردهی و خونریزی نیز به جایگزینی مایعات بدن نیاز دارید.
- هنگام دفع ادرار و اجابت مزاج، برای جلوگیری از فشار به محل بخیه، از توالت فرنگی استفاده شود.
میزان فعالیت بدنی پس از سزارین
سعی کنید مرتبا راه بروید، چرا که راه رفتن هم از نفخ شما جلوگیری می کند و هم از یبوست.
به خاطر داشته باشید استراحت کافی، در فواصل فعالیت، به تسریع بهبودی دوران پس از زایمان کمک میکند.
سعی کنید در ساعاتی که نوزاد خواب است شما نیز استراحت نمایید و از دیدوبازدید های طولانی بستگان حتی الامکان بپرهیزید.
کار سنگین در منزل انجام ندهید.
برخی پزشکان به استفاده از شکم بند اعتقاد ندارند. چنانچه شکم بزرگ باشد، می توان آن را با پارچه (مثل شال پارچه ای) بست.
زمان شروع ورزش پس از سزارین
معمولا اجازه انجام ورزش از روز دهم به بعد، در اولین ویزیت پزشک معالج توسط پزشک معالج، به فرد داده می شود.
شیر دان به نوزاد پس از سزارین
مرتب از هر دو سینه به نوزاد شیر بدهید. در صورت حالات غیر عادی در سینه مثل سفتی سینه، درد، قرمزی و تب به پزشک معالج خود اطلاع دهید و به بیمارستان مراجعه نمایید.
همچنین شستشوی نوک سینه با آب ولرم، قبل و پس از هر بار شیردهی به منظور پیشگیری از آلودگی لازم است.
نکات قابل توجه پس از سزارین
در صورت مشاهده تب، التهاب ناحیه جراحی (یعنی قرمزی، درد، ترشح)، تب و خونریزی شدید و غیرعادی به بیمارستان مراجعه نمایید.
منابع:
جام جم - دکتر ثریا عالمی، جراح و متخصص بیماری‌های زنان و زایمان
سایت بیمارستان دی
ویدیو : مراقبت‌های قبل و بعد از سزارین