شرق و غرب در قرآن به چه معناست؟ : مشرق و مغرب از آن خداست و به هر طرف رو كنید، ...
مشرق و مغرب از آن خداست و به هر طرف رو كنید، خدا آنجاست
شرق و غرب در قرآن به چه معناست؟ آیا در قرآن از جهات چهارگانه نامبرده شده؟
در قرآن كریم، در مناسبت‌های مختلف به واژه «مشرق» و «مغرب» به صورت مفرد، تثنیه و جمع اشاره شده است كه به معنای جهت جغرافیایی آمده است از جمله:
1. مشرق و مغرب به معنای جهت جغرافیایی (شرق و غرب)، چنان‌كه قرآن كریم می‌فرماید: [1]«ولله المشرق و المغرب فاینما تولوا فثم وجه الله ان الله واسع علیم» «مشرق و مغرب از آن خداست و به هر طرف رو كنید، خدا آنجاست، خداوند بی‌نیاز و داناست» از آیه مذكور برمی‌آید كه خداوند در همه جهات حاضر و ناظر است و موجودی مادی نیست كه متعلق به یك جهت ویژه، باشد بلكه او درتمام جهات وجود دارد.[2] و منظور از «مشرق» و «مغرب» جهات شش‌گانه است و خداوند متعال در همه‌جا و در تمام جهات وجود دارد و تمام جهات هستی در تسلط قدرت اوست.
یا در آیه 142، همین سوره، مجدداً مشرق و مغرب به معنای جهات شش‌گانه آمده است همچنین در سوره‌ها و آیات: بقره 177، و 258؛ شعرا، 28، معراج،40، صافات 5، زمل، 9، الرحمن، 17،[3]
در آیات مذكور گاهی تعبیر به مشرق و مغرب به صورت مفرد شده و گاهی تعبیر به «مشرقین» و «مغربین» آمده است.
2. گاهی منظور طرف یا اطراف خاص طلوع یا غروب خورشید می‌باشد، چنان‌كه در آیه 258، سوره بقره در داستان و احتجاج حضرت ابراهیم ـ علیه‌السّلام ـ بر ضد نمرودیان به طلوع (مشرق) و غروب (مغرب) اشاره شده است.[4]
3. جهات چهارگانه شرق و غرب و جهات بین آن دو است كه شامل جنوب و شمال می‌شود، چنان‌كه خداوند متعال می‌فرماید: «قال رب المشرق و المغرب و ما بینهما ان كنتم تعقلون؛[5] (موسی) گفت: «او پروردگار مشرق و مغرب و آنچه میان آن دو است، می‌باشد اگر شما عقل و اندیشه خود را به كار می‌گرفتید.»
4. گاهی نیز كلمه «مشرق» و «مغرب» به بعد كروی بودن زمین اشاره می‌كرد. از آنجا كه در هر دو نیم‌كره، یك مشرق و یك مغرب وجود دارد، پس در نتیجه كرة زمین دو مشرق و دو مغرب وجود دارد، چنان‌كه قرآن كریم می‌فرماید: «رب المشرقین و رب المغربین»[6]
5. گاهی نیز «مشرق» و «مغرب» در قرآن كریم، اشاره به بخش‌های متعدد طلوع و غروب دارد چنان‌كه خداوند متعال می‌فرماید: « وَ أَوْرَثْنَا الْقَوْمَ الَّذینَ كانُوا یُسْتَضْعَفُونَ مَشارِقَ الْأَرْضِ وَ مَغارِبَهَا...؛[7] و مشرق‌ها و مغرب‌های پر بركت زمین را به آن قوم تضعیف شده (زیر زنجیر ظلم و ستم) واگذار كردیم...»
توضیح آنكه زمین‌های پهناور به خاطر خاصیت كروی بودن زمین در افق‌ها، مشرق‌ها و مغرب‌ها اختلاف دارند.[8]
همچنین در قرآن كریم به جهات دیگر نیز اشاره شده است مانند: جهت فوق و تحت؛ چنان خداوند متعال می‌فرماید: «لأكلوا من فوقهم و من تحت ارجلهم...؛[9] از آسمان و زمین روزی خواهند خورد...».
و نیز سوره واقعه، آیه 41 و...
بنابراین، در قرآن كریم از جهات شش‌گانه سخن آمده است.
==========================
پی نوشت ها:
[1] . بقره/ 115.
[2] . ر.ك: مكارم شیرازی، ناصر و همكاران، تفسیر نمونه، تهران، دارالكتب الاسلامیة، ج1، ص 295.
[3] . ر.ك: همان، ذیل آیات مذكور.
[4]ِ . ر.ك، تفسیر نمونه، همان، ج1م ص 215، 211.
[5] . شعرا/ 28.
[6] . رحمن/ 17.
[7] . اعراف/ 137، و صافات/ 5، و معارج/ 40.
[8] . ر.ك، مكارم شیرازی، ناصر و همكاران، تفسیر نمونه، تهران، دارالكتب الاسلامیة، ج 6، ص 329.
[9] . مائده/ 66.
منبع:andisheqom.com
ویدیو : شرق و غرب در قرآن به چه معناست؟