شرح بیماری بواسیر (هموروئید) : بواسیر یا هِموروئید (به انگلیسی: Hemorrhoid) ...
بواسیر یا هِموروئید (به انگلیسی: Hemorrhoid) به اتساع رگ‌های وریدی در مجرای مقعدی می‌گویند که به کنترل مدفوع کمک می‌کنند. آنها زمانی‌که متورم یا ملتهب میشوند «بیمارگونه» یا همان بواسیر میشوند.
بواسیر ممکن در مجرای مقعدی (بواسیر داخلی) یا در مدخل مقعد (بواسیر خارجی) واقع شده باشد
آیا بواسیر یک بیماری شایع می باشد؟
بواسیر شایعترین بیماری مقعد است. احتمالاً نیمی از افراد تا سن پنجاه سال، به بواسیر دچارمی‌شوند. بواسیرها ناشی از گرفتاری سیاهرگ‌های ناحیه مقعدی هستند. اگر به هر علتی، فشار بیش از حد به پایین راست روده (رکتوم) و ناحیه مقعدی وارد شود، به طور غیرطبیعی این سیاهرگ‌ها متورم میشوند.
فشار زیاد، ممکن است به علت وارد آمدن فشار مکرر به سیاهرگ‌های مقعد یا راست روده عوامل افزایش دهنده خطر، رژیم غذایی بدون فیبر، نشستن یا ایستادن به مدت‌طولانی، چاقی، یبوست، کم‌شدن توان عضلانی در سنین بالا، جراحی راست روده یا پارگی مجرای تناسلی به هنگام زایمان و دوختن آن، بیماری کبدی، سرطان روده بزرگ، سکس مقعدی، بالا بردن فشار خون در سیستم سیاهرگی دستگاه گوارش باشد. بواسیرهای خارجی به صورت توده نرم و متورم و یا توده سفت در اطراف ناحیه مقعدی ظاهر میشوند بواسیرهای داخلی در داخل کانال مقعدی ایجاد میشوند.
بواسیر ممکن در مجرای مقعدی (بواسیر داخلی) یا در مدخل مقعد (بواسیر خارجی) واقع شده باشد. بواسیر ممکن است سال‌ها وجود داشته باشد اما تنها با وقوع خونریزی بدان پی‌برده شود.
بواسیر داخلی و خارجی ممکن است شکل‌های متفاوتی داشته‌باشند
آیا شما نیز در خطر ابتلا هستید؟
همه می توانند به بواسیر مبتلا شوند. در واقع بیش از نیمی از افراد پس از ۵۰ سالگی گرفتار این بیماری می شوند.
در اکثر موارد این بیماری از فشار و درد در هنگام انجام عمل دفع ایجاد می شود. از عوامل دیگر این بیماری می توان به وراثت، بالا رفتن سن، یبوست، اسهال، و اشاره کرد. وقتی کسی یکبار به این بیماری مبتلا شود، احتمال تکرار مداوم آن بسیار زیاد است. این به این دلیل است که تورم باعث ضعیف شدن دیواره های رگ ها می شود و در نتیجه آمادگی بیشتری برای تورم دوباره پیدا می کنند.
علائم بیماری هموروئید
١- خونریزی. امکان دارد خون قرمز روش به صورت رگه‌هایی در اجابت مزاج دیده شود یا به دنبال اجابت مزاج، خون به مقدار کم و به مدت‌کوتاهی چکه کند
٢-خارش یا ترشح مخاطی پس از اجابت مزاج
٣-وجود یک برجستگی در مقعد
٤-احساس این که پس از اجابت مزاج، راست روده به‌طور کامل تخلیه نشده باشد (این حالت تنها در مورد بواسیر بزرگ دیده می‌شود.
٥-التهاب و تورم
بواسیر داخلی و خارجی ممکن است شکل‌های متفاوتی داشته‌باشند؛ البته ممکن است بسیاری از افراد ترکیبی از هردو را داشته‌باشند. خونریزی به‌حدی که موجب کم‌خونی شود نادر است، و خونریزی خطرناک برای حیات فرد از آن هم نادرتر. بسیاری از مردم در مواجهه با این مشکل احساس شرم می‌کنند و معمولاً زمانی به سراغ درمان پزشکی می‌روند که مشکل پیشرفت کرده‌است.
انواع مختلف بواسیر
همه ی ما در قسمت مقعد، رگ های بواسیری داریم. اگر این رگ ها تحریک شوند، ممکن است ملتهب شده، ورم کرده یا حتی خونریزی کنند. این وضعیت معمولاً بواسیر نامیده می شود. بواسیر دو نوع دارد: بواسیر خارجی و بواسیر داخلی.
بواسیر داخلی
از آنجا که پایانه های عصبی حساس در مقابل درد در داخل کانال مقعد وجود ندارد، این نوع بواسیر خیلی دردناک نیست. اما ممکن است که حین عمل دفع، این بواسیرها خونریزی کنند. گاهاً ممکن است این نوع بواسیر تا اندازه ای ملتهب شود که به خارج دهانه ی مقعد کشیده شود. این وضعیت سقوط و پایین آمدن بواسیر نامیده می شود.
بواسیر داخلی معمولاً همراه با خون قرمز روشن خونریزی مقعدی بی‌درد حین یا پس از کار کردن مزاج است. معمولاً خون سطح مدفوع را می‌پوشاند، که به این شرایط مدفوع خونی می‌گویند، یا روی کاغذ توالت دیده می‌شود، یا در کاسه توالت چکه می‌کند. معمولاً رنگ خود مدفوع طبیعی است. سایر علائم ممکن است شامل ترشح مخاط، تودهٔ میان‌دوراهی) در صورتی‌که فروافتادگی از مقعد وجود داشته‌باشد (خارش و بی‌اختیاری مدفوع باشد. بواسیر داخلی معمولاً زمانی دردناک می‌شود که ترومبوز یا نکروز شود.
دونوع بواسیر وجود دارد: بواسیر خارجی و بواسیر داخلی
تشخیص
بواسیر را معمولاً ازطریق معاینه جسمانی تشخیص می‌دهند. معاینه دیداری مقعد و اطراف آن ممکن است به تشخیص بواسیر خارجی یا پایین‌افتاده منجر شود. ممکن است از معاینه مقعدی برای تشخیص نئوپلاسم، پولیپ، پروستات متورم، یا دمل استفاده شود. ممکن است به‌دلیل درد، انجام این معاینه بدون استفاده از آرام‌بخش مناسب میسر نباشد، اگرچه اکثر بواسیرهای داخلی همراه با درد نیستند. تأیید دیداری بواسیر داخلی ممکن است نیاز به آنوسکوپ داشته‌باشد، وسیله‌ای شبیه لوله‌ای توخالی که به یک سر آن منبع نور متصل شده است.
در واقع دونوع بواسیر وجود دارد: خارجی و داخلی.
تفاوت این دو باتوجه به موقعیت‌شان نسبت به خط شانه‌ای مشخص می‌شود. ممکن است برخی افراد هم‌زمان گونه‌های علامت‌دار هردو را داشته‌باشند. اگر درد وجود داشته‌باشد، احتمال بیشتری برای وقوع بریدگی مقعدی یا بواسیر خارجی است تا بواسیر داخلی
انواع بواسیر داخلی بر اساس درجه
بواسیر داخلی آن‌هایی هستند که بالای خط شانه‌ای قرار دارند. آنها پوشیده از روبافت ستونی هستند که فاقد گیرنده درد می‌باشند. آنها را در سال ۱۹۸۵ به طور کلی، شدت بواسیر داخلی چهار درجه یا مرحله دارد و براساس درجهٔ فروافتادگی به چهار نوع تقسیم کردند.
درجه I: بدون فروافتادگی. فقط رگ‌های خونی برجسته. در این مرحله هموروئید به داخل کانال آنال متورم می‌شود ولی پایین‌تر از خط دندانه‌ای نمی‌آید. بواسیرهای کوچکی در لایه ی داخلی دهانه ی مقعد ایجاد می شوند. در اکثر این افراد، این مرحله مورد توجه قرار نمی گیرد، مگر اینکه کشیده شدن مدفوع سخت بر روی سطح مقعد ایجاد کمی خونریزی کند.
درجه II: فروافتادگی هنگام نشستن اما همراه بازگشت خودکار. در این مرحله هموروئید به پایین‌تر از خط دندانه‌ای پرولاپس یافته ولی با فشار دادن آن به جای اصلی باز می‌گردد و یا به عبارتی قسمت کوچکی از بواسیر در حین عمل دفع از دهانه ی مقعد بیرون می آید. اما بافت پیوندی کانال مقعد هنوز آنقدر سخت و محکم هست تا این بواسیرها را دوباره به داخل مقعد برگرداند.
درجه III: فروافتادگی هنگام نشستن و نیازمند بازگرداندن با دست. در این مرحله هموروئید با زور زدن یا اجابت مزاج بیرون زدگی می‌یابد و با وارد کردن فشار بر روی توده اندازه آن کاهش می‌باید. بواسیرهای دردناک در حالت پایین افتادگی و بیرون از مقعد باقی می مانند. اما می توان با دقت زیاد آنها را با دست به داخل دهانه ی مقعد بازگرداند.
درجه IV: فروافتادگی و غیرقابل برگشت با دست. هموروئید به طور دائم بیرون زدگی می‌یابد و غیر قابل بازگشت. شدیدترین و جدی ترین مرحله از این بیماری زمانی است که میزان زیادی از این بواسیرها در یک زمان از دهانه ی مقعد بیرون می آیند. این موقعیت دردناک و خطرناک نیاز به جراحی فوری دارد.
اگر چه این تقسیم بندی دچار محدودیت است ولی برای انتخاب روش درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بواسیر خارجی
بواسیر خارجی آن‌هایی هستند که زیر خط شانه‌ای یا خط دندانه‌دار رخ می‌دهند. آنها در سوی نزدیک توسط مقعد و در سوی دور توسط پوست پوشانده شده‌اند، که هردو به درد و دما حساس می‌باشند. به عبارت دیگر بواسیر خارجی برآمدگی نرمی در اطراف دهانه ی مقعد است. گاهی اوقات ممکن است حالتی به نام بواسیر ترومبوز رخ دهد. در این وضعیت، یک لخته ی خونی ایجاد شده و آن برآمدگی سفت می شود. از آنجا که بافت های اطراف مقعد پوشیده از پایانه های عصبی است، بواسیر خارجی معمولاً بسیار دردناک است.
علت دقیق بواسیر علامت‌دار ناشناخته است
موارد متفاوت
بسیاری از مشکلات مقعدی-روده‌ای شامل بریدگی‌ها، فیستول‌ها، دمل‌ها، سرطان روده بزرگ، واریس‌های روده‌ای و خارش علائم مشابهی دارند و ممکن است به اشتباه بواسیر نامیده شوند. خونریزی روده‌ای هم ممکن است در اثر سرطان روده بزرگ، التهاب روده بزرگ شامل بیماری التهابی روده، دیورتیکولوز، و آنژیودیسپلاسیا رخ دهد. اگر کم‌خونی مشاهده شود، علت‌های احتمالی دیگر باید درنظر گرفته شود.
سایر مواردی که توده‌ای مقعدی به‌وجود می‌آورند عبارتند از: زگیل تناسلی، پرولاپس رکتوم، فروافتادگی مقعدی، پولیپ و بزرگ شدن پستانچه‌های مقعدی. واریس‌های مقعدی-روده‌ای به سبب پرفشاری ورید باب (فشار خون در شبکه سیاهرگی) ممکن است شبیه بواسیر به‌نظر آید اما موردی متفاوت است.
علت‌ها
علت دقیق بواسیرِ علامت‌دار ناشناخته است. برخی عوامل که احتمال نقش‌آفرینی دارند عبارتند از: روش‌های نامنظم دفع (یبوست یا اسهال)، کمبود تمرینات بدنی، عوامل تغذیه‌ای (رژیم‌های کم‌فیبر)، افزایش فشار درون‌شکمی (کشیدگی طولانی‌مدت، آب‌آوردگی شکم، تودهٔ درون‌شکمی، یا بارداری)، ژنتیک، نبودِ دریچه درون رگ‌های بواسیری، و افزایش سن. سایر عواملی که ممکن است احتمال ابتلا را افزایش دهند عبارتند از مرض چاقی، نشستن طولانی‌مدت، سرفهٔ مزمن و نقص در عملکرد لگن. البته شواهد مرتبط با این دلایل ضعیف است.
درطول دورهه بارداری، فشار از طرف جنین روی شکم و تغییرات هورمونی باعث بزرگ شدن رگ‌های بواسیری می‌شود. همچنین زایمان منجر به افزایش فشارهای درون‌شکمی می‌شود. زنان باردار در موارد نادر نیاز به درمان با جراحی دارند، چراکه علائم معمولاً پس از زایمان ازبین می‌روند.
دلیل دیگر، احتمالاً سفت شدن و تیز شدن مدفوع و برخورد آن با مویرگ‌ها و پارگی آنها در رکتوم است.
در واقع به اختصار می توان به موارد زیر اشاره نمود:
۱- یبوست مزمن
۲- اسهال مزمن
۳- زور زدن موقع اجابت مزاج
۴- نشستن طولانى مدت در توالت
۵- افزایش سن ، کم‌شدن تون عضلانی در سنین بالا
6- عوامل ارثى
۷- حاملگى
8- وارد آمدن فشار مکرر به سیاهرگ‌های مقعد یا راست روده
9- عوامل افزایش دهنده خطر
10- رژیم غذایی بدون فیبر ، مصرف غذاهاى کم فیبر، عدم استفاده از میوه جات و سبزیجات، مصرف الکل و...
11- نشستن یا ایستادن به مدت‌طولانی ، تحرک کم
12- بالا بردن فشار خون در سیستم سیاهرگی دستگاه گوارش
13- چاقی
14- لواط
15- جراحی راست روده یا پارگی مجرای تناسلی به هنگام زایمان و دوختن آن
16-بیماری کبدی
17-سرطان روده بزرگ
پاتوفیزیولوژی:
بالشتک‌های بواسیر بخشی از ساختمان طبیعی بدن انسان هستند و فقط زمانی که دچار تغییرات غیرطبیعی شوند بدل به یک بیماری آسیب‌شناسانه میشوند. در مجرای مقعدی طبیعی سه بالشتک اصلی وجود دارد. این سه به شکل طبیعی در پهلوی چپ، راست قدامی، و راست عقب قرار دارند. این‌ها نه از سرخرگ و نه سیاهرگ تشکیل شده‌اند بلکه رگ‌های خونی هستند که سینوسی، بافت همبند و ماهیچه صاف نامیده میشوند. منحنی سینوسی در دیواره‌های خود، برخلاف سیاهرگ‌ها، بافت ماهیچه‌ای ندارد. این مجموعهٔ رگ‌های خونی را به‌نام شبکه رگ بواسیری می‌شناسند.
بالشتک‌های بواسیر برای دفع اختیاری اهمیت دارند. آنها ۱۵-۲۰٪ فشار بسته بودن مقعد درحال استراحت را برعهده دارند و درحین دفع مدفوع از ماهیچه‌های تنگ‌کنندهٔ مقعد محفاظت می‌کنند. وقتی شخص در حالت نشسته به خود فشار می‌آورد، فشار درون شکمی افزایش پیدا می‌کند، و اندازهٔ بالشتک‌های بواسیر رشد می‌کند و به بسته نگه داشتن مقعد کمک می‌کند. باور بر این است که علائم بواسیر زمانی رخ می‌دهد که این ساختار عروقی به سمت پایین می‌لغزد یا زمانی‌که فشار سیاهرگی افزایش بسیارزیادی می‌یابد. افزایش فشار تنگ‌کنندهٔ مقعد هم ممکن است در علائم بواسیر سهیم باشد.[ دونوع بواسیر رخ می‌دهد: داخلی از شبکه رگ بواسیری فوقانی و خارجی از شبکه رگ بواسیری تحتانی. خط شانه‌ای این دو محدوده را از هم جدا می‌کند.
عواقب مورد انتظار :
بواسیر معمولاً با مراقبت مناسب خوب می‌شود، اما علایم ممکن است افت و خیر داشته باشند (یعنی بواسیر ممکن است پس از یک دوره یبوست دوباره ظاهر شود). در مواردی که به درمان محافظه‌کارانه خوب پاسخ نمی‌دهند شاید جراحی مورد نیاز باشد.
عوارض احتمالی
کم‌خونی فقر آهن اگر خونریزی قابل توجه باشد.
درد شدید در اثر وجود لخته خون در بواسیر
عفونت یا زخم شدن بواسیر
اصول کلی:
برای تشخیص قطعی ممکن است یکی از روش‌های زیر انجام شوند:
آنوسکپی (دیدن مقعد با کمک یک لوله کوتاه به نام آنوسکپ، وسیله‌ای لنزدار و دارای یک منبع نورانی در سر آن است)، یا پروکتوسکپی (دیدن راست روده و قسمت پایینی روده بزرگ یا وسیله‌ای به نام پروکتوسکپ، که وسیله‌ای اپتیک و دارای یک منبع نورانی در سر آن است).
درمان با هدف تخفیف علایم صورت می‌گیرد.
هیچ‌گاه برای اجابت مزاج زور نزنید.
پس از اجابت مزاج، ناحیه را با ملایمت پاک کنید.
برای تخفیف درد، روزانه چندین بار هر بار به مدت ۲۰-۱۰ دقیقه در آب گرم بنشینید.
برای تخفیف درد و تورم ناشی از وجود لخته در بواسیر یا بیرون زدگی بواسیر، یک روز در رختخواب استراحت کنید و روی ناحیه کیسه یخ بگذارید.
در مواردی که مقاوم به درمان هستند، امکان دارد نیاز به جراحی وجود داشته باشد. روش‌های مختلفی وجود دارند:
بستن یک باند لاستیکی در قاعده بواسیر؛
اسکلروتراپی (تزریق مواد شیمیایی برای بسته شدن سیاهرگ‌ها و تشکیل بافت جوشگاهی)؛
جراحی با سرما (یخ زدن بواسیر با نیتروژن مایع)؛
انعقاد بواسیر (با اشعه مادون قرمز یا لیزر)؛
در آوردن بواسیر
داروها :
برای درد خفیف، خارش، یا کاهش تورم، می‌توان از داروهایی که اختصاصاً برای تخفیف علایم بواسیر ساخته شده‌اند استفاده کرد. اگر علایم بواسیر به هنگام حاملگی رخ دهند، از پزشک خود در مورد داروهای مناسب که در حاملگی مشکلی ایجاد نکند سؤال کنید.
اگر نیاز به استفاده از مسهل باشد، از نرم‌کننده‌های اجابت مزاج استفاده کنید.
هموروئید یا بواسیر بیماری بسیار شایعی است که افراد را در سنین مختلف مبتلا میشوند
فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری:
محدودیتی برای آن وجود ندارد. کار روده با آمادگی جسمانی مناسب بهبود می‌یابد.
رژیم غذایی:
برای پیشگیری از یبوست، یک رژیم متعادل حاوی مواد غذایی دارای فیبر زیاد، مثل میوه‌های تازه، کلوچه، حبوبات، سبزیجات و غلات سبوس‌دار داشته باشید.
روزانه ۱۰-۸ لیوان مایعات بنوشید.
اگر اضافه وزن دارید، وزن خود را کم کنید.
درچه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟
اگر در همان جایی که بواسیر بوده است یک برجستگی سفت تشکیل شود.
اگر بواسیر باعث درد شدید می‌شود که با درمان‌های ذکر شده در بالا تخفیف نیابد.
اگر خونریزی زیاد باشد (بیش از مقداری که در قسمت علایم ذکر شد). البته باید به یادداشت که خونریزی ممکن است یکی از علایم اولیه سرطان باشد.
شیوه های جدید معالجه هموروئید (بواسیر)
هموروئید یا بواسیر بیماری بسیار شایعی است که افراد را در سنین مختلف چه جوان و چه پیر مبتلا می کند اما بسیاری افراد به علت شرم از بیان آن و مراجعه به پزشک خودداری می کنند.
مقاله زیر به شیوه هاى جدید درمان این بیمارى مى پردازد.شما ممکن است با اسم هموروئید آشنا نباشید ولى حتماً کلمه بواسیر را شنیده اید. بایستى متذکر شد که هموروئید همان بواسیر است و یکى از بیمارى هاى شایع جراحى است و حدود ۷۵ درصد افراد به ویژه افراد بالاى ۳۰ سال در طول زندگى خود به این بیمارى مبتلا مى شوند
جراحی با لیزر هموروئید ، بواسیر و مزایای جراحی لیزر
نکته ای که در جراحی های معمولی نیاز هست که بدانیم این است که حتماً بایستی بیمار در بیمارستان بستری شود و بیهوش شود و همچنین 2 هفته از محل کار و زندگی خود دور شده که این مورد برای مریض و محل کار او مساله ساز می باشد، بعد از جراحی تمام بیمارانی که قبلاً جراحی با چاقو انجام دادند خاطرات بسیار بدی از این مساله داشته و از دردهای بسیار زیاد، از گذاشتن توپی در داخل معقد که همگی این پروسه را بسیار دردناک یاد می کنند و کسانی که 20 -30 سال پیش از این گونه جراحی ها انجام داده اند این پروسه همیشه تکرار شدنی بوده و هست و همه هم با بدی ازآن یاد می کنند. اما اخیراً با کاربرد لیزر در این ناحیه و در بیماریهای هموروئید فوق العاده کار را راحت نموده اند.
امروزه از لیزرهایی استفاده می نمایند که به راحتی کار برش را در حداقل ممکن و با کمترین صدمه انجام داده تا خون ریزی ها قابل کنترل باشند. در ضمن محیط کاملاً خشک بوده و دیگر نیازی به تامپون یا توپی که بعد از عمل بسیار برای بیمار دردناک است نخواهد بود، مدت دوران بعد از عمل فوق العاده راحت طی می شود، هرچند که یک زمان خاصی از مریض خواهد گرفت ولی برای مریض بی دردسرتر و راحت تر می باشد
عمل بواسیر با لیزر و بی حسی موضعی بصورت سرپایی انجام می گردد
لیزر درمانی ( اشعه درمانی یا فتوگواگولاسیون مادون قرمز )
یک درمان مطبی مناسب و سرپایی برای هموروئید های درجه 1و2 کوچک می باشد
جراحی لیزر
درمان جراحی با لیزر معمولاً برای هموروئید های درجه 3 و 4 انجام می گردد که با استفاده از لیزر بسیار مؤثرتر و کم عارضه تر از جراحی سنتی می باشد.
* عمل بواسیر با لیزر و بی حسی موضعی بصورت سرپایی انجام می گردد و در مورد بواسیر ها با هر میزان بزرگی و اندازه قابل انجام می باشد. پس از عمل نیاز به پانسمان داخل مقعدی نداشته و درد و خونریزی پس از عمل بسیار کمتر از جراحی معمولی می باشد.
هر روز که به جلو می رویم دستگاه های جدید لیزر در جهت تسهیل کار و راحت شدن موضوع مورد استفاده قرار می گیرد.
منبع : دکتر داود تاج بخش
سایت : بواسیر
ویدیو : شرح بیماری بواسیر (هموروئید)