حذف یارانه شیر ، خطای استراتژیک / دولت در تصمیم خود تجدید نظر کند :         در ...

 

 

 

 

در هفته اخیر موضوع حذف یارانه شیرخبرساز شده است . هر چند كه برخی مسئولان در این زمینه اظهارات ضد و نقیضی داشته اند ، اما نتیجه ماجرا این است كه در عمل ، فروشگاه های عرضه كننده شیر یارانه ای شیر را با قیمتی بالاتر در اختیار خریداران قرار می دهند.

درباره حذف یارانه شیر از سبد غذایی خانوارها ذكر نكاتی چند لازم است، باشد كه مسئولان امر با تجدید نظر در این تصمیم ، نسل فعلی و آینده و به طور كلی كشور را از تبعات منفی این تصمیم مصون دارند :

1- موضوع طرح هدفمندی یارانه ها سیاستی معقول و درست است كه عموم اقتصاد دانان و رسانه ها آن را تایید كرده و برای اصلاح ساختار اقتصادی كشور امری مفید و ضروری دانسته اند .

اما حمایت كلی از طرح هدفمندی یارانه ها به معنای نادیده انگاشتن یا چشم فروبستن به اشكالاتی در نحوه اجرای آن از سوی دولت نیست و حامیان طرح هدفمندی یارانه ها ، هیچ تضمیمی به دولت نداده اند تا از همه اقدامات اشتباهی كه ممكن است دولت در اجرای این طرح انجام دهد ، حمایت كنند و اتفاقا بر حامیان صادق این طرح عظیم ملی است كه اگر در جایی ایراد و اشكالی در نحوه اجرای آن دیدند ، آن ایراد و اشكال را بیان كنند ، تا خدای ناكرده در اثر برخی سوء تدبیرها،  این طرح عظیم ملی در اجرا به شكست نینجامد ، چرا كه شكست این طرح ملی می تواند ، شكستی سهمگین و كمرشكن برای همه مردم و كشور باشد.

2- همانطور كه همه می دانیم "یارانه" به غیر از اینكه نوعی عدد و رقم و به قولی آمار است ، اما از سوی دیگر ، دولت ها با پرداخت یارانه رفتارهای مصرفی مردم را نیز كنترل می كنند و آنها را به مصرف صحیح آنچه كه برای آنها مفید است سوق می دهند . مثلا در بسیاری از كشورهای دنیا با وجودی كه اقتصاد آزاد حاكم است ، اما در برخی مواد مصرفی از جمله در برخی مواد خوراكی و یا دارویی یارانه پرداخت می شود .

در كشور ما نیز دهه هاست كه بر روی برخی اقلام مصرفی مردم یارانه پرداخت می شود . اما طرح هدفمندی یارانه ها به درستی یارانه پرداختی بر روی كالاهای مصرفی را حذف كرده و قیمت ها را واقعی می كند و در عوض وجه یارانه را به صورت نقدی به مردم می پردازد ، تا هر كس كه بیشتر مصرف می كند نتواند بیشتر از یارانه دولتی استفاده كند.

تا اینجای كار هیچ بحثی نیست ، اما در كشور ما از دیر باز یك سیاست غلط در تخصیص یارانه ها رواج داشته است و دولت ها به جای اینكه یارانه را به كالاهای مفید پرداخت كنند ، آنها را بیشتر به كالاها و اقلام خوراكی اختصاص داده اند كه نه تنها مصرف زیاد آن مفید نیست بلكه برای سلامتی مضر هم می باشد . مثلا دولت ایران از قدیم الایام یارانه را به مواد مضری همچون شكر و روغن اختصاص داده است كه در مقایسه با سرانه مصرف جهانی كشور ما یكی از كشورهایی است كه بیشترین مصرف را در این اقلام خوراكی دارد ، در عوض ماده غذایی مفیدی چون شیر كمتر مورد توجه بوده است .

حال با اجرای طرح هدفمندی یارانه ها دولت ظاهرا می خواهد آن " تتمه پرداختی " خود بابت یارانه این ماده خوراكی مفید را نیز از سبد مصرف خانوارها حذف كند . به گمان ما این سیاستی مهلك و اشتباه است و دولت می بایست كماكان به پرداخت یارانه برای این ماده مفید خوراكی ادامه دهد و نه تنها آن را حذف نكند بلكه سال به سال بر یارانه آن بیفزاید.

3-  نتایج تحقیقات نشان می دهد كه با وجود پرداخت یارانه دولتی سرانه مصرف شیر در ایران در مقایسه با بسیاری دیگر از كشورها پایین تر است و همین امر برای سلامتی نسل فعلی و نسل های آینده مایه نگرانی است .

دولت باید به شیر نگاهی استراتژیك داشته باشد و در سرمایه گذاری در این بخش " خساست " به خرج ندهد چرا كه  هر چند ممکن است با حذف یارانه شیر دهها یا صدها میلیارد تومان در جیب دولت بماند، اما در سال های آینده باید چندین برابر این رقم را خرج پرداخت بیمه های سلامتی ، هزینه درمان بیماری ها ، جبران کاهش ضریب هوشی و مشكلات رشدی نسل های آینده و... كند.

ممكن است طرفداران ایده حذف یارانه ها از شیر بگویند كه دولت مانند دیگر كالاها یارانه شیر را نیز مستقیم به خانوارها پرداخت كند و خانواده ها بتوانند خود به مدیریت مصرف آن بپردازند ، اما هیچ تضمیمی وجود ندارد كه وقتی شیر گران شد حتی اگر مبلغی نقدی بابت یارانه آن به خانوارها پرداخت شود ، این مبلغ دقیقا صرف خرید شیر شود ، چرا كه شیر مثل نان جزء " قوت لایموت " مردم نیست و ظاهرا عدم مصرف آن خللی در زندگی آنها ایجاد نمی كند ، اما اثرات سوء تغذیه آن می تواند در سال های آینده گریبانگیر مردم شود . نا گفته نماند كه مردم ایران عموما از سوء تغذیه (و نه گرسنگی ) رنج می برند و شیر می تواند جبران کننده بخشی از این سوء تغذیه و عوارض مهلک بعدی آن باشد.

شیر همچنین می تواند در رشد جسمی و فکری مصرف کنندگان نیز بسیار موثر باشد ؛ برای مثال ژاپنی ها با یك برنامه ریزی صحیح روی تغذیه توانسته اند متوسط قد نسل جدید خود را نسبت به نسل های گذشته بلند تر سازند كه در این برنامه ریزی گنجاندن شیر در سبد مصرفی روزانه خانوارها یكی از موارد اساسی بوده است .

4 - دولت محترم باید بداند كه با حذف یارانه شیر، فرهنگ رو به رشد شیر كه در دهه گذشته با هزار مشكل در حال " جا افتادن " در خانوارهای ایرانی بوده است با یك وقفه اساسی روبرو می شود كه قابل جبران نیست .

همه ما دیده ایم كه با وجودی كه تفاوت قیمت شیر یارانه ای و شیر آزاد رقم خیلی قابل توجهی ( در مقایسه با دیگر هزینه های خانوارها ) نیست ، اما صبح هنگام در سرمای زمستان و در گرمای تابستان در مقابل فروشگاه های عرضه شیر یارانه ای دهها شهروند صف می بندند تا موفق به خرید یك یا دو كیسه شیر می شوند .

این مساله نشان می دهد كه برای بسیاری از خانوارها ، مابه التفاوت قیمت شیر یارانه ای با شیر آزاد ، مهم است و خانوارها قیمت شیر را در الگوی مصرف خود دخیل می دانند .

حال اگر قیمت شیر آزاد شود ممكن است بسیاری از همین خانوارها انگیزه قبلی خود برای تداوم مصرف شیر را نداشته باشند و قطعا در میزان مصرف آن ریزش خواهیم داشت . همان طور كه اشاره شد هیچ تضمیمی نیست كه خانوارها با وجود دریافت یارانه نقدی شیر به میزان گذشته به مصرف این ماده مفید ادامه دهند و این مساله در حالی كه كشور ما نیازمند بالا بردن نمودار مصرف شیر در بین خانوارها است ، زیانی جبران ناپذیر است.

به نظر می رسد دولت محترم نه تنها باید به پرداخت یارانه شیر ادامه دهد ، بلكه باید سال به سال به میزان یارانه این ماده خوراكی مفید ، اضافه كند تا نسل های آینده از سلامتی بهتری برخوردار باشند و خلاصه كلام اینكه با ملاحظه جمیع جهات باید به این نكته اشاره كرد كه قطع یارانه شیر اگر اقدامی " خیانت " آمیز نسبت به نسل كنونی و نسل های فردا نباشد قطعا عملی " حماقت " آمیز است كه نتایج منفی آن در سال های آینده گریبانگیر كشور و مردم خواهد شد و امیدواریم این خطای استراتژیک هر چه سریعتر جبران شود..../تحلیل:عصرایران

ویدیو : حذف یارانه شیر ، خطای استراتژیک / دولت در تصمیم خود تجدید نظر کند