اعلام عید سعید فطر در اوایل شامگاه پنج شنبه ۱۸ شهریور میسر خواهد شد :             محاسبات ...

 

 

 

 

 

 

محاسبات علمی و معیارهای رویت پذیری هلال نشان می دهد که در شامگاه چهارشنبه غیر از جنوب شیلی و آرژانتین، جای دیگری از پنج قاره توانایی مشاهده هلال را ندارد؛ بنابراین پنج شنبه آخرین روز از ماه مبارک رمضان خواهد بود.

اعمال عبادی فراوانی بر مسلمانان واجب است که باید در زمان خاصی انجام گیرند. مانند روزه که باید در ماه مبارک رمضان باشد یا اعمال حج که باید در دهه اول ماه ذی الحجه انجام گیرند.

تعیین شروع یا پایان این ماه ها هم طبق حکم شارع مقدس نیازمند رویت هلال ماه است. هر چند که رویت هلال محدود به ماه های ذکر شده نمی شود و گروه های علاقمندی در تمامی ماه ها به استهلال می پردازند؛ اما همواره بحث رؤیت هلال های رمضان و شوال است به موضوع داغ بحث مردم تبدیل می شود.

خوشبختانه این امر در کشورمان با به کارگیری گروه های متعدد و آموزش دیده در سال های اخیر وارد مرحله جدیدی شده است. امروزه منجمان می توانند مکان ماه را در آسمان با دقت های فوق العاده بالا بدست آورند.

مصداق این گفته، محاسبه دقیق زمان خورشیدگرفتگی است، اما شروع ماه های قمری و کلا ملاک های تقویم قمری وابسته به رؤیت هلال ماه است.

● تقویم هجری قمری چیست؟

تقویم هجری قمری، تقویم دینی مسلمانان جهان است و مناسبت های دینی آنها بر اساس تقویم هجری قمری ضبط و ثبت شده، از این رو آشنایی با این تقویم، بسیار مهم است.

مبداء این تقویم، اول محرم سال هجرت پیامبر اسلام (صلی ا... علیه و آله) از مکه مکرمه به مدینه منوره است و برای تعیین ماه ها از دوره اهله ماه استفاده شده است.

به فاصله زمانی بین دو ماه نوی متوالی، دوره تناوب هلالی گفته می شود که با مقدار میانگین ۵۳/۲۹ روز برابر طول متوسط یک ماه قمری است؛ اما از آن جاکه طول ماه در تقویم نمی تواند عدد غیرصحیح باشد، بنابراین هر ماه در تقویم قمری یا ۲۹ یا ۳۰ روز به طول می انجامد.

تاریخ اول هر ماه قمری با رویت هلال ماه نو در شامگاه روز بیست ونهم یا سی ام ماه قبل، به اثبات می رسد.

اگر هلال ماه نو در روز بیست ونهم ماه قمری رویت شود، آن ماه به پایان رسیده و فردا اول ماه بعد است؛ در غیر این صورت آن ماه قمری ۳۰ روزه و روز پس از آن بدون شک اولین روز از ماه قمری جدید است.

پیش بینی وضعیت رویت هلال ماه با محاسبه مشخصات نجومی ماه در شامگاه بیست ونهم ماه قمری و بررسی وضعیت رویت پذیری آن بر اساس معیارهای نجومی انجام می شود.

در این تقویم، هر ماه مستقل از ماه قمری قبلی است و ممکن است تا چند ماه متوالی ماه ها ۲۹ روزه یا ۳۰ روزه باشند.

از آن جا که ملاک تقویم قمری توسط شرع مقدس مشخص شده، آغاز ماه قمری نیز توسط مراجع دینی اثبات و اعلام می شود. تنوع فتواهای اثبات آغاز ماه قمری هم کم نیست. برخی معتقدند گواهی دو نفر مرد مسلمان عادل برای آغاز ماه قمری کافی است.

برخی دیگر معتقدند هر منطقه جغرافیایی باید مستقل از مناطق دیگر ماه را آغاز کند برخی دیگر هم معتقدند رویت هلال در یک منطقه برای تمام مناطق زمین که در یک شب به سر می برند، کافی است.

از سوی دیگر، برخی فقط رویت هلال را با چشم غیر مسلح قبول دارند و برخی دیگر، استفاده از ابزار اپتیکی را بلامانع دانسته اند.

در حال حاضر مرجع رسمی تقویم در کشورمان شورای مرکز تقویم موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران است که برای استخراج تقویم قمری از نظرات فقهی مقام معظم رهبری بهره می برد.

● تشکیل هلال ماه

گردش ماه به دور زمین موجب می شود که ما آن را به حالت های مختلفی ببینیم که دلیل آن، تغییر زاویه ماه نسبت به خورشید و زمین است. هنگامی که ماه بین زمین و خورشید قرار دارد، هیچ بخشی از ماه برای ناظر زمینی روشن نیست. اصطلاحاً به این لحظه مقارنه ماه و خورشید یا ماه نو گفته می شود. در واقع مقارنه لحظه تولد ماه است.

با جابه جا شدن ماه در مدار خود، رفته رفته بخشی از آن از خورشید نور می گیرد و هلال ماه تشکیل می شود. حدود هفتاد سال پیش اخترشناسی فرانسوی به نام «آندره دانژون» نشان داد که تا وقتی جدایی زاویه بین ماه و خورشید به ۷ درجه نرسیده، هلال ماه تشکیل نمی شود.

او دلیل این حد را پستی و بلندی های لبه ماه دانست که باعث می شود سایه کوه های ماه، بخش های روشن آن را بپوشاند.

پس از این که ماه بیشتر از ۷ درجه از خورشید فاصله گرفت، شرایط برای مشاهده هلال مهیا می شود؛ اما عوامل متعددی در وضعیت رویت پذیری هلال ماه تاثیر گذار است که در اینجا به چند مورد از آن می پردازیم.

• سن ماه: هر چه از مقارنه ماه بیشتر بگذرد و سن هلال ماه بیشتر باشد، رویت آن آسان تر است. به طور متوسط، ماه در هر ساعت به انداه قطر ظاهری خود در آسمان جابجا می شود، بنابراین با افزایش سن هلال، ماه فرصت بیشتری دارد تا از خورشید فاصله بگیرد و درنتیجه سطح درخشان آن بیشتر می شود.

• مدت مکث : هلال های شامگاهی پس از غروب خورشید، غروب می کنند. فاصله زمانی بین غروب خورشید و غروب ماه را مدت مکث می گویند. هر چه مدت مکث بیشتر باشد، ماه مدت بیشتری در آسمان است و با تاریک تر شدن آسمان، امکان رویت فراهم می شود. البته مدت مکث هلال های باریک کمتر از ۴۰ دقیقه است. معمولا چنین هلال هایی بلافاصله پس از غروب خورشید قابل مشاهده نخواهند بود و رصدگر باید دقایقی تحمل کند تا شرایط مناسب فراهم شود.

• ارتفاع هلال: هرچه ارتفاع هلال بیشتر باشد، از ناحیه روشن اطراف محل غروب خورشید دورتر است و بنابراین هم زمان مکث بیشتری خواهد داشت و هم در ناحیه تاریک تر آسمان واقع می شود.

• حضیض مداری: مدار ماه به دور زمین یک بیضی است. وقتی ماه در فاصله نزدیکی از زمین واقع است، با سرعت بیشتری حرکت می کند و وقتی از مین دورتر است، با سرعت کمتری جابجا می شود. بنابراین اگر هلال باریک شب اول همزمان با حضیض مداری اتفاق بیفتد، زمان مکث آن بیشتر می شود.

هرچند کارشناسان با توجه به مشخصه های نجومی هلال ماه (مانند موارد فوق) می توانند در مورد وضعیت رویت پذیری آن نظر دهند؛ اما نباید از تاثیر عوامل دیگری مانند وضعیت جوی ، افق رصدگاه ، قدرت چشم راصد و توان ابزار رصدی غافل شد.

● رکوردهای رویت هلال ماه

همانند رشته های ورزشی، رصدگران هلال ماه نیز رکوردزنی می کنند.

در رکوردهای رویت هلال ماه معمولاً از دو مشخصه سن هلال و جدایی زاویه ای استفاده می شود.

● مشهورترین رکوردهای رویت هلال ماه به ترتیب تاریخ به قرار زیر است:

۴) در ۲۱ ژانویه ۱۹۹۶ آقای «جیمز استم» از ایالات متحده توانست با تلسکوپ ۸ اینچ خود، هلالی با سن ۱۲ ساعت و ۷ دقیقه را رویت کند و رکورد جدیدی را به جا گذارد.

۳) در شامگاه ۲۸ امرداد ۱۳۸۰، حجت الاسلام علیرضا موحدنژاد (عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف) موفق شد هلال ماه جمادی الثانی ۱۴۲۲ را با دوربین دوچشمی ۱۵۰×۴۰ رویت کند. در این زمان سن هلال ۱۲ ساعت و ۱۵ دقیقه و جدایی زاویه ای آن از خورشید ۶/۷ درجه بود. سن این هلال بیش از رکورد جهانی بود، ولی جدایی زاویه ای آن اندکی کمتر از هلالی بود که «جیمز استم» مشاهده کرده بود. به این ترتیب رکورد جهانی رویت هلال ماه از آن کشور ما شد.

۲) در سال بعد (۱۳۸۱) مهندس محسن قاضی میرسعید هلال بسیار جوان رجب ۱۴۲۳ را با سن ۱۱ ساعت و ۴۰ دقیقه رویت کرد و با ثبت رکورد جدید به نام خود، موقعیت کشورمان را تثبیت کرد.

۱) در ۹ اسفند ۱۳۸۴، آقای محسن شریفی موفق شد با تلسکوپ ۱۴ اینچ، هلال صفر ۱۴۲۷ را با جدایی زاویه ای ۳/۷ درجه رویت کند و رکورد جدیدی در این زمینه به جا بگذارد. نتایج این موفقیت های در مجلات معتبر به چاپ رسیده و به افتخارات کشور عزیزمان افزوده است.

● رویت پذیری هلال شوال ۱۴۳۱ هجری قمری در سطح جهان

مقارنه ماه و خورشید در ساعت ۱۵:۰۰ روز چهارشنبه ۱۷ شهریور مقارن با ۲۸ رمضان ۱۴۲۳ اتفاق می افتد. همان طور که در نقشه مشاهده می کنید، مقایسه مشخصات هلال با معیارهای رویت پذیری هلال ماه نشان می دهد که در شامگاه ۱۷ شهریور، هلال ماه شوال فقط در جنوب کشورهای شیلی و آرژانتین و صرفا با استفاده از ابزار رصدی قوی قابل مشاهده است.

بنابراین در شامگاه آن روز، هلال در آسیا، اروپا و آفریقا و آمریکای شمالی غیر قابل رویت است.

اما در روز بعد یعنی پنج شنبه ۱۸ شهریور مقارن با ۲۹ رمضان، هلال ماه در قاره های اقیانوسیه، آسیا، آفریقا، جنوب اروپا و آمریکا (به جز شمال کانادا)، قابل رویت خواهد بود و پس از غروب آفتاب با ابزار رصدی یا چشم غیرمسلح دیده می شود.

● اوضاع ایران و کشورهای همسایه

روز چهارشنبه ۱۷ شهریور در ایران و برخی کشورها (مانند عمان، پاکستان، هند و بنگلادش) بیست وهشمتمین روز ماه مبارک رمضان است، بنابراین رویت هلال در این روز بی معنی خواهد بود؛ البته اقدام به رصد هم نتیجه ای به همراه نخواهد داشت، زیرا مشاهده آن عملا غیرممکن است.

براساس محاسبات علمی وضعیت ماه در روز چهارشنبه، هلال ماه شوال در سایر کشورهای اسلامی زودتر از خورشید غروب می کند و بنابراین قابل رویت نخواهد بود. ب

ا این وجود ممکن است در برخی از کشورها، افرادی رویت هلال را در طول روز و پیش از غروب خورشید ادعا کنند که از نظر علمی غیرممکن است، بنابراین رویت هلال ماه در روز چهارشنبه ۱۷ شهریور پایه علمی نخواهد داشت.

اما محاسبه مشخصه های نجومی هلال ماه در روز پنج شنبه ۱۸ شهریور در ایران نشان می دهد که در شامگاه این روز، جدایی زاویه ای ماه از خورشید به حدود ۱۷ درجه می رسد، اما ارتفاع ماه از افق غربی کم است و در نتیجه مدت مکث هلال کوتاه خواهد بود.

به عنوان مثال در شهر تهران، مدت مکث ۱۷ دقیقه است و هر چه به جنوب کشور برویم، وضعیت این مشخصه بهتر می شود.

پیش بینی های علمی نشان می دهد که این هلال در پهنه ایران با چشم مسلح قابل رویت است و در صورت وجود شرایط جوی مناسب، گروه های استهلال در جنوب کشور نه تنها می توانند با دوربین های نجومی کوچک این هلال را مشاهده کنند، که حتی این شانس را دارند که هلال را با چشم غیرمسلح نیز رویت کنند. (برای مشاهده نقشه بزرگ، اینجا را کلیک کنید)

بنابراین در صورت ارسال سریع گزارش ها و تایید مقام معظم رهبری، اعلام عید سعید فطر در اوایل شامگاه پنج شنبه ۱۸ شهریور میسر خواهد شد...../تحلیل:خبرآنلاین

ویدیو : اعلام عید سعید فطر در اوایل شامگاه پنج شنبه ۱۸ شهریور میسر خواهد شد