روزگار و مردمان : روزگار و مردمانسیر ارتجاعی امت اسلامیای مردم، در روزگاری ...
| روزگار و مردمان سیر ارتجاعی امت اسلامی ای مردم، در روزگاری کینهتوز، و پر از ناسپاسی و کفران نعمتها، صبح کردهایم، که نیکوکار، بدکار به شمار میآید، و ستمگر بر تجاوز و سرکشی خود میافزاید، نه از آنچه میدانیم بهره میگیریم، و نه از آنچه نمیدانیم، میپرسیم، و نه از هیچ حادثه مهمی تا به ما فرود نیاید، میترسیم. اقسام مردم (روانشناسی اجتماعی مسلمین، پس از پیامبر(ص)) در این روزگاران، مردم چهار گروهند، گروهی اگر دست به فساد نمیزنند، برای این است که، روحشان ناتوان، و شمشیرشان کند، و امکانات مالی، در اختیار ندارند، گروه دیگر، آنان که شمشیر کشیده، و شر و فسادشان را آشکار کردهاند. لشگرهای پیاده و سواره خود را گرد آورده، و خود آماده کشتار دیگرانند، دین را برای به دست آوردن مال دنیا تباه کردند که یا رئیس و فرمانده گروهی شوند، یا به منبری فرا رفته، خطبه بخوانند، چه بد تجارتی، که دنیا را بهای جان خود بدانی، و با آنچه که در نزد خداست معاوضه نمایی. گروهی دیگر، با اعمال آخرت، دنیا میطلبند، و با اعمال دنیا در پی کسب مقامهای معنوی آخرت نیستند، خود را کوچک و متواضع جلوه میدهند، گامها را ریاکارانه کوتاه برمیدارند، دامن خود را جمع کرده، خود را همانند مومنان واقعی میآرایند، و پوششی الهی را وسیله نفاق و دورویی و دنیاطلبی خود قرار میدهند. و برخی دیگر، با پستی و ذلت و فقدان امکانات، از به دست آوردن قدرت محروم ماندهاند، که خود را به زیور قناعت آراسته، و لباس زاهدان را پوشیدهاند. اینان هرگز، در هیچ زمانی از شب و روز، از زاهدان راستین نبودهاند. وصف پاکان در جامعه مسخشده در این میان گروه اندکی باقی ماندهاند که یاد قیامت، چشمهایشان را بر همه چیز فرو بسته، و ترس رستاخیز، اشکهایشان را جاری ساخته است، برخی از آنها از جامعه راندهشده، و تنها زندگی میکنند، و برخی دیگر ترسان و سرکوبشده یا لب فرو بسته و سکوت اختیار کردهاند، بعضی مخلصانه همچنان مردم را به سوی خدا دعوت میکنند، و بعضی دیگر گریان و دردناکند که تقیه و خویشتنداری، آنان را از چشم مردم انداخته است، و ناتوانی وجودشان را فرا گرفته گویا در دریای نمک فرو رفتهاند، دهنهایشان بسته، و قلبهایشان مجروح است، آنقدر نصیحت کردند که خسته شدند، از بس سرکوب شدند، ناتوانند و چندان که کشته دادند، انگشت شمارند. روش برخورد با دنیا ای مردم باید دنیای حرام در چشمانتان از پر کاه خشکیده، و تفالههای قیچیشده دامداران، بیارزشتر باشد، از پیشینیان خود پند گیرید، پیش از آنکه آیندگان از شما پند گیرند، این دنیای فاسد نکوهششده را رها کنید، زیرا مشتاقان شیفتهتر از شما را رها کرد. (برخی از افراد ناآگاه این خطبه را به معاویه نسبت دادند و در صورتی که بیتردید از سخنان امیرالمومنین (ع) است طلا کجا، خاک کجا؟ آب گوارا و شیرین کجا، آب شور کجا؟ دلیل ما سخن جاهز است که در ادبیات عرب مهارت تمام داشت و با آگاهی سخن میگفت او میگوید این خطبه به سخنان امام علی (ع) و روش مردمشناسی او نزدیک است تنها علی است که مردم در حالات گوناگون میشناسد و معرفی میکند تاکنون در کجا دیدهاید که معاویه در یکی از سخنانش راه زهد و تقوا پیشه کند و راه رسم بندگان خدا را انتخاب نماید؟!) |
| ( وَ مِنْ خُطْبَةٍ لَهُ عَلَیْهِ السَّلامُ: ) أَیُّهَا الْنَّاسُ إِنَّا قَدْ أَصْبَحْنا فِى دَهْرٍ عَنُودٍ، وَ زَمَنٍ کَنُودٍ، یُعَدُّ فِیهِ الْمُحْسِنُ مُسِیئاً، وَ یَزْدادُ الظّالِمُ فِیهِ عُتُوّاً، لا نَنْتَفِعُ بِما عَلِمْنا، وَ لا نَسْأَلُ عَمَّا جَهِلْنا، وَ لا نَتَخَوَّفُ قارِعَةً حَتّى تَحِلَّ بِنا. فَالنَّاسُ عَلى أَرْبَعَةِ أَصْنافٍ: مِنْهُم مَنْ لا یَمْنَعُهُ الْفَسادَ فِى الْأَرْضِ إِلَّا مَهانَةُ نَفْسِهِ، وَ کَلالَةُ حَدِّهِ، وَ نَضِیضُ وَفْرِهِ. وَ مِنْهُمُ الْمُصْلِتُ لِسَیْفِهِ، وَ الْمُعْلِنُ بِشَرِّهِ، وَ الْمُجْلِبُ بِخَیْلِهِ وَ رَجْلِهِ. قَدْ أَشْرَطَ نَفْسَهُ، وَ أَوْبَقَ دِینَهُ، لِحُطامٍ یَّنْتَهِزُهُ، أَوْ مِقْنَبٍ یَقُودُهُ، أَوْ مِنْبَرٍ یَّفْرَعُهُ، وَ لَبِئْسَ الْمَتْجَرُ أَنْ تَرَى الْدُّنْیا لِنَفْسِکَ ثَمَناً، وَ مِمَّا لَکَ عِنْدَ اللَّهِ عِوَضاً. وَ مِنْهُمْ مَنْ یَطْلُبُ الْدُّنْیا بِعَمَلِ الاخِرَةِ، وَ لا یَطْلُبُ الاخِرَةَ بِعَمَلِ الدُّنْیا، قَدْ طامَنَ مِنْ شَخْصِهِ، وَ قارَبَ مِنْ خَطْوِهِ، وَ شَمَّرَ مِنْ ثَوْبِهِ، وَ زَخْرَفَ مِنْ نَفْسِهِ لِلْأَمانَةِ، وَ اتَّخَذَ سِتْرَ اللَّهِ ذَرِیعَةً إِلَى الْمَعْصِیَةِ. وَ مِنْهُمْ مَنْ أَقْعَدَهُ عَنْ طَلَبِ الْمُلْکِ ضُؤُولَةُ نَفْسِهِ، وَ انْقِطاعُ سَبَبِهِ، فَقَصَرَتْهُ الْحالُ عَلى حالِهِ، فَتَحَلّى بِاسْمِ الْقَناعَةِ، وَ تَزَیَّنَ بِلِباسِ أَهْلِ الْزَّهادَةِ، وَ لَیْسَ مِنْ ذلِکَ فِى مَراحٍ وَ لا مَغْدىً. وَ بَقِىَ رِجالٌ غَضَّ أَبْصارَهُمْ ذِکْرُ الْمَرْجِعِ، وَ أَراقَ دُمُوعَهُمْ خَوْفُ الْمَحْشَرِ، فَهُمْ بَیْنَ شَرِیدٍ نَّادٍّ، وَ خائِفٍ مَّقْمُوعٍ، وَ ساکِتٍ مَّکْعُومٍ، وَ داعٍ مُخْلِصٍ، وَ ثَکْلانَ مُوجَعٍ. قَدْ أَخْمَلَتْهُمُ الْتَّقِیَّةُ، وَ شَمَلَتْهُمُ الْذِّلَّةُ، فَهُمْ فِى بَحْرٍ أُجاجٍ، أَفْواهُهُمْ ضامِزَةٌ، وَ قُلُوبُهُمْ قَرِحَةٌ، قَدْ وَعَظُوا حَتّى مَلُّوا، وَ قُهِرُواْ حَتّى ذَلُّوا وَ قُتِلُوا حَتّى قَلُّوا. فَلْتَکُنِ الدُّنْیا أَصْغَرَ فى أَعْیُنِکُمْ مِنْ حُثالَةِ الْقَرَظِ، وَ قُراضَةِ الْجَلَمِ، وَ اتَّعِظُوا بِمَنْ کانَ قَبْلَکُمْ، قَبْلَ أَنْ یَّتَّعِظَ بِکُمْ مَنْ بَعْدَکُمْ، وَ ارْفُضُوها ذَمِیمَةً فَإِنَّها قَدْ رَفَضَتْ مَنْ کانَ أَشْغَفَ بِها مِنْکُمْ. أَقُولُ: وَ هذِهِ الْخُطْبَةُ رُبَّما نَسَبَها مَنْ لا عِلْمَ لَهُ إِلى مُعاوِیَةَ، وَ هِىَ مِنْ کَلامِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنینَ عَلَیْهِ السَّلامُ الَّذِى لا یُشَکُّ فِیهِ، وَ أَیْنَ الذَّهَبُ مِنَ الْرَّغامِ؟ وَ الْعَذْبُ مِنَ الْأُجاجِ؟ وَ قَدْ دَلَّ عَلى ذلِکَ الْدَّلِیلُ الْخِرِّیتُ، وَ نَقَدَهُ النّاقِدُ الْبَصِیرُ عَمْرُو بْنُ بَحْرٍ الْجاحِظُ، فَإِنَّهُ ذَکَرَ هذِهِ الْخُطْبَةَ فِى کِتابِ الْبَیانِ وَ الْتَّبْیِینِ، وَ ذَکَرَ مَنْ نَسَبَها إِلى مُعاوِیَةَ، ثُمَّ قالَ: هِىَ بِکَلامِ عَلِىٍّ عَلَیْهِ السَّلامُ أَشْبَهُ، وَ بِمَذْهَبِهِ فِى تَصْنِیفِ الّْناسِ وَ بَالْإِخْبارِ عَمَّا هُمْ عَلَیْهِ مِنَ الْقَهْرِ وَ الْإِذْلالِ وَ مِنَ الْتَّقِیَّةِ وَ الْخَوْفِ أَلْیَقُ. قالَ: وَ مَتى وَجَدْنا مُعاوِیَةَ فِى حالٍ مِنَ الْأَحْوالِ یَسْلُکُ فِى کَلامِهِ مَسْلَکَ الْزُّهَّادِ، وَ مَذاهِبَ الْعُبَّادِ؟! |
ویدیو : روزگار و مردمان