نیایش هنگام صبح و شام : الحمد لله الذی خلق اللیل و النهار بقوته .و میز بینهما ...
الحمد لله الذی خلق اللیل و النهار بقوته .و میز بینهما بقدرته .و جعل لكل واحد منهما حدا محدودا ، و امدا ممدودا .یولج كل واحد منهما فی صاحبه ، و یولج صاحبه فیه بتقدیر منه للعباد فیما یغذوهم به ، و ینشئهم علیه .
فخلق لهم اللیل لیسكنوا فیه من حركات التعب و نهضات النصب ، و جعله لباسا لیلبسوا من راحته و منامه ، فیكون ذلك لهم جماما و قوة ، و لینالوا به لذة و شهوة .و خلق لهم النهار مبصرا لیبتغوا فیه من فضله ، و لیتسببوا الی رزقه ، و یسرحوا فی ارضه ، طلبا لما فیه نیل العاجل من دنیاهم ، و درك الاجل فی اخریهم .بكل ذلك یصلح شأنهم ، و یبلو اخبارهم ، و ینظر كیف هم فی اوقات طاعته ، و منازل فروضه ، و مواقع احكامه ، لیجزی الذین اساؤا بما عملوا ، و یجزی الذین احسنوا بالحسنی .اللهم فلك الحمد علی ما فلقت لنا من الاصباح ، و متعتنا به من ضوء النهار ، و بصرتنا من مطالب الاقوات ، و وقیتنا فیه من طوارق الافات .
اصبحنا و اصبحت الاشیاء كلها بجملتها لك : سماؤها و ارضها ، و ما بثثت فی كل واحد منهما ، ساكنه و متحركه ، و مقیمه و شاخصه ، و ما علا فی الهواء ، و ما كن تحت الثری .اصبحنا فی قبضتك یحوینا ملكك و سلطانك ، و تضمنا مشیتك ، و نتصرف عن امرك ، و نتقلب فی تدبیرك .لیس لنا من الامر الا ما قضیت ، و لا من الخیر الا ما اعطیت .و هذا یوم حادث جدید ، و هو علینا شاهد عتید ، ان احسنا ودعنا بحمد ، و ان اسانا فارقنا بذم .اللهم صل علی محمد و اله ، و ارزقنا حسن مصاحبته ، و اعصمنا من سوء مفارقته بارتكاب جریرة ، أو اقتراف صغیرة أو كبیرة .و اجزل لنا فیه من الحسنات ، و اخلنا فیه من السیئات ، و املأ لنا ما بین طرفیه حمدا و شكرا و اجرا و ذخرا و فضلا و احسانا .
اللهم یسر علی الكرام الكاتبین مؤنتنا ، و املأ لنا من حسناتنا صحائفنا ، و لا تخزنا عندهم بسوء اعمالنا .اللهم اجعل لنا فی كل ساعة من ساعاته حظا من عبادك ، و نصیبا من شكرك ، و شاهد صدق من ملائكتك .اللهم صل علی محمد و اله ، و احفظنا من بین ایدینا و من خلفنا و عن ایماننا و عن شمائلنا و من جمیع نواحینا ، حفظا عاصما من معصیتك ، هادیا الی طاعتك ، مستعملا لمحبتك .اللهم صل علی محمد و اله ، و وفقنا فی یومنا هذا و لیلتنا هذه و فی جمیع ایامنا لاستعمال الخیر ، و هجران الشر ، و شكر النعم ، و اتباع السنن ، و مجانبة البدع ، و الامر بالمعروف ، و النهی عن المنكر ، و حیاطة الاسلام ، و انتقاص الباطل و اذلاله ، و نصرة الحق و اعزازه ، و ارشاد الضال ، و معاونة الضعیف ، و ادراك اللهیف .اللهم صل علی محمد و اله ، و اجعله ایمن یوم عهدناه ، و افضل صاحب صحبناه ، و خیر وقت ظللنا فیه .و اجعلنا من ارضی من مر علیه اللیل و النهار من جملة خلقك ، اشكرهم لما اولیت من نعمك ، و اقومهم بما شرعت من شرائعك ، و اوقفهم عما حذرت من نهیك .
اللهم انی اشهدك و كفی بك شهیدا ، و اشهد سماءك و ارضك و من اسكنتهما من ملائكتك و سائر خلقك فی یومی هذا و ساعتی هذه و لیلتی هذه و مستقری هذا ، انی أشهد أنك أنت الله الذی لا إله إلا أنت ، قائم بالقسط ، عدل فی الحكم ، رؤف بالعباد ، مالك الملك ، رحیم بالخلق .و أن محمدا عبدك و رسولك و خیرتك من خلقك ، حملته رسالتك فاداها ، و امرته بالنصح لامته فنصح لها .اللهم فصل علی محمد و اله ، اكثرما صلیت علی احد من خلقك ، و اته عنا افضل ما اتیت احدا من عبادك ، و اجزه عنا افضل و اكرم ما جزیت احدا من انبیائك عن امته .إنك أنت المنان بالجسیم ، الغافر للعظیم ، و أنت ارحم من كل رحیم ، فصل علی محمد و اله الطیبین الطاهرین الاخیار الانجبین .
سپاس خدای را كه به قدرت خود شب و روز آفرید و به توانایی خویش بینشان فرق گذاشت ( هر یك را از دیگری جدا ساخت ، شب را تاریك و روز را روشن گردانید ) و برای هر یك از آن دو ( نسبت به اوقات و اماكن ) پایان معین و مدت معلوم قرار داد برای بندگان در آنچه كه آنها را به سبب آن روزی و با آن پرورششان می دهد هر یك از شب و روز را به همان اندازه ( كوتاهی و بلندی ) كه از جانب او تعیین گردیده جای یكدیگر می گمارد و شب را برای ایشان آفرید تا از جنبشهای رنج آور و دشواریهای خسته كننده ( روز ) بیارامند ، و آن را ( برای بندگان چون ) لباس و جامه گردانید تا در آن آرام گرفته بخوابند كه آن برایشان آسایش و توانایی است ، و تا به سبب آن خوشی و خوشگذرانی یابند ( در قرآن كریم " سوره 25 ، آیه 47 " فرماید :
و هو الذی جعل لكم اللیل لباسا یعنی و اوست خدایی كه شب را برای شما لباس گردانید ) و روز را برای ایشان بینا كننده ( روشن ) آفرید تا در آن فضل و احسان او را بطلبند ، و وسیله روزیش را به دست آورند ، و برای رسیدن به سود كنونی از دنیاشان و یافتن ( وسائل ) سود آینده ( سعادت همیشگی ) در آخرتشان در زمین او گردش نمایند به همه اینها حال ایشان را اصلاح و سازگار می نماید ، و اخبار آنان ( اعمال و كردارشان كه از خوبی و بدی آنها خبر می دهد ) را می آزماید ، و می نگرد كه اینان در اوقات طاعت ( واجب یا مستحب ) و در جاهای واجبات و موارد احكامش چگونه اند ( با آنان مانند كسی كه دیگری را می آزماید رفتار می نماید لیجزی الذین اساؤا بما عملوا ویجزی الذین احسنوا بالحسنی " سوره 53 ، آیه 31 " یعنی ) تا كسانی كه با كردارشان بد كرده و آنان كه با رفتار شایسته نیكویی نموده اند جزا دهد بار خدایا پس برای توست حمد و سپاس كه صبح را برای ما ( به روشنی روز ) شكافتی ( آشكار نمودی یا آن كه تاریكی صبح را شكافتی و آن را برای ما هویدا ساختی ) و به وسیله آن ما را از روشنی روز بهره مند گردانیدی ،
و به جاهایی كه روزیها به دست می آید بینا فرمودی ، و در آن از پیشامدهای بلا و سختیها نگهداشتی به صبح درآمدیم و همه چیزها از آسمان و زمینشان و آنچه در هر یك از آن دو پراكنده ساختی از آرام و جنبنده و ایستاده و رونده آن و آنچه در هوا بالا رفته و آنچه در زیر خاك پنهان است ، به صبح درآمدند در حالی كه همه ملك ( در اختیار ) تو هستیم به صبح درآمدیم در پنجه ( قدرت ) تو كه پادشاهی و تواناییت ما را فرامی گیرد ، و اراده و خواست تو ما را گرد می آورد ، و از روی امر و فرمان توست كه در كارها دست می بریم ، و در تدبیر تو ( آنچه بر وفق مصلحت قرار داده ای ) رفت و آمد می نماییم از هر سودی جز آنچه فرمان تو بر آن رفته ( آن را آفریده ای ) و از هر نیكی جز آنچه بخشیده ای برای ما نیست و این روز ( روز ) نو آمده و تازه ای است ( از این جمله پیداست كه این دعا را باید به هنگام صبح خواند ،
و بیان نشدن لفظ مساء در عنوان بعضی از صحیفه ها این سخن را تأیید می نماید ، و با بیان شدن آن در بیشتر از نسخه ها هم منافات ندارد ، زیرا مساء پایان روز است چنان كه صباح آغاز آن است ، و بنابراین آنچه گفته اند : سزاوار است هرگاه این دعا به هنگام شب خوانده شود به جای اصبحنا در جمله نهم و دهم امسینا بگویند ، لازم نیست اگر چه طریق احتیاط گفتن هر دو قسم است ) و آن بر ما گواه آماده ای است ، اگر نیكی كنیم با سپاسگزاری ما را بدرود می نماید و اگر بدی كنیم با نكوهش از ما جدا خواهد شد ( گفته اند : گفتار و گواهی دادن روز به زیان حال است و آنچه در آن واقع می شود در علم خدای تعالی به منزله شهادت و گواهی است ، پس سزاوار است مؤمن گفتار آن را به گوش دل بشنود و به مقتضای آن عمل نماید ، و گفته اند :
آن از باب تجسم ایام و اعمال در روز قیامت است و حق هم همین است چنان كه روایات بر آن گویاست ، و از آن جمله روایتی است كه سید علیخان " رحمه الله " در شرح صحیفه خود از كتاب كافی نقل نموده : حضرت صادق - علیه السلام - فرمود : روزی نیست كه بر پسر آدم بیاید جز آن كه به او می گوید : ای پسر آدم من روز نو آمده هستم و بر تو گواهم پس در من نیكو بگو و نیك انجام ده كه روز قیامت برای تو گواهی دهم و پس از این هرگز من را نخواهی دید ، بنابراین اگر كسی روزی كار بدی انجام داد و پس از آن پشیمان شد نباید بگوید : فلان روز ، روز بدی بود ، چون روز بد نكرده است ، و از این روست كه از پیغمبر - صلی الله علیه و آله - " چنان كه سید نعمت الله جزائری - رحمه الله - در كتاب نور الأنوار فرموده " روایت شده لا تسبوا الدهر فان الدهر هو الله " روزگار را دشنام ندهید كه روزگار خداست یعنی آن را خدا آفریده است " و این كه از پیغمبر یا ائمه معصومین - علهیم السلام - رسیده كه از بعضی روزها و دوری گزینید كه آن روز نحس و بداختر است دلالت دارد بر این كه دنبال فلان كار نروید كه انجام آن نیك نیست ) بار خدایا بر محمد و آل او درود فرست ،
و نیكی همراه بودن با این روز را روزی ما گردان ، و ما را از بدی مفارقت و جدا شدن از آن بر اثر نافرمانی یا بجا آوردن گناه كوچك یا بزرگ نگهدار ( وصف نمودن امام - علیه السلام - گناه را به كوچك و بزرگ وصف اضافی است مانند بوسیدن زنی كه حرام است بوسیدن او كه گناه كوچك است نسبت به زنای با او و بزرگ است نسبت به نگاه كردن به او ، و همچنین است گناهانی كه در اخبار به نام كبائر تعیین شده مانند شرك به خدا و به ناحق دیگری را كشتن و خوردن ربا و مال یتیم ، وگرنه گناه ، كوچك و بزرگ نیست ، بلكه همه گناهان بزرگ است و كوچكی بعضی از آنها نسبت به دیگری است كه عقاب و كیفر آن بیشتر است ، از حضرت صادق - علیه السلام - روایت شده فرمود : الكبائر ، التی اوجب الله عز وجل النار علیها یعنی گناهان بزرگ آن است كه خدای عز وجل در برابر آنها آتش را واجب گردانیده ) و در این روز برای ما نیكیها را بیافزا ، و از بدیها تهی مان ساز ، و دو طرف ( اول تا آخر ) آن را برای ما از ستایش و سپاس و پاداش و اندوخته ( برای آخرت ) و بخشش و نیكی پر گردان بار خدایا زحمت و رنج ما را بر نویسندگان گرامی ( فرشتگانی كه اعمال را می نویسند ) آسان گردان ، و نامه های ( اعمال ) ما را از حسنات و نیكیهای ما پر ساز ، و ما را نزد آنان به بدی كردارهای خود رسوا مكن ( در قرآن كریم " سوره 81 ، آیه 10 " فرماید :
واذا الصحف نشرت یعنی و هنگامی كه نامه ها " ی اعمال كه فرشتگان نوشته اند " گشوده شود ، عبدالله ابن موسی ابن جعفر - علیه السلام - گفته : از پدرم پرسیدم آیا هرگاه بنده اراده كند كه گناه یا كار نیكی بجا آورد و فرشته " كه بر اعمال او گماشته شده اند " علم به آن دارند ؟ فرمود : آیا بوی پلید و بوی پاكیزه یكسان است ؟ گفتم : نه ، فرمود : بنده هرگاه اراده نیكو نماید نفس او با بوی پاكیزه بیرون شود ، پس فرشته سمت راست به فرشته سمت چپ می گوید : درنگ كن كه اراده نیكو نموده ، و چون آن را بجا آورد زبانش قلم و آب دهانش سیاهی " مركب " گردد و آن فرشته آن حسنه را برای او می نویسد ، و هرگاه اراده گناه كند نفس او با بوی پلید بیرون آید ، پس فرشته سمت چپ به فرشته سمت راست می گوید : درنگ كن كه اراده بدی نموده ، و چون آن را بجای آورد زبانش قلم و آب دهانش سیاهی شود و آن فرشته آن را برای او ثبت نماید )
بار خدایا در هر ساعتی از ساعتهای این روز بهره ای از بندگانت و بهره ای از سپاسگزاریت ، و گواه راستی از فرشتگانت برای ما قرار ده ( توفیق حسنات به ما عطا فرما تا فرشته برای ما گواهی دهد ، و عرب هرگاه چیزی را بستاید آن را به صدق و راستی اضافه می نماید ) بار خدایا بر محمد و آل او درود فرست ، و ما را از ( دامهای شیطان و از هر پیشامدی در ) پیش رو و پشت سر و از اطراف راست و چپ و از همه جوانبمان نگهداری كن ، نگهداری كه از نافرمانی تو نگهدارنده و به طاعت و بندگی تو راهنما و برای دوستی به تو به كار برده شود بار خدایا بر محمد و آل او درود فرست ، و ما را در این روز و این شب و همه روزهامان توفیق عطا فرما برای انجام نیكی و دوری از بدی و سپاسگزاری از نعمتها و پیروی از سنتها ( واجبات و مستحبات ) و ترك بدعتها ( احداث چیزهایی در دین كه از دین نیست ) و امر به معروف ( واداشتن به پسندیده : واجب و مستحب ) و نهی از منكر ( بازداشتن از زشتیها : حرام و مكروه ) و حفظ و نگهداری ( اصول و فروع ) اسلام ، و نكوهش باطل و نادرستی و خوار نمودن آن ، و یاری حق و گرامی گردانیدن آن ، و راهنمایی گمراه ، و كمك ناتوان ، و رسیدن به فریاد ستم رسیده بار خدایا بر محمد و آل او درود فرست ، و این روز را مباركترین روزی گردان كه ما به آن برخورده ایم ، و برترین همراهی كه ما با آن همراه شده ایم ، و بهترین وقتی كه ( با گفتار و كردار نیك ) در آن به سر برده ایم و ما را خشنودترین كسان از گرده آفریدگانت كه شب و روز بر آنها گذشته قرار ده ،
سپاسگزارنده ترین ایشان به نعمتهایی كه عطا كرده ای ، و پایدارترین آنها به احكامی كه ( به وسیله پیغمبرانت ) بیان فرمودی ، و جلوگیرترین آنان از نهیی كه از آن ترسانیدی ( برای آن كیفر قرار دادی ) بار خدایا تو را گواه می گیرم و تو بس هستی برای گواهی ، و گواه می گیرم آسمان و زمینت و كسانی از فرشتگان و سایر آفریدگانت را كه در آن دو جا داده ای در این روز و این ساعت و این شب و در این جایگاه خود به این كه گواهی می دهم تو خدایی می باشی كه جز تو خدایی نیست ، تویی به پا دارنده عدالت و برابر دارنده در حكم و مهربان به بندگان و دارنده هر ملك و پادشاهی ، و رحم كننده به آفریده شدگانت و گواهی می دهم كه محمد بنده و فرستاده و برگزیده از آفریدگان توست ، او را به رساندن پیغام خود ( بندگان ) واداشتی پس آن را ( به مردم ) رساند ،
و به پند دادن به امتش امر فرمودی پس آنها را پند داد بار خدایا بر محمد و آل او درود فرست بیش از آنچه بر كسی از آفریدگانت درود فرستاده ای ، و از جانب ما به او عطا كن بهترین چیزی كه بر كسی از بندگانت عطا كرده ای ، و به او پاداش ده برترین و گرامی ترین پاداشی كه به هر یك از پیغمبرانت از جانب امتش به او داده ای زیرا تویی بسیار بخشنده نعمت بزرگ ، و آمرزنده برای ( گناه ) بزرگ ، و تو از هر مهربان مهربانتری ، پس بر محمد و آل او كه ( از هر عیب و نقصی ) پاك و پاكیزه و نیكان و گرامی ترین ( خلق ) اند درود فرست .
صحیفه سجادیه
منبع:tebyan.net
ویدیو : نیایش هنگام صبح و شام