معنای «سیاه و سفید» بودن گزارش آژانس درباره ایران چیست؟ : هرچند تابستان امسال ...
حمید بعیدی نژاد که ریاست هیئت ایرانی را در مذاکرات کارشناسی مربوط به موضوع هسته ای بر عهده دارد، در یادداشتی اختصاصی برای تابناک به بیان روند طی شده در مذاکرات با آژانس و چشم انداز پیش رو پرداخته است.
متن کامل یادداشت بعیدی نژاد از این قرار است:
مذاكرات ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی مراحل بسیار سخت و پیچیده ای را گذرانده است. اما در این دو سال اخیر همزمان با آغاز مذاكرات ایران با كشورهای پنج بعلاوه یك، مذاكرات ما با آژانس هم وارد فرآیند متفاوتی شد و در آستانه حصول تفاهم ژنو در آذر ماه سال نود و دو، ایران و آژانس در خصوص چارچوب جدیدی برای حل و فصل مباحث باقیمانده اختلافی، توافقی را امضا كردند كه "چارچوب همكاری" نام گرفت. اما مذاكرات با آژانس كماكان با چالشهایی مواجه بود كه رسیدن به یك راه حل جامع برای حل و فصل اختلافات را بسیار مشكل میكرد.
اصل و جوهره ی مشكل نیز در رهیافت آژانس بود. آژانس عمیقا اعتقاد داشت كه برای حل و فصل مباحث باقیمانده ، ایران میباید اطلاعات و دسترسیهای وسیعی به آژانس اعطا میكرد تا این روشنگریها آژانس را قادر سازد در خصوص مباحث باقیمانده جمع بندی كاملی یا اصطلاحاً سفیدی را به شورای حكام ارائه نماید.
اما ایران بطور مكرر در دو سال گذشته صبورانه و از منظری منطقی به آژانس توضیح میداد كه این انتظار آژانس قابل برآورده شدن نیست چرا كه ادعاها و اتهاماتی كه در گزارشهای آژانس علیه ایران آمده است عمدتا در حوزه فعالیتهای دفاعی و نظامی ایران قرار میگیرد و ایران امكان ارائه اطلاعات و اعطای دسترسی به سایتهای نظامی را بدلایل كاملا طبیعی نمیتواند بدهد. صدها ساعت در مورد مصادیق این موضوعات بین ایران و آژانس مذاكره صورت گرفت و چه خون جگرها كه خورده شد تا همگام با پیشرفت مذاكرات سیاسی بین ایران و كشورهای پنج بعلاوه یك، آژانس حاضر باشد موضع خود را تغییر دهد و به امری كمتر از ضرورت ارائه كامل اطلاعات و دسترسیهای گسترده راضی شود.
بی شك این مقاومت توام با منطق و تدبیر بود كه نهایتا باعث این تغییر موضع آژانس شد. بدنبال این امر بود كه ایران و آژانس مذاكره برای تبیین و تعریف این تفاهم اصولی جدید را تحت نظارت مستقیم شورای امنیت ملی كشورمان آغاز كردند كه در بحبوهه دور آخر مذاكرات وین تحت عنوان "نقشه راه "به امضای آقای دكتر صالحی و آقای آمانو رسید. بر اساس این "نقشه راه" ایران اطلاعات و دسترسیهای مورد توافق مشخصی را به آژانس اعطا میكرد، و آژانس متعهد میشد كه ارزیابی نهایی خود را نسبت به صلح آمیز بودن فعالیتهای هسته ای ایران برای تصمیم گیری نهایی به شورای حكام ارائه نماید.
اجرای این نقشه راه یكی از پیچیده ترین و حساسترین مراحل مذاكرات ایران و آژانس بود كه خوشبختانه با همكاری و هماهنگی خوب نهادهای ذیربط از جمله بخش دفاعی كشور بنحو خوبی پیش رفت. با برگزاری جلسه جمع بندی بین ایران وآژانس كه روز سه شنبه گذشته در وین برگزار گردید آخرین مرحله ی نقشه راه هم به اجرا در آمد و آقای آمانو صراحتا در جلسه شورای حكام و همچنین مصاحبه مطبوعاتی اخیر خود اعلام كرد كه ایران تمامی اقدامات مندرج در نقشه راه را به اجرا درآورده است و تنها اقداماتی كه باقی میماند ارائه ارزیابی نهایی آژانس است كه روز اول دسامبر منتشرخواهد شد.
بنابر این آنچه ما را تا این مرحله رسانده است همه به دلیل تغییر رهیافت آژانس میباشد كه آقای آمانو این رهیافت جدید خود را تحت عنوان "گزارشی كه نه سفید و نه سیاه خواهد بود" معرفی كرده است. سیاه كه مشخص است نخواهد بود به دلیل اینکه همکاری ایران با آژانس یک روند کاملا مثبتی داشته است، اما اینکه گزارش کاملا سفید نخواهد بود به این دلیل است كه پرونده پی ام دی یک پرونده بسیار پیچیده ای است که قریب به 12 سال است که در آژانس در دست بررسی است. مبنای پیگیری بحث پی ام دی توسط آژانس ضمیمه گزارش سال دو هزار و یازده مدیر كل آژانس است كه در آن صدها اتهام علیه برنامه هسته ای ایران مطرح است که عملا پاسخ قاطع به تمام ان ادعاها اصلا عملی نیست.
همانگونه كه گفته آمد بسیاری از این ادعاها و اتهامات در حوزه مسائل نظامی و دفاعی ایران قرار می گیرد و رفع این اتهامات به دسترسیها و اطلاعاتی نیاز دارد که به هیچ وجه ایران صلاح نمی داند اینها را به اژانس اعطا كند. بنابراین اینکه امانو می گوید این گزارش کاملا سفید نخواهد بود به این معناست که قرار نیست ایران به تمام ادعاها و ابهامات مطرح شده پاسخ روشن و قطعی داده بدهد. بلکه قرار است آژانس با توجه به اطلاعاتی كه در اثر اجرای نقشه راه از ایران بدست آورده است یک ارزیابی نهایی درخصوص برنامه هسته ای ایران ارائه کند. اگر حالا در برخی از موارد ابهامات، آژانس نتواند جواب قطعی ان سوالات را پیدا کند, با توجه به کلیت تصویری كه با دریافت این اطلاعات و بدست می آورد ارزیابی خود را ارائه خواهد نمود. یعنی نداشتن جواب قطعی برای برخی از سوالات آسیبی به اعتبار ارزیابی نهایی آژانس وارد نمی كند.
مثالی که خود آقای آمانو زده است مثال گویایی است كه مثال این پازل های تصویری است که متداول است. شما وقتی که ابتدا با این پازل های درهم ریخته تصویری مواجه هستید به هیچ نمی توانید از شکلی که آن پازل تصویری در نهایت به شما میدهد مطلع شوید، ولی وقتی این پازل ها را در کنار هم قرار می دهید حتی امکان دارد که در برابر این هزار پازلی که روی این تصویر قرار می دهید، جای برخی از این پازل ها را پیدا نكنید ولی این باعث نمیشود شما تصویر كامل را نتوانید ببینید.
بنا بر این سفید نبودن گزارش آژانس نباید بعنوان بهانه ای برای عدم ارائه ارزیابی نهایی توسط آژانس تلقی شود بلكه این عبارت به مثابه ی عنوان مبنای جدید آژانس در تهیه گزارش خود میباشد كه فلسفه آن هم تامین نقطه نظر جمهوری اسلامی ایران بوده است. آنچه مهم است آنست كه آقای آمانو در روزهای آینده ارزیابی نهایی و پایانی خود را در خصوص موضوع پی ام دی به شورای حكام منتشر خواهد كرد و بر اساس تفاهم ایران با كشورهای پنج بعلاوه یك كه در برجام هم منعكس شده است، با تصویب قطعنامه ای در شورای حكام در 15دسامبر کل موضوع پی.ام.دی مختومه خواهد شد. بنابر جایی برای نگرانی وجود ندارد.
خوشبختانه تا اینجای كار همه چیز بر اساس برنامه از قبل تعیین شده پیش رفته است و همه ی دلایل هم وجود دارند كه به پیشبرد نهایی اجرای برجام در زمانبندی خود خوشبین باشیم. به امید پیروزی ملت بزرگ ایران
اخبار سیاسی - تابناک
ویدیو : معنای «سیاه و سفید» بودن گزارش آژانس درباره ایران چیست؟