هندی ها در راه مریخ +عکس : پیشران موشکی PSLV در ساعت ۹:۰۸ به وقت جهانی روز ...

پیشران موشکی PSLV در ساعت ۹:۰۸ به وقت جهانی روز سه شنبه موتورهای خود را روشن کرد تا این بار اولین سفیر هندوستان را عازم مریخ کند. ماموریتی با بودجه اندک که نه تنها جایگاه هندوستان در رقابت های فضایی را بهبود می بخشد که این کشور را برای فعالیت های آینده فضایی دلگرم تر می کند. سایت پوریا ناظمی:  پیشران موشکی PSLV در ساعت ۹:۰۸ به وقت جهانی روز سه شنبه موتورهای خود را روشن کرد تا این بار اولین سفیر هندوستان را عازم مریخ کند. ماموریتی با بودجه اندک که نه تنها جایگاه هندوستان در رقابت های فضایی را بهبود می بخشد که این کشور را برای فعالیت های آینده فضایی دلگرم تر می کند.

 این ماموریت در ساعت ۲:۳۸ به وقت محلی از پایگاه پرتاب های فضایی ساتیش داوان (Satish Dhawan)  در جزیره سری هاریکوتا (Sriharikota) آغاز شد. بعد از ۴۴ دقیقه و در ساعت ۹:۵۲ محموله همراه این پرتابگر یعنی ماموریت مدار گرد مریخ Mars Orbiter Mission در مدار از پیش تعیین شده و با موفقیت رها شد و اندکی بعد با باز کردن صفحات خورشیدی خود بخش اول ماموریت خود را با موفقیت به  پایان رسید.

این سفینه به طور مستقیم عازم مریخ نشده است و پیش از آنکه گام در راه مریخ بگذارد مدارگرد مریخ یا آنگونه که رسانه های هندی آن را خطاب می کنند مانگالیان در مداری بیضی شکل در  اطراف زمین با حضیض ۲۴۶ کیلومتر و اوج مداری ۲۳۵۰۰ کیلومتری از سطح زمین قرار گرفته است و در طول هفته های آینده این سفینه برای عزیمت نهایی آماده می شود  تا اینکه سرانجام روز اول دسامبر و اگر همه چیز خوب پیش برود از مدار زمین جدا شده و راهی قلمرو سیاره سرخ می شود.

اگر این مدار گرد این مرحله را هم به خوبی پشت سر بگذارد آن وقت در ماه سپتامبر سال آینده وارد قلمرو مریخ خواهد شد و با کاهش سرعتش در مدار مریخ قرار خواهد گرفت و اگر آژانس فضایی هندوستان بتواند این گام نهایی را هم بردارد آن وقت زمان آزمایش ۵ ابزار علمی فرا می رسد که بر عرشه این فضا پیما سوار شده است.



این ماموریت به نسبت ماموریت ارزان قیمتی است و با بودجه ۷۳ میلیون دلار آماده و پرتاب شده است و اگر همه چیز خوب پیش برود و این ماموریت به هدف خود برسد آژانس فضایی هندوستان به چهارمین آژانس فضایی جهان پس از آژانس فضایی روسیه، ناسا و آژانس فضایی اروپا بدل می شود که با موفقیت توانسته اند به مریخ برسند. البته این اگر مهمی است باید به خاطر داشت که تنها اندکی بیش از یک سوم ماموریت های فضایی به مقصد مریخ به این سیاره رسیده اند و بقیه آنها در یکی ار مراحل پرتاب تا مرحله تثبیت نهایی شکست خورده اند.

غیر از این ۴ آژانس فضایی ژاپن نیز در سال ۱۹۹۸ ماموریتی به نام نوزومی یا امید را راهی مریخ کرد. مدار پیچیده این ماموریت باعث شد تا نوزومی هیچگاه به مریخ نرسد. چین نیز یک بار تصمیم به سفر به مریخ گرفت اما این سفر را نه با کمک سیستم پیشران خود که قلمدوش ماموریت روسی فوبوس – گرانت روسیه  آغاز کرد و با از دست رفتن این ماموریت در مدار زمین محموله چینی آن هم از دست رفت.

مانگالیان – اگر همه چیز خوب پیش برود – روز ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۴ با روشن کردن موتورهای خود درون مدار مریخ قرار می گیرد. با وجودی که این ماموریت بیش از هر چیز آزمونی برای توانایی هندوستان برای سفرهای میان سیاره ای و آزمودن توان شبکه اعماق فضای این کشور در ابعاد بزگتر است اما اگر محموله به سلامت به مقصد برسد ابزارهای علمی آن می توانند داده های مهمی را جمع آوری کنند.

بر عرشه این مدار گرد ۵ ابزار زیر جایسازی شده اند:



LAP یا فوتومتر لیمن آلفا: که به بذذسی و تعیین ترکیبات دوتریوم و هیدروژن ناشی از تابش لیمن – آلفا در جو بیرونی مریخ می پردازد.

MSM یا حسگر متان مریخ: که به دنبال نشانه هایی از متان در جو مریخ می گردد. داده های این ابزار به خصوص با توجه به اهمیتی که وجود یا عدم وجود متان در مریخ دارد می تواند بسیار با ارزش باشد و به یاد داشته باشید که یکی از ۵ کشف مهم مریخ نورد کنجکاوی تا کنون عدم یافتن نشانه های متان بوده که در برخی از بررسی قبلی نشانه هایی از آن ظاهر شده بود.

MENCA یا تحلیل گر ترکیبات اگزوسفر مریخ

TIS یا طیف نگار حرارتی فرو سرخ سطح مریخ که به تصویر برداری حرارتی از سطح مریخ امکان نقشه برداری سطح از نظر منابع و ترکیبات معدنی این سیاره را ممکن می کند

MCC یا دوربین تصویربرداری رنگی که تصاویری با تفکیک متوسط از سطح مریخ در نور مریی تهیه می کند و اگرچه مهمترین ابزار این مجموعه نیست اما احتمالا خبرساز ترین ابزار آن در صورت کار کردن خواهد بود و تصاویری که به زمین مخابره کند قطعا به عنوان نخستین تصاویری که فضاپیمایی هندی از مریخ گرفته در تاریخ ثبت خواهد شد.

البته کارآمدی همه این ابزارها مشروط به موفقیت این سفر است. در این سفر همانند سفر چاندرایان – ۱ شبکه اعماق فضای هندوستان برای ارتباط و دریافت داده های تله متری مورد استفاده قرار می گیرد و ناسا نیز با ردیابی این ماموریت با  کمک شبکه پیشرفته و دقیق اعماق فضای خود آن را زیر نظر گرفته و از نظر داده های مداری و تله متری در صورت نیاز هندوستان کمک های فنی خود را به این ماموریت انجام خواهد داد.

برنامه فضایی هندوستان برنامه قدیمی به شمار می رود. برنامه ای که مسولان آن گام به گام و آهسته و پیوسته آن را تسوعه داده اند.

آژانس فضایی هندوستان در سال ۱۹۶۹ تاسیس شد. در سال ۱۹۷۵ هندی ها نخستین ماهواره ساخت خود را با کمک روس ها به فضا فرستادند و در سال ۱۹۸۰ خود آنها توانستند با کمک پیشران های خودشان موفق به قرار دادن ماهواره در مدار زمین شدند. از آن پس تعداد زیادی ماهواره با هدف های علمی و همچنین سنجش از دور زمین و مخابراتی را هندوستان به مدار زمین فرستاد.

در سال ۲۰۰۸ برنامه روباتیک فضایی مریخ نقطه اوجی را با اعازم موفق چاندرایان – ۱ به ماه تجربه کرد و در نهایت امسال نیز هندوستان قدم در راه مریخ گذاشته است. گامی که اگر آن را با موفقیت بردارد دربین  رقیبان منظقه ای خود یعنی چین، ژاپن و کره جنوبی جایگاه ویژه ای پیدا می کند.

هندوستان در زمینه برنامه های سرنشین دار نیز مدتها است که در حال برنامه ریزی است. آنها یک بار با کمک روس ها و در قالب یک پروژه مشترک فضا نورد خود به نام راکش شارما را با سایوز به مدار زمین فرستادند. فضانور هندی تبار آمریکایی کالپانا چاوال یکی از قربانیان حادثه کلمبیا بود اما هندوستان اکنون برنامه ای جدی برای بخش سرنشین دار خود آماده کرده که شامل طراحی پیشران و کپسول فضایی است. احتمالا این برنامه از سال ۲۰۱۸ به بعد اولین ماموریت های خود را آغاز خواهد کرد.

طبیعی است که بخشی از برنامه فضایی هندوستان تحت تاثیر رقابت های منطقه ای و با توجه به نگاه به آینده این کشور در جهان شکل می گیرد. اما همانطور که رقابت های فضاییی شرق و غرب در نهایت باعث رونق عصر فضا و ارتقای جایگاه ما از نظر آگاهی نسبت به خود و جهانمان شد حتی اگر بخشی از سوخت موتور محرک برنامه های فضایی هندوستان و چین و … را ارزیابی های سیاسی تامین کند اتفاق مبارکی است که فضای کاوش های فضایی را توسعه می دهد.

با این وجود و در حالیکه خبر ماموریت مریخ هندوستان باعث خوشحالی علاقه مندان فضایی و همچنین بسیاری از هندی ها شده است اما مانند هر ماموریت علمی دیگری همزمان با آن نقدهای آشنایی نیز به گوش می رسد. اینکه آیا هندوستان با داشتن این تعداد فقیر واقعا لازم است در چنین زمینه هایی پول خرج کند؟ آیا این هزینه را نیم شد صرف کمک به فقرای این کشور بزرگ و پر جمعیت کرد؟



در مقابل این پرسش باید دو نکته را در نظر داشت. نخست اینکه هندوستان اگر چه تعداد فقرای زیادی دارد اما کشور فقیری نیست. حتی تصور فقر مردم هندوستان هم چندان تصور دقیقی نیست. در هندوستان با جمعیت بیش از یک میلیارد نفر حدود ۳۰ درصد افراد زیر خط فقر به سر می برند. البته وقتی این ۳۰ درصد در جمعیت هندوستان ضرب می شود عدد افراد فقیر به گونه چشمگیری بالا می رود. اما از سوی دیگر باید در نظر داشت هندوستان یکی از قوی ترین و پر تحرک ترین اقتصاد های موثر د رجهان است. از نظر تولید ناخالص داخلی این کشور دهمین اقتصاد بزرگ جهان را تشکیل می دهد و بر اساس شاخص برابری قدرت خرید این کشور سومین اقتصادبزرگ دنیا است. هندوستان یکی از اعضا گروه ۲۰ یا G-20  و در تلاش برای رسیدن به توسعه ای پایدار است. در چنین اقتصاد عظیمی اولا بودجه هایی در این حد فوق العاده کوچک به شمار می رود . با بودجه نزدیک به ۷۰ میلیون دلاری این ماموریت با فرض اینکه سه وعده غذایی مناسب را می توان با یک دلار در هندوستان تامین کرد شما می توانید ۷۰ میلیون نفر از فقرای این کشور را یک روز غذا بدهید. صبح روز بعد آنها دوباره گرسنه هستند و در عین حال با در نظر گرفتن ۳۰ درصد زیر خط فقر جمعیت ۱٫۲  میلیارد نفری تعداد فقرای این کشور چیزی در حدود ۳۶۰ میلیون نفر می شوند. یعنی با این بودجه شما تنها می توانید در حدود یک پنجم فقرای هند را برای یک روز غذا بدهید. قطعا این کار مشکل فقر را حل نمی کند.

از سوی دیگر پروژه های فضایی به طور مستقیم و غیر مستقیم برای مبارزه با فقر موثر هستند. در بخش مداری، ماهواره هایی که با هدف تسهیل مخابرات و همچنین جستجوی معادن و منابع زیر زمینی و پیش بینی حوادث طبیعی مانند رانش زمین، سیل و سونامی در مدار قرار گرفته اند با افزایش قابلیت مدیریت و کاهش بلایای طبیعی کشف معادن و ذخیره های طبیعی جدید نه تنها جلوی اتلاف سرمایه را می گیرند که منابع جدیدی را کشف م یکنند و در نهایت به رشد اقتصادی هند کمک می کند.

از سوی دیگر ماموریت های فضایی و علوم پیشرفته در راس هرمی از تخصص ها و مهارت ها و صنایع قرار دارند برای اینکه یک ماموریت عازم مریخ شود لازم است تعداد زیادی از افراد در سطوح مختلف و در رشته های مختلف در گیر آن شوند و این کار بازار جدید و فرصت های شغلی جدید ایجاد می کند. و از سوی دیگر فعالیت های فضایی و فناوری های پیشرفته همیشه انبوهی از محصولات جنبی را تولید می کنند که سریعتر می تواند وارد کاربردهای روزمره شده و زندگی مردم را بهتر کند.

حضور هندوستان در عرصه فضایی در عین حال و از منظری بزرگتر یک فرصت را به وجود می آورد. هرچقدر تعداد بازیگران اصلی در حوزه کاوش های فضایی بیشتر شود در شرایطی که سفر و کاوش های مدارهای پایین را بخش خصوصی بر عهده می گیرد، آژانس های فضایی ملی می توانند با مشارکت هم پروژه های بین المللی را اجرا کنند که از نظر هزینه  و توان برای یک کشور به تنهایی غیر قابل اجرا است. پروژه رویایی مانند سفر انسان به مریخ نمونه ای از ین دست پروژه ها است.

باید در طول ماه های آینده چشم به اخبار هندسوتان بود. نخستین نقطه مشخص اول دسامبر است و بعد از آن باید تا سپتامبر منتظر بود و دید آیا هندی ها می توانند شاهکار چاندرایان را دوباره و این بار در کنار سیاره سرخ که هندیان قدیم آن را ذغال گداخته می نامیدند، تکرار کنند.

در همین حال در روزهای آتی میهمان دیگری نیز عازم مریخ خواهد شد و روز ۱۸ نوامبر ناسا مدارگرد MAVEN  را عازم سیاره سرخ خواد کرد.