شهر آفتاب؛ 4 هزار ‌میلیارد تومان : این روزها همه در شهرداری تهران از پول حرف ...

این روزها همه در شهرداری تهران از پول حرف می‌زنند؛ اما نه مثل گذشته از افزایش درآمدها بلكه از نبود درآمد. مشكل اصلی كاهش شدید ساخت‌وسازها در شهر و به تبع آن كاهش محسوس درآمدهای شهرداری است به طوری كه شهرداری برای پرداخت دیون خود به پیمانكاران و حتی حقوق كارمندان خود با مشكل مواجه است. روزنامه شهروند: این روزها همه در شهرداری تهران از پول حرف می‌زنند؛ اما نه مثل گذشته از افزایش درآمدها بلكه از نبود درآمد. مشكل اصلی كاهش شدید ساخت‌وسازها در شهر و به تبع آن كاهش محسوس درآمدهای شهرداری است به طوری كه شهرداری برای پرداخت دیون خود به پیمانكاران و حتی حقوق كارمندان خود با مشكل مواجه است.

شهرداری تهران برای حل مشكل بی‌پولی به یك روش قدیمی و ساده روی آورده كه اغلب اعضای شورای تهران و كارشناسان شهری با آن مخالفند؛ فروش املاك ارزشمند شهر. به گفته یكی از اعضای شورای شهر تهران شهرداری قرار است «شهر آفتاب» را به قیمت ٤‌هزار میلیارد تومان به بانك شهر واگذار كند تا كسری بودجه‌اش را فعلا و در سال‌های پایانی شهرداری محمدباقر قالیباف برطرف كند.

به ادعای این عضو شورای شهر، اگر شهرداری وام‌های بانك شهر را بازپرداخت نكند، با توجه به نرخ سود ٢٤‌درصد این وام‌ها باید به‌زودی سالانه تا ٢‌هزار میلیارد تومان به بانك شهر سود بدهد. از طرفی گفته می‌شود شهرداری می‌خواهد حداقل ١٠‌درصد فروشگاه‌های زنجیره‌ای شهروند را هم به بانك شهر واگذار كند تا این بانك پرداخت حقوق كاركنان شهرداری در ٥‌ سال آینده را عهده‌دار شود.

فروش املاك ارزشمند شهر اشتباه است

اعضای شورای شهر تهران تلویحا این اخبار را تایید می‌كنند. اقبال شاكری، رئیس كمیته عمران شورای شهر تهران به «شهروند» گفته دو طرح به شورای شهر تهران آمده كه یكی از آنها درباره فازهای آینده شهر آفتاب و دیگری درباره سرنوشت شهروند است اما شاكری تاكید می‌كند كه فعلا از جزییات این طرح‌ها آگاه نیست؛ اما این عضو شورای شهر تهران در ادامه تاكید می‌كند كه به‌هرحال شورای شهر تهران «با فروش املاك ارزشمند شهر ازجمله شهروند و شهر آفتاب مخالف است» و این پروژه‌ها باید حداكثر به صورت (B.O.T) یعنی به صورت مشاركت در ساخت و بهره‌برداری و بازگرداندن اصل پرو‍ژه به شهرداری واگذار شوند.

شاكری با انتقاد از اینكه ضلع شرقی شهر آفتاب هم با نام ساخت به صورت «مشاركت مدنی» عملا فروخته شده است، می‌گوید در این قسمت شهر آفتاب زمین از شهرداری است و ساخت از بخش خصوصی و بعد از پایان پروژه هركدام سهم خود را برمی‌دارند كه این كار در عمل فروش زمین ارزشمندی است كه در آینده چندین برابر قیمت خواهد داشت.

یكی دیگر از دلایل مخالفت شاكری با فروش شهر آفتاب بالا رفتن قیمت آن در آینده است كه می‌تواند ارزش زیادی برای شهر ایجاد كند. به گفته او فروش شهر آفتاب «خیلی زود» است و باید قیمت توسعه آن را در نظر گرفت. به عقیده او این پروژه یكی از دارایی‌های مهم شهر است و فروش آن در این زمان «به ضرر شهر» است.

ناتوانی شهرداری از بازپرداخت دیونش به بانك شهر

اسماعیل دوستی، نایب‌رئیس کمیسیون عمران شورای شهر درست در مقابل دیدگاه‌های شاكری ایستاده است. او اوایل اردیبهشت امسال گفته بود یكی از دغدغه‌های شورا در‌ سال جدید، بدهی‌های شهرداری به بانک‌شهر است. دوستی همچنین گفته بود وضع درآمدهای شهرداری حاکی از آن است که توان بازپرداخت تسهیلات کلان دریافتی از بانک شهر را ندارد و این امر باید از طریق مناسبی محقق شود.

به اعتقاد دوستی دو راه برای پرداخت بدهی‌های شهرداری وجود دارد؛ اول اینكه برای بازپرداخت بدهی‌های بخش مترو می‌توان بهره‌برداری از خطوط ٦ و ٧ مترو را به صورت B.O.T به بانک شهر واگذار کرد تا این بانک با روشی کارشناسی‌شده بهره‌برداری را در دستور کار خود قرار دهد. این عضو شورای شهر روش دیگر بازپرداخت را «تخصیص سهامی از نمایشگاه بین‌المللی شهر آفتاب را به بانك شهر» می‌داند.

بانك شهر در فاز اول ساخت نمایشگاه بین‌المللی شهر آفتاب از شهرداری حدود ‌هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری كرده است؛ اما دوستی می‌گوید بهتر است مشاركت با بانك شهر ادامه داشته باشد؛ چرا كه این موضوع می‌تواند توجه شركای خارجی را برای ساخت هتل‌ها و سالن‌های جانبی شهر آفتاب جلب كند.  دوستی یکی دیگر از دستاوردهای مهم تخصیص سهام نمایشگاه شهر آفتاب به بانک شهر را علاوه بر بازپرداخت دیون شهرداری، ترغیب سایر بانک‌ها و بخش خصوصی به مشارکت در ساخت فاز دوم و سوم این پروژه می‌داند. البته این عضو شورا مشخص کردن قیمت کارشناسی منصفانه را یکی از شروط واگذاری سهام به بانک شهر دانسته بود كه حالا مشخص شده این قیمت نزدیك به ٤‌هزار میلیارد تومان است. او همچنین از فروش سهام شهروند هم حمایت كرده است.

درآمدهای ناپایدار شهرداری بلای جان شهر

فروش املاك ارزشمند شهر یكی از ساده‌ترین راه‌ها برای جبران كسری بودجه شهرداری است كه سال‌ها است در این سازمان رواج دارد. علاوه بر آن شهرداری اغلب از روش‌هایی مانند فروش مازاد تراكم و عوارض تغییر كاربری‌ها درآمد كسب كرده كه این موضوع باعث شده در زمان ركود ساخت‌وساز شهرداری به‌شدت دچار مشكل شود.

از شورای اول تا امروز سیاست شورای شهر پیشروی به سوی كسب درآمد پایدار از طرف شهرداری بوده اما هیچ‌كدام از این شوراها نتوانستند مقابل عطش بی‌امان شهرداری برای افزایش درآمدها را  بگیرند. محمدباقر قالیباف‌ سال ١٣٨٤ كه مسئولیت شهرداری تهران را برعهده گرفت، بودجه شهرداری كمتر از ٩٠٠ میلیارد تومان بود؛ اما بودجه امسال شهرداری تهران ١٧‌هزار و ٨٠٠ میلیارد تومان است كه بیشتر آن بر پایه درآمدهای ناپایدار و فروش تراكم و تغییر كاربری است.

برای روشن‌شدن شیوه كسب درآمدهای شهرداری تهران می‌توان به گزارش تفریغ بودجه‌ سال ٩٣ شهرداری رجوع كرد كه آمارهای جذابی از وضع مالی و شیوه کسب درآمدهای شهرداری تهران دارد. براساس این گزارش كه به شورای شهر تهران اعلام شده درآمدهای ناشی از عوارض عمومی شهرداری ۷‌هزار و ۹۵۹‌میلیارد تومان است که از این مقدار ۴‌هزار و ۵۷۵‌میلیارد تومان درآمدهای ناشی از عوارض بر ساختمان‌ها و اراضی است.

در بخش درآمدهای ناشی از عوارض بر ساختمان، شهرداری از عوارض مازاد بر تراکم ‌هزار و ۲۴۷‌میلیارد تومان درآمد نقدی و در مجموع و با احتساب درآمدهای غیرنقدی ۳‌هزار و ۵۵۳‌میلیارد تومان درآمد داشته است. با این حساب نزدیک به یک چهارم کل درآمدهای شهرداری در ‌سال ۹۳ را فروش مازاد تراکم به خود اختصاص داده است. به این‌ باید اضافه كرد ۳‌هزار و ۷۰۲‌میلیارد تومانی كه تغییر كاربری‌ها برای شهرداری تهران در‌ سال ٩٣ درآمد داشته است.

حالا شهردار تهران یك‌سال مانده به پایان سومین دوره مدیریتش بر شهر با مشكل بزرگی مواجه شده است و به نظر می‌رسد باز هم به دنبال ساده‌ترین راه برای كسب درآمد می‌گردد. باید دید این‌بار هم شورای شهر تهران به فروش املاك ارزشمند شهر رأی می‌دهد یا اجازه نمی‌دهد سرمایه بزرگی مانند شهر آفتاب به سادگی و برای تامین نیازهای روزمره شهر از دست برود.