نخجوان، شهر اصحاب کهف! : بله. درست است شما در نخجوان هستید شهری که کشتی نوح ...
بله. درست است شما در نخجوان هستید شهری که کشتی نوح در آن در هم شکسته و اصحاب کهف در آن خوابیده‌اند! دالاهو:
تاریخ نخجوان
این کشور در سده‌های ۹ و ۸ پیش از میلاد زیر سلطه دولت «اورارتو» قرار گرفت. در زمان پادشاهی «منوئه» (۸۱۰-۷۷۸ پیش از میلاد مسیح) لشکریان «اورارتو» با گذشتن از رود ارس به‌سوی شمال و جلگه ایروان تاختند و قسمت‌هایی از این سرزمین را به تصرف خود درآوردند.
در سده هفتم پیش از میلاد بخشی از اراضی تابع دولت‌های «ماننا» و ماد بود. ولی در سده هشتم پیش از میلاد بخشی از شاهنشاهی (امپراتوری) هخامنشیان شد. از آن پس فرمانروایان ارمنی از دودمان یرواندی بر نخجوان حکم راندند و این کار با موافقت کوروش بزرگ پادشاه هخامنشی صورت گرفت. بعد از «یرواندیان» دودمان «ارتاشیان» و سپس اشکانیان بر نخجوان حکم‌فرمایی کردند و نخجوان بخشی از سرزمین اتورپاتکان شد. بعدها این سرزمین به دو گروه از «ناخارارهای» ارمنی تعلق یافت.
در سده سوم میلادی نخجوان به همراه بخش شرقی قفقاز (آلبانیای قفقاز) تابع دولت ساسانی بود و شاهان ساسانی مرزبانانی بر این سرزمین می‌گماردند. آئین مسیحیت در سده چهارم میلادی توسط «گریگور» مشهور و تیرداد سوم یا تیرداد بزرگ، شاه ارمنستان، رواج یافت. از این به بعد آئین زرتشت در معرض نابودی قرار گرفت.
در دوران جنگ‌های ایران و روس (۱۸۲۶ ـ ۱۸۲۸ میلادی)، نخجوان از سوی ارتش روسیه تزاری اشغال شد و طبق معاهده ترکمن‌چای اراضی این سرزمین به تصرف دولت روسیه درآمد. در سال ۱۸۴۱ میلادی «قرن ۱۹ میلادی» نخجوان تابع حکومت گرجستان و در سال ۱۸۴۶ میلادی تابع حکومت ایروان «ارمنستان» شد.. در سال ۱۹۱۸ میلادی نخجوان تحت اشغال نیروهای ترک قرار گرفت.
در ۲۸ ژوئیه سال ۱۹۲۱ میلادی سه ماه پس از تأسیس دولت شوروی سوسیالیستی، نخجوان نیز به‌صورت یک جمهوری شوروی سوسیالیستی تأسیس شد؛ و در تاریخ ۹ فوریه سال ۱۹۲۴ میلادی نخجوان به‌صورت جمهوری خودمختار و جزئی از جمهوری شوروی سوسیالیستی آذربایجان درآمد و نخستین قانون اساسی آن در سال ۱۹۲۶ میلادی به تصویب رسید.
ریشه نام نخجوان
در گویش‌های مختلف به نخجوان، «ناخ جوان»، «ناخ جاوان»، «ناخ ایجه‌وان»، «ناخ‌ایجاوان» هم گفته‌شده است که بر پایه نظر زبان‌شناس قرن نوزدهم جان هنریش این نام از «ناخ‌ناگان ایجه وان» در زبان ارمنی گرفته‌شده است و به معنی «نخستین استراحتگاه» است. بر پایه نوشته‌های انجیل نوح پس از فرونشستن جوشش طوفان در کوهستان آرارات فرود آمده بود. بدان سبب نخجوان با گویش ارمنی بدین نام نامیده شد.
آب‌وهوا
منطقه خودمختار نخجوان در ارتفاع ۷۰۰ تا ۱۰۰۰ متری، دارای آب‌وهوای قاره‌ای خشک، با زمستانی سرد و خشک و تابستانی گرم است. مناطق جنگل‌های کوهستانی آب‌وهوای نیمه معتدل دارند. میزان بارندگی در نواحی مختلف جمهوری خودمختار نخجوان ۲۰۰ الی ۳۰۰ میلیمتر و در کوهپایه‌ها و ارتفاعات کم ۳۰۰ تا ۹۰۰ میلیمتر است.
رود ارس؛ مرز ایران و آذربایجان
خط و زبان
الفبا و خط رایج در این جمهوری خودمختار تا سال ۱۹۲۹ میلادی خط و الفبای عربی-فارسی بود. در این سال خط مردم به خط و الفبای لاتین تغییر یافت و تا سال ۱۹۳۹ میلادی از آن استفاده شد. در سال ۱۹۳۹ میلادی با اعمال سیاست‌های استالین در یکسان‌سازی خط در اتحاد جماهیر شوروی سابق خط و الفبای مردم نیز با مختصر تفاوت به الفبای سیریلیک تغییر پیدا نمود و تا سال ۱۹۹۱ میلادی به‌عنوان خط رسمی این جمهوری خودمختار به کار گرفته شد. در سال ۱۹۹۲ میلادی پارلمان جمهوری آذربایجان خط رسمی این جمهوری را خط لاتین و زبان آن را که قبلاً آذربایجانی نامیده می‌شد به زبان ترکی آذربایجانی تغییر داد.
هتل‌های مهم
هتل پنج ستاره تبریز در میدان دده قورقوت، مرکز شهر نخجوان و در کنار یکی از بناهای مهم قرن هجدهم بنام حمام اسماعیل خان واقع شده است. این هتل در یک محیط آرام و دنج مشرف به یک پارک کوچک بنا گردیده است. هتل دارای 12 طبقه است که در طبقات بالاتر منظره کل شهر نخجوان نمایان است.
مزایای اقامت در این هتل تبریز نخجوان:
1. امکان دسترسی به مراکز و پارک‌های اصلی نخجوان بدون نیاز به تاکسی
2. اینترنت پرسرعت رایگان
3. چایخانه سنتی، رستوران مجلل و کافی بار لوکس با غذا‌های محلی و خوشمزه
4. استخر سرپوشیده، سونا و جکوزی رایگان
5. سالن ویژه مخصوص بازی برای کودکان
6. سالن بدن‌سازی و بیلیارد رایگان
7. موسیقی زنده در ایام خاص و تعطیلات ویژه
هتل دوزدوغ هتل 5 ستاره دیگری‌ست که مساحتی بالغ بر 48000 متر مربع داشته و در 10 کلیومتری مرکز شهر نخجوان و 18 کلیومتری فرودگاه واقع گردیده است.
مهمترین جاذبه‌های نخجوان
مقبره مومنه خاتون: این مقبره درواقع یک برج هشت‌ضلعی بیست و شش متری آجری است که حکم آرامگاه را دارد؛ با کاشی‌های فیروزه‌ای و خط کوفی تزیین شده. قدمت این مقبره به قرن دوازدهم میلادی برمی‌گردد و تا حدود زیادی نماد شهر هم محسوب می‌شود. آرامگاه مومنه خاتون با ظاهر شکل یافته‌اش در بین محققان به " شاهکار معماری قرون‌وسطی " مشهور است. تصویر آن را در درشت‌ترین اسکناس آذربایجان نیز می‌توان یافت.
غارِ اصحاب کهف: یکی از مهمترین دیدنی‌های نخجوان به شمار می‌آید و در ١٨ کیلومتری این شهر قرار دارد. این غار در انتهای یک جاده‌ی باریک که از جاده‌ی اصلی جدا می‌شود، واقع شده است. سر جاده‌ی اصلی یادمانی بزرگ از سیمان به رنگ سفید با پایه‌های صورتی وجود دارد که روی آن به زبان روسی نوشته شده: غار اصحاب کهف.
موزه
موزه‌ی قوچ‌های سنگی، موزه فرش، موزه‌ی حیدر علی‌اف رییس‌جمهور پیشین آذربایجان و موزه‌های دیگر آذربایجان، هر نوع سلیقه‌ای با هر علاقه‌ای را اغنا می‌کنند.
بازار
اجناس بازار در نخجوان ترکیبی است از کالاهای روسی، ترک، ایرانی و طبق معمول چینی! بازار ٥٧ یک بازار روباز است که به‌صورت غرفه‌ای تقسیم‌بندی شده است و هرروز جز یک‌شنبه دایر است، در بیرون این بازار هم میوه، سبزی و ماهی می‌فروشند. در نخجوان بازار مدرن هم پیدا می‌شود. مرکز تجارت مهمترین، مدرن‌ترین و بزرگ‌ترین پاساژ در نخجوان است و در طبقه‌ی بالایش، هتل تجارت واقع‌شده است. الیش وریش هم فروشگاهی است که صرفاً کالاهای تولید ترکیه -عمدتاً خوراکی- می‌فروشد و قیمت‌هایش هم با داخل ایران فرق چندانی ندارد.
برای جابه‌جایی در سطح شهر، بهترین وسیله تاکسی است که همیشه هم در دسترس است. نرخ تاکسی‌ها مصوب و ثابت بوده و برای جابه‌جایی درون‌شهری مبلغی در حدود دو هزار تومان باید بپردازید. ازلحاظ امکانات نیز، در تمام شهر صرافی، دستگاه خودپرداز و کافی‌نت بیشتر از حد موردنیاز پیدا خواهید کرد. 
گرمابه اسماعبل خان که به چایخانه سنتی تبدیل شده است. 
مسجد جامع نخجوان 
آرامگاه حسین جاوید(شاعر و حماسه سرای آذری) 
مسجد دوره عثمانی 
دده قور قوت (پیر فرزانه و حماسه سرای نامی اذری)
ویدیو : نخجوان، شهر اصحاب کهف!