در كجای جهان هستید آقایان؟ : در اینكه «بیژن بیرنگ» از برنامهسازان موفق تلویزیونی ...
در اینكه «بیژن بیرنگ» از برنامهسازان موفق تلویزیونی است، شكی نداریم. بسیاری از نوجوانان و جوانان و حتی میانسالان، خاطرات خوبی از ساختههای وی دارند. شرق: در اینكه «بیژن بیرنگ» از برنامهسازان موفق تلویزیونی است، شكی نداریم. بسیاری از نوجوانان و جوانان و حتی میانسالان، خاطرات خوبی از ساختههای وی دارند.
از «محله برو بیا» گرفته تا «قطار ابدی» و «خانه سبز» و «همسران» و چند نمایش و برنامه تلویزیونی دیگر كه در دوران خود، مخاطبان فراوانی را به خود جلب كردهاند. «شام ایرانی» یا چنان كه در خود برنامه از زبان آدمها میشنویم «بفرمایید شام ایرانی» به عنوان یك برنامه كه به تقلید از نمونه مشابه در یكی از شبكههای فارسیزبان خارجی ساخته شده، سرگرمكننده و موفق است و نشان میدهد كه بیرنگ كارش را بلد است.
اما نكتهای كه همواره درباره وی و كارهایش گفتهایم و نوشتهایم این است كه مجموعه ساختههایش رنگ و بوی ایرانی ندارد و گرتهبرداری كه نه تقلیدی از برنامههای مشابه در آمریكا و اروپا هستند. شاید به این دلیل كه او سالهای جوانیاش را در آمریكا سپری كرده و كلا خلق و خوی آنجایی دارد. این ویژگی را حتی در رفتارهای اجتماعی و اخلاقیاش هم كم و بیش میتوان دید. بیرنگ معمولا شرایط اجتماعی ایران در دو، سه دهه اخیر را به كل نادیده میگیرد و جوری برنامه میسازد كه گویی ما در جهانی دیگر به سر میبریم.
نمونهاش همین برنامه شام ایرانی است كه درست در شرایطی كه بار گرانی و تورم كمر اكثریت مردم را خم كرده و ناچارند كمربندها را محكمتر ببندند تا زیر بار گرانی له نشوند، برنامهای ساخته كه محتوایش چیزی جز تشویق به اسراف و بریز و بپاشهای بیهوده نیست. او یا در این روزگار زندگی نمیكند یا میداند كه چه دارد بر سر مردم میآید و باز هم به رسم همیشه، چشمانش را بر واقعیتها بسته و در خیالات خود سیر میكند.
من البته با رفاه و خوشی مخالف كه نیستم هیچ، اینها را حق مسلم آحاد مردم میدانم. مشروط بر اینكه تعادل و عدالت برقرار شود. به همین دلیل وجود برنامههایی از این دست در جوامع مرفه را نه تنها نفی نمیكنم كه خود نیز گاهی بیننده آنها هستم. چون میدانم آنجاها با دیدن چنین برنامههایی كه موضوع اصلیاش شكم است، كسی دچار عقده و رنج نمیشود.
اما در جامعهای كه اكثریت مردمش طبق آمار و اظهارنظرهای رسمی زیر خط فقر به سر میبرند، ساختن چنین برنامههایی، نوعی تودهنی به كسانی است كه دارند با سیلی صورت خود را سرخ نگه میدارند. همین چند روز پیش از یك رسانه شنیدم كه خط فقر به مرز یك میلیون و 200 هزار تومان رسیده است. چند درصد از مردمان ما این میزان درآمد دارند؟ از سوی دیگر نام برنامه شام ایرانی است. یعنی علیالقاعده باید میزها و سفرههایی كه در این برنامه چیده میشود، با غذاهای ایرانی آذین شوند.
نه «بیف استراگانف» فرانسوی و چیزهایی از این دست. شاید گفته شود این برنامه از شبكههای تلویزیونی پخش نمیشود كه همگان بینندهاش باشند. ولی باور كنید من دو، سه قسمت از آن را در شهرستانی محروم و در خانه كسی دیدم كه میدانم گاهی حتی سر بیشام بر بالین میگذارند. آقای بیرنگ خدا را شكر آنقدر رفاه دارند كه مثل بقیه مرفهین از درد و نداری مردم بیخبرند.
این رویكرد او به شیوهای از زندگی است و به خودش هم مربوط است. یادم است چند سال پیش او و یكی دیگر از دوستان دفتری داشتند و برای تلویزیون برنامه تولید میكردند. از من هم خواستند به عنوان مجری، با آنان همكاری كنم. وقتی از محتوای برنامه آگاه شدم، جواب منفی دادم. بیرنگ شروع كرد به نصیحت و توصیه و یادم است كه گفت «مگر تو نمیخواهی ماشین خوب سوار شوی؟» آن زمان بنده یك دستگاه «پراید» داشتم كه در نوع خود توی بورس هم بود. گفتم نه همین هم از سر ما زیادی است.
او البته در آن زمان «پاجرو» داشت و من نفهمیدم چرا باید غایت آمال یك انسان بهویژه كسی كه هنرمند هم هست، داشتن اتومبیل گرانقیمت باشد؟ هنوز هم نمیفهمم چرا اغلب دستاندركاران سینما و تلویزیون، به محض پولدار شدن، اتومبیل بالای صدمیلیونتومانی زیر پایشان میاندازند.
جالب اینكه اغلب اینها در مصاحبههای خود چنان وانمود میكنند كه مردمی هستند و غم مردم را میخورند. در همین برنامه شام ایرانی یكی از آقایان در باب صرفهجویی، از حدیث نبوی كمك میگیرد. از این مقوله كه بگذریم، رفتارهای توهینآمیز و مبتذل برخی میهمانان این برنامه را كه هر چهار نفرشان بازیگر سینما و تلویزیون نیز هستند، چگونه باید توجیه كرد؟
اینكه از سر شوخی یا خوشباشی، دایم به طرف همدیگر متكا پرتاب كنند و الفاظ دشنامگونه بینشان ردوبدل شود و از اینها ابلهانهتر زیبایی آرنج و پوست بدن خود را به رخ هم بكشند، اینكه بازیگری كه من البته چندان با سابقهاش آشنا نیستم میهمانیاش را در رستوران بزرگی كه دارد برگزار كند، چه الگویی پیش روی جوانانی میگذارد كه سالها درس بازیگری میخوانند و دستشان هم به جایی بند نمیشود؟
خندههای لوس یكی از میهمانان كه اتفاقا كمدین خوبی هم هست و دارد میرود كه به كمدیساز خوبی هم بدل شود به صرف اینكه به گفته یكی از میهمانان «كودك درونش زنده است» و توجیهاتی از این قبیل چه تصویری از هنرمند در اذهان توده مردم بهجا میگذارد؟ بگذریم كه در میان این چهار نفر سروش صحت ثابت میكند كه در بداههگویی و نكتهسنجی، ید طولایی دارد و در ارایه تصویری از خود، رعایت تعادل را هم میكند تا بینندگان نسبت به او دچار عقده حقارت نشوند.
سروش به دلیل سواد و شناختی كه از جامعه دارد و هوشمندیهایش در پاسخ دادن به حرفهای رقبا، ستاره این مجموعه است. به هر حال باید به سازندگان این مجموعه گفت آقایان شما كه در برنامهتان جا و بیجا درس اخلاق هم میدهید، این جور بازیها مال جوامعی است كه مردمش در تنگنای معاش نیستند، خرج و دخلشان دستكم مساوی است.
شما لطفا به خودتان نگاه نكنید. به میلیونها مردمی نگاه كنید كه حتی همین برنامه شما را هم با زدن از مخارج ضروری زندگیشان تهیه میكنند و گاهی هم از سر نداری ناگزیرند، كپی دست دومش را از این و آن بگیرند. لطفا به دور و برتان هم نگاهی بكنید.
ویدیو : در كجای جهان هستید آقایان؟