بهترین سن آموزش نقاشی : راه‌های بسیار متفاوتی برای آموزش نقاشی كودكان ...
راه‌های بسیار متفاوتی برای آموزش نقاشی كودكان وجود دارد. بهترین كار در قدم اول تفكیك گروه‌های سنی است. زیراتفاوت سن یعنی تغییر باورها، خیال‌ها و رویاها. مثلا باور و شناخت یك كودك 6 ساله از دنیا، با یك كودك 11 ساله متفاوت است.
راه‌های بسیار متفاوتی برای آموزش نقاشی كودكان وجود دارد. بهترین كار در قدم اول تفكیك گروه‌های سنی است. زیرا تفاوت سن یعنی تغییر باورها، خیال‌ها و رویاها. مثلا باور و شناخت یك كودك 6 ساله از دنیا، با یك كودك 11 ساله متفاوت است.
آموزش نقاشی به كودكان زیر 6 سال
در این دوره كودك از كمترین اطلاعات علمی برخوردار است. بنابراین بسیاری از باورهایشان ساخته و پرداخته ذهن و خیال كودكانه‌شان است. اكثر فضاهایی را كه می‌سازند، تخیلی بوده و قابل لمس و رویت ما نیست. اولین گام برای آموزش به این گروه سنی باور دنیای خیالی آنها است. همه چیز در دنیای آنها برای ما توصیف شده نیست. بهترین و گویاترین زبان برای شناخت این دنیا زبان خود آنها است. برای كشف آنها تغییر فضا امكان‌پذیر نیست؛ چون آنها را از خیال‌های تكرارنشدنی دور نگه می‌داریم. پس اولین گام جهت آموزش، كشف دنیای فردی هر كودك است و رسیدن به تخیل آنها.
بهترین سن آموزش نقاشی
بهترین سن برای شروع آموزش به كودكان از پایان 4سالگی است. البته این موضوع برای همه صدق نمی‌كند. بعضی امكان ماندن در یك جای مشخص تحت عنوان كلاس به مدت نسبتا طولانی را ندارند یا اینكه آمادگی پذیرش آموزش در آنها شكل نگرفته یا بعضی‌ها در 3 سالگی امكان آموزش درونشان شكل گرفته است( كه این مورد بیشتر در دختربچه‌ها به چشم می‌خورد) باید توجه داشت آموزش نقاشی به كودكان باید به روش غیرمستقیم باشد. یك مربی باید از موسیقی، تاتر، بازی، قصه، شعر و ... استفاده كند و فضایی به وجود آورد تا هنرجوی خردسال خود را با زبان تصویری آشنا سازد. نقاشی یك زبان بین‌المللی است. زبانی برای گفتن ناگفته‌های خود.
بهترین ابزار نقاشی برای كودك
اولین گام برای آموزش درست، شناخت ابزار مناسب است؛ ابزاری متناسب با روحیات و توانایی‌های فیزیكی.
این گروه سنی جذب رنگ‌های غلیظ می‌شوند. آنها تمایلی به تركیب ندارند و می‌توانند سطح سفید كاغذ را با غلظت بالای رنگی بپوشانند. بنابراین ابزار رنگی كودكان باید دارای غلظت رنگی مناسب باشد.
پاستل
یكی از مناسب‌ترین ابزار برای این سن پاستل روغنی است البته با كاغذ مناسب. كاغذ پاستل باید زبر باشد. توجه داشته باشید كه بافت بسیار درشت و زبر توصیه نمی‌شود، به خصوص برای كودكان. چون كنترل وسیله روی بافت درشت مقوا راحت نیست. پاستل:
1- نوك پهنی دارد و غلظت بالای رنگی
2- به علت جرمی كه دارد می‌توان به راحتی در نقاشی بافت ایجاد كرد.
3- به علت جرمی كه دارد، اصطكاك آن با كاغذ كم می‌شود و حركت آن روی كاغذ راحت‌تر است. كودك نیازی به فشار دست ندارد و دست او خسته نمی‌شود.
گواش
دومین وسیله‌ای كه برای كودكان پیشنهاد می‌شود گواش است. گواش از غلظت رنگی بالایی برخوردار است. دقت باید داشت تنها گواش مخصوص كودكان مناسب این گروه سنی است كه احتیاج به تركیب كردن آن با آب نیست و مستقیما می‌توانند قلمو را به داخل رنگ برده و روی كاغذ بكشند. ابعاد كاغذ و كادر برای این گروه بسیار مهم است. كاغذ یا مقوا نباید آنقدر كوچك باشد كه كودك برای كشیدن نقاشی دچار مشكل شود(چون كشیدن اجسام كوچك و ظریف برای این گروه سنی مشكل است) و نه آنقدر بزرگ باشد كه كودك از كشیدن خسته شده و دچار یاس شود. ابعاد كاغذ باید متناسب با نوك ابزار باشد.
نقاشی مانند خواب و رویا، كودك خود را از ممنوعیت‌ها رها كرده و ناخواسته و ناخودآگاه درباره مشكلات، كشفیات و دلهره‌هایش صحبت می‌كند. برای آموزش صحیح نقاشی به كودك، باید كمترین كپی‌برداری را از مدلی انجام دهیم؛ مثلا در نقاشی كودكان خطی بر روی صورت برادر، حذف كردن شخصی، به كارگیری رنگی خاص یا بزرگ كشیدن بیش از حد یك اتفاق همه اینها تعبیر دارد.
كودك 1 ساله مداد را در دست می‌گیرد ولی به سهولت نمی‌تواند آن را بر كاغذ بكشد. فقط با مداد بر روی كاغذ ضربه می‌زند و سرانجام كاغذ پاره می‌شود.
(كشیدن خط افقی قبل از خط‌های عمودی ظاهر می‌شود.) 18 تا 20 ماهه موفق به كشیدن خط می‌شود.
در 2 سالگی خط‌ها دایره‌وار و زاویه‌دار می‌شوند.
در 5/2 سالگی به علت قدرت عضلانی قادر به تعقیب خط با چشم است كه از محدوده كادر خارج نشود.
در 3 سالگی فقط لذت بردن از كشیدن خط روی كاغذ نیست، بلكه مایل است احساسات درونی خود را از زندگی كوتاهش بیان كنند. در این سن خط‌های عمودی را بیشتر از خط‌های افقی رسم می‌كند. خط عمودی نشانه اظهار وجود كودك است.
در اواخر 3 سالگی شروع به كشیدن خانه و خورشید می‌كند.
در 4 سالگی خط‌نگاری‌های او جمع شده و برای بزرگ‌ترها معنی پیدا می‌كند.
در 5 تا 6 سالگی امكان یادگیری كودك به نوشتن و حروف الفبا پیدا می‌شود.
رنگ‌ها
بین نقش رنگ و زندگی كودك یك حالت متواری است. 3 تا 6 سالگی كودك تحت تاثیر فشارهای درونی است و علاقه وافری به رنگ دارد و استفاده از رنگ بر شكل ظاهری مقدم است. هر چه سن بالاتر می‌رود، وابستگی بر رنگ، كم و توجه بر شكل و ظاهر آن بیشتر می‌شود. هر قدر كودك كوچك‌تر باشد از رنگ‌های زنده‌تر استفاده می‌كند. كودكانی كه در كودكستان هستند، بیشتر از رنگ‌های گرم و تند استفاده می‌كنند. برخلاف كودكانی كه در خانه نقاشی می‌كنند و از رنگ‌های سرد استفاده می‌كنند كه به علت مشكلات عاطفی و روانی است.
فقدان رنگ در قسمت یا تمامی نقاشی دلیل بر خلاء عاطفی یا گرایش‌های ضد اجتماعی است. كودكان سازگار در نقاشی خود به طورمتوسط از 5 رنگ استفاده می‌كنند. كودكان گوشه‌گیر 1 یا 2 رنگ به كار می‌برند. كودك برای انتخاب رنگ‌ها فقط تحت تاثیر احساسات و علایق خود قرار دارد؛ مثلا ممكن است چمن را بنفش بكشد چون هم رنگ بنفش را دوست دارد و هم چمن را كشیده است.
نماد رنگ‌ها
رنگ‌ها تحت تاثیر عوامل جسمی و روانی، معانی مختلفی دارد. رنگ‌ها به دو دسته رنگ‌های گرم(زرد، نارنجی و قرمز) و رنگ‌های سرد(آبی، سبز و بنفش) است. رنگ‌های گرم حالت تحریك‌دهنده و سبب فعالیت و جنب و جوش، حس روشنی، شادی، مولد و ... است ولی رنگ‌های سرد، حس انفعالی یعنی سكون و بی‌حركتی و ... دارد. رنگ‌های خنثی(خاكستری) مبین درونگری، آغشته‌سازی، استدلال، خودمختاری و ... است. سیاه نشانه ترس، اضطراب و تشویش است. قرمز معنای تحرك را در بردارد. نارنجی بیانگر آرامش و خوشی است. سبز، گویای زندگی و آبی و بنفش نشانه داشتن تمایلات درهم برهم است. رنگ‌های گرم در كل نشانه علاقه و صمیمیت است و رنگ‌های سرد و تند، نشانه كودكانی است كه نظارت شدید در خانه داشته و مشكلات روانی و عاطفی دارند.
موضوع نقاشی كودكان
كودك با تمام وجود و شخصیت ذهنی و عاطفی خود نقاشی می‌كشد. آدم، خانه، درخت، ماه، خورشید و حیوانات را می‌كشند.
آدمك
نقاشی كودكان اگر در حد معمولی باشد، می‌توان گفت كودكی سازگار است. آدمك كوچك و كنار صفحه نشانه خجالتی و گوشه‌گیر بودن، كم‌بها و بی‌ارزش دانستن خود است.
آدمك‌های بزرگ نشانه كودكانی است كه اختلالات عاطفی دارند.
فقدان دست یا بازو نشانه بی‌اهمیت بودن خود است.
خانه
نماد پناهگاه و دسته اصلی گرمی خانواده است كه ممكن است به خانه علاقمند یا از آن متنفر باشد.
خانه دلباز مشخصه خانه سعادتمند یعنی باغچه پر از گل، درهای بلند، پنجره و دودكش است. اگر خانه بدون در ورودی در نقاشی‌های 5 تا 8 سال دیده شد، نشانه خجالتی بودن كودك و وابستگی شدید به مادر است. بعد از 8 سالگی احساس خودكوچك‌بینی و تنهایی كودك، در نوجوانی نشانه شرم و حیا بیش از حد و احساسات رقیق است.
خانه به صورت قصر، پناهگاه مطلوبی برای كودك است.
خانه كوچك به شكل زندان، نشانه ناسازگاری و مشكلات درونی خانواده است. خانه با دو در یا دری 2 تكه، نشانه پدر و مادری است كه از هم جدا شده‌اند كه بخش اول نشانه یك زندگی مطلوب و خانوادگی و دومی نشانه زندگی تحمیل شده است.
افراد خیال‌پرداز بیشتر به كشیدن دریا و امواج آن و پرندگان می‌پردازند.
درخت
به سه قسمت ریشه، تنه و ساقه و برگ تقسیم می‌شود.
در زیر 6 سالگی تنه درخت، بلند كشیده می‌شود ولی بعد از این سن نشانه عقب‌افتادگی فكری یا بیماری عصبی است.
درخت كوتاه و صاف، نشانه جاه‌طلبی و بلندپروازی كودك است. درخت با تنه كج، عدم ثبات و درخت با تنه صاف نشانه ثبات و رشد و یادگیری و برگ‌های درهم فرورفته، نشانه كودكی خجالتی و منزوی است.
درختی با شاخه‌های به هر سو كشیده شده، نشانه كودكی است كه مسایل را به سادگی درك می‌كند و سازگار است.
خورشید و ماه
خورشید نشانه امنیت، گرما، خوشحالی و قدرت و پدر است.
خورشید به طور كامل و درخشنده نشان‌دهنده كودكی است كه با پدر خود رابطه خوبی دارد.
خورشید در پشت كوه، نمایانگر رابطه نامطلوب بین كودك و پدر است.
خورشید با رنگ قرمز تند یا سیاه، نشانه ترس و اضطراب و دلهره و تشویش است.
ماه، نشانگر سستی است. زمانی ماه درمی‌آید كه خورشید، یعنی منبع زندگی رفته است. ماه اغلب در كنار قبر یا قبرستان ظاهر می‌شود.
اتومبیل
قدرت، جامعه بیرون از خانه و خانواده. كودكی كه خود یا پدر را در حال رانندگی می‌كشد، نشانگر این است كه این كودك، احساس مسئولیت داشته و از زندگی خارج از خانواده رضایت دارد.
آسمان و زمین
آسمان، الهام پاكی و زمین نشانه ثبات و قدرت است.
حیوانات
كارهای اشتباه خود را در غالب حیوانات می‌كشند. كودكی كه حیوانی درنده می‌كشد، نشانه تندخویی یا عدم مهر و محبت در خانواده است.
كودك به كمك نقاشی، كشمكش‌ها و دلهره‌هایش را بیان می‌كند.
خط
خط ممكن است ضخیم، نازك، خط و نقطه، خط مداوم، عمودی، افقی، زاویه‌دار و مارپیچ باشد. از روی خط می‌توان به غم و شادی، عصبانیت و اطمینان كودك پی برد.
در خوشحالی و راحتی، خط بارزتر و بلندتر، در ضعف و عصبانیت خط فشرده‌تر و كوتاه‌‌تر می‌شود. در هنگام پرخاشگری، خط‌ها قطعه قطعه و پیچیده می‌شوند. اگر كودك جوش و خروش كم و ناتوانی داشته باشد، خطوط با پررنگی و نیروی زیاد شروع می‌شود و با بی‌رنگی تمام می‌شود.
اگر در قسمت‌هایی از تركیب نقاشی خط‌خطی وجود داشته باشد، نشان از وجود مشكلات عاطفی و دلهره است.
فضای نقاشی
فضا در نقاشی اهمیت زیادی دارد. كودكانی كه متناسب با كاغذ نقاشی می‌كنند، كودكانی هستند كه آرامش دارند. اگر نقاشی از كادر یا كاغذ خارج شود، 3 حالت دارد:
1- كودكانی كه عقب‌افتادگی دارند؛ یعنی ضعف عضلانی دارند.
2- كودكانی كه به خود بی‌اعتماد هستند.
3- كودكانی كه كمبود محبت دارند.
اگر كودك در گوشه كاغذ نقاشی بكشد، یعنی كم‌رو و خجالتی است.
نقاشی اگر در بالای كاغذ كشیده شود، نشانه ارزش‌گذاری به خود و اعتماد به نفس است.
اگر او تمایل دارد كه در پایین كاغذ نقاشی بكشد، به این معنا است كه كمتر شیفته شوند.
اگر كودك شما چپ دست نباشد و تمایل دارد كه در گوشه چپ كاغذ نقاشی بكشد، نشانه غم و اندوه و گوشه‌گیری او است.
ویدیو : بهترین سن آموزش نقاشی