امروز در تاریخ؛ هشتم خرداد : روز درگذشت خواجه نصیرالدین طوسی حكیم، ریاضیدان، ...

روز درگذشت خواجه نصیرالدین طوسی حكیم، ریاضیدان، فضا شناس و ادیب ایرانی در شعری كه در بالا آمد و به تقویم قمری است مشخص شده است... درگذشت خواجه نصیر توسی

روزنامه اطلاعات: «بسال ششصد و هفتاد و دو، به ذیحجه ـــ به روز هجدهم، اندرگذشت در بغداد»

روز درگذشت خواجه نصیرالدین طوسی حكیم، ریاضیدان، فضا شناس و ادیب ایرانی در شعری كه در بالا آمد و به تقویم قمری است مشخص شده است. وی برای انتقال مابقی كتاب ها و ابزارهای رصدكردن ستارگان به بغداد رفته بود كه در آنجا در 28 ماه مه سال 1273 میلادی (مطابق سال 652 هجری خورشیدی) در 76 سالگی درگذشت.

ابوجعفر نصیرالدین محمد (خواجه نصیر الدین) در جهرود (استان قم) به دنیا آمد و در توس و نیشابور تحصیل كرد و سال ها در آشیانه ها (دژهای كوهستانی) اسماعیلیه می زیست. یكی از دلایل اقامت او در این آشیانه ها به ویژه در میمون دژ، مطالعه كتاب های موجود در این دژها و استفاده از ابزارهای رصد ستارگان بود. به علاوه، ناصرالدین عبدالرحیم ابی منصور رئیس وقت اسماعیلیه در قهستان از او خواسته بود كه چند كتاب را از عربی به فارسی ترجمه كند.

یكی از این كتابها كه تالیف ابوعلی مسكویه بود «الطهاره» عنوان داشت كه خواجه نصیر الدین آن را پس از ترجمه و تفسیر و افزودن مطلب، به «اخلاق ناصری» تغییر عنوان داد. تالیفات دیگر او عبارتند از: اساس الاقتباس (در علم منطق)، معیار الاشعار (در عروض و قافیه)، اوصاف الاشراف (در تصّوف)، تحریر اقلیدس (در هندسه) و ....

ركن الدین خورشاه رئیس بعدی اسماعیلیه پس از تسلیم شدن به هلاگو خان، خواجه نصیرالدین را به این ایلخان مغول معرفی كرد. خورشاه به اندرز خواجه، تسلیم هلاگو شده بود تا خونریزی كمتری صورت گیرد و كتاب های موجود در دژها از میان نرود. هلاگو خان كه همانند سایر سران مغول به مطالعه احوال ستارگان و نجوم علاقه داشت از خواجه خواست كه در مراغه، یك رصدخانه بسازد و آن را شخصا از محل درآمد اوقاف اداره كند كه این رصدخانه به «زیج ایلخانی» معروف است. خواجه نصیر 22 سال با مغولان همكاری داشت.

دیگر رویدادهای 29 می

1867: پادشاه اتریش عنوان امپراتور اتریش ـ هنگری (مجارستان) به دست آورد زیرا كه مجارستان به نوعی ضمیمه اتریش شده بود.

1940: در جریان جنگ جهانی دوم، نیروهای آلمان تصرف بلژیک را تکمیل کردند و «لیل» را در فرانسه متصرف شدند.