یک مشت دروغ به نام علم : سری زده ایم به مشهورترین خبرهای دروغ علمی امسال و ...

سری زده ایم به مشهورترین خبرهای دروغ علمی امسال و البته پرسروصداترین خبرهای علمی تاریخ.



مجله صدا - علی رنجبران، کیوان فیض الهی: انتشار اخبار طنز علمی در روز اول آوریل و بازنشر آنها به عنوان اخبار واقعی بهانه ای شد برای پرداختن به وضعیت روزنامه نگاری علمی در ایران!

در جهان جنگ ستارگان «نیرو» انرژی مثبتی است که قوام و انسجام کیهان به آن وابسته است. در این فیلم قهرمانان داستان می توانند با بهره گیری از این نیروی مثبت به دشمنان شان حمله کنند. چند روز پیش از راه اندازی مجدد شتاب دهنده بزرگ هادرونی در «سرن» سایت این آزمایشگاه بزرگ علمی در مطلبی طنز به مناسبت روز اول آوریل نوشت که محققان این مرکز موفق به کشف این «نیرو» شده اند.

در حالی که از سر تا پای این خبر، طنز و غیرواقعی بودن می بارید و حتی انتشار آن قبل از راه اندازی مجدد LHC دلیلی بر طنزبودن آن بود. چند رسانه داخلی و چند سایت به ظاهر علمی آن را جدی گرفته و به عنوان خبری علمی منتشر کردند. خبری که ساعتی بعد دروغ بودن آن مشخص شد و مجبور شدند آن را از روی خروجی هایشان حذف کنند. این اتفاق و اتفاقات مشابه در سال های قبل و خبرهای غیرصحیحی که در همه سال تحت عنوان خبرهای علمی منتشر می شود بهانه ای شد تا به سراغ وضعیت روزنامه نگاری علمی در ایران برویم.



در این پرونده می توانید نظر کارشناسان درباره دلایل ضعف در این زمینه، راه کارها و ایده ها را بخوانید. همچنین در کنار این نظرات سری زده ایم به مشهورترین خبرهای دروغ علمی امسال و البته پرسروصداترین خبرهای علمی تاریخ.

بهترین دروغ های علمی سال

انگلیسی زبان ها در اولین روز ماه آوریل و معمولا با انجام شوخی های عملی و انتشار شایعات و اخبار دروغ یکدیگر را دست می اندازند و این روز را جشن می گیرند. با اینکه عمومیت یافتن این رسم به قرن 19 بر می گردد اما اول آوریل در تقویم رسمی هیچ کشوری تعطیل عمومی نیست.

برخی روزنامه ها، مجلات و دیگر رسانه های نوشتاری از جمله معتبرترین ژورنال های علمی عمومی مانند ساینس و نیچر نیز در این روز اخبار و گزارش های جعلی منتشر می کنند که معمولا در روز بعد تکذیب می شود. اکنون با گذشت دو هفته از آوریل، گرد و غبار فروکش کرده و دوباره می توان اخبار و گزارش ها را در امنیت کامل و بدون واهمه از جعلی بودن شان خواند. با این حال فرصت مناسبی است که به بهترین دروغ های علمی آوریل امسال نگاهی بیندازیم.

خمیردندان حاوی گرافین از پوسیدگی دندان جلوگیری می کند

ژورنال انجمن فیزیک آمریکا: گرافین نازک تر و مستحکم تر از هر ماده ای است. به عنوان یک رسانای الکتریسیته حتی از مس نیز بهتر است. گرافین با داشتن ویژگی هایی از این دست باید سلطان مواد باشد. اما آنطور که جان کولاپینتوی خبرنگار خبرنگار در مقاله اخیرش در نیویورک خاطرنشان می کند، با وجود بیش از ده سال پژوهش و کوشش های مشتاقانه هزاران دانشمند، تنها دو محصول با استفاده از این ماده به بازار ارائه شده اند: راکت تنیس و جوهرهای رسانا. به نظر می رسد این ماده هنوز نتوانسته تمام وعده هایش را عملی کند.



اما با کشف جدیدی که امروز خبر آن منتشر شد این وضعیت به زودی تغییر خواهدکرد: افزودن مقادیر اندکی گرافین به خمیردندان آسیب های باکتریایی را کاهش می دهد. همان باکتری هایی که با تغذیه از قند موجود در دهان اسیدی آزاد می کنند که باعث خرابی مینای دندان می شود. براساس یک پژوهش جدید گرافین می تواند لایه ای محافظ ایجاد کند که هم از مینای دندان در برابر این اسید محافظت می کند و هم باکتری هایی را می کشد که باعث کرم خوردگی می شوند.

آدام کیفر، از موسسه ملی مواد پیشرفته و نویسنده اصلی پژوهش اخیر، تمام عمر حرفه ای اش را صرف بررسی اثرات زیست شناختی مواد گوناگون از جمله گرافین کرده است. با کمک هزینه پژوهشی قابل افزایشی از جانب یک کمپانی شیمیایی که نامش فاش نشده، او در نظر دارد آزمایش هایی در مقیاس بزرگ تر انجام دهد و مواددیگری را نیز امتحان کند.

کیفر در چند هفته اخیر مشغول پاشیدن منگانیت ها، نیمه رساناهای دما بالا، و فرادماها روی مسواک همسرش بود. به گفته او «اقبال بلند همواره در اکتشافات در حوزه مواد نقش داشته است. امیدوارم این همان کشفی باشد که لبخند را بر صورت همگان می نشاند.»

نخستین کنسول بازی مجهز به موتور بخار ساخته شد

وب سایت خرده فروشی Think Geek: بخار یکی از بهترین راه ها برای پیداکردن و انجام دادن بازی های تصویری است، به ویژه اگر دوست داشته باشید با جمع پرنشاطی از بازیکنان همبازی شوید. ما عاشق بخاریم. ما خیلی بخار را دوست داریم و باید به یکی از کمپانی هایی تبدیل می شدیم که ماشین بخار خودشان را می سازند. اما می خواستیم مطمئن شویم که کنسول بازی ما محصولی خاص خواهدبود، چیزی متفاوت.

بنابراین درخواستی رسمی برای کاپیتال ژول (دزد دریایی محبوب مان) فرستادیم او نیز ترکیب بندی کامل برای ماشین بخارمان را برای ما پیداکرد. این شما و این «جعبه بازی بخار». جعبه بازی بخار کنسولی برای بازی های تصویری است که به معنی واقعی کلمه یک ماشین بخار است. شک نکنید، این کنسول با نیروی بخار کار می کند. درواقع تمام برق موردنیاز برای انجام بازی هایتان توسط یک موتور بخار ساکن تولید می شود که مجهز به یک مکانیسم دیگ بخار مینیاتوری است.



البته شما باید مدام مراقب فشار دیگ بخار باشید، سوخت در آتش بریزید، تمام مکان های روانکاری داخلی را گریس کاری کنید، و ولتاژ خروجی را به طور مناسبی تصحیح کنید اما آیا لذتی که در نهایت نصیبت تان خواهدشد ارزشش را ندارد؟ علاوه بر این شما با این جعبه یک منبع تغذیه  جایگزین نیز برای تلویزیون و اینترنت خواهید داشت، حتی اگر برق هم برود باز هم می توانید به بازی ادامه دهید.

صرف نظر از کوره زغال سنگ سوز با توان حرارتی BTU1000 و دیگ بخار pst200 و چند قطعه دیگر سایر اجزای به کار رفته در این کنسول مشابه همان هایی است که در دیگر کنسول ها نیز به چشم می خورند از جمله سی پی یو اینتل 4440، کارت گرافیک جی فورس و غیره.

ارسال داده های عجیب از عطارد توسط کاوشگر سالخورده

ژورنال ساینس: امروز ناسا در جریان یک کنفرانس خبری غیرعادی مجموعه ای از صداها و تصاویر عجیب را منتشر کرده که توسط فضاپیمای مسنجر و لحظاتی پیش از برخورد آن با سطح عطارد ضبط شد. دانشمندان همچنان سخت مشغول رمزگشایی این داده ها هستند اما برخی ادعا می کنند اینها شبیه اصوات انسان هایی هستند که از درد و رنج ناله می کنند. مسنجر از سال 2011 در حال گردش به دور عطارد بود، اما تمام سوخت پیشران هایش را مصرف کرد و داشت به سمت سیاره کشیده می شد.

سرانجام هفته گذشته مسئولان ناسا تصمیم گرفتند سر کاوشگر را به سمت پایین بچرخانند تا مسنجر برخورد کنترل شده ای با سطح عطارد داشته باشد. به گفته آنگرا مینیو، دانشمند علوم سیاره ای دانشگاه کلمبیا و تحقق اصلی ماموریت مسنجر، «امیدوار بودیم با این کار مقداری دوده و بخار برای تحلیل طیف بینی به دست آوریم.» چیزی که مینیو در کنفرانس خبری پخش کرد شبیه صداهای مضطرب به زبان های گوناگون بود. او حتی تصاویر بی کیفیتی را نیز نشان داد که به نظر می رسید افرادی بودند که از درد به خود می پیچند.



وقتی خبرنگاری پرسید ناسا چگونه این داده ها را تفسیر می کند، مینیو شانه هایش را بالا انداخت و گفت «من از کدام گوری بدانم؟» ناسا که با بازنشسته کردن شاتل های فضایی در سال 2011 بخت و اقبالش را در واشنگتن نیز از دست داد، با این کشف می تواند جان دوباره ای بگیرد. به گفته دان تی، سخنگوی انجمن علوم سیاره ای در کالیفرنیا که همچنان اصرار دارد اعلام این خبر در روز اول آوریل صرفا تصادفی است، «کنگره به ناسا گفت برو به جهنم، آنها هم همین کار را کردند.»

مرکز پژوهشی شتاب دهنده ایلینویز نخستین قرارداد تجاری اش را بست

وب سایت خبری آزمایشگاه فرمی (Fermilab Today): پس از سال ها برنامه ریزی مرکز پژوهشی شتاب دهنده ایلینویز خبر نخستین قرارداد همکاری تجاری اش با یک کمپانی خارج از این مجموعه را اعلام کرد و وعده داد که نتیجه آن بسیار خوشمزه باشد. شرکت جنرال میلز قراردادی برای تولید انواع جدیدی از برشتوک براساس پژوهش های آزمایشگاه فیزیک ذرات فرمی امضا کرد.

مدیران این غول برشتوک سازی پیش از این دفتری نیز در ساختمان مرکز پژوهشی شتاب دهنده ایلینویز افتتاح کردند و همکاری تنگاتنگی با دانشمندان آزمایشگاه فرمی برای تولد نخستین بسته های محصولات جدید داشتند. به گفته پندل کاول، مدیرعامل جنرال میلز، «صبحانه کاملا بنیادی است درست مثل همان ذراتی که در آزمایشگاه فرمی بررسی می شوند. ما به دنبال نقطه بهینه ای هستیم که در آن برشتوک مغذی و خوشمزه با فیزیک ذرات تلاقی می یابد.»

نخستین برشتوک تحت این توافق جدید با نام تجاری Neutrin-O تابستان امسال به بازار می آید که با استفاده از پژوهش های آزمایشگاه فرمی درباره ذراتی موسوم به نوترینو ساخته می شود. به گفته باب کفارت، رئیس مرکز پژوهشی شتاب دهنده ایلینویز در آزمایشگاه فرمی، «از بیرون اینطور به نظر می رسد که ما داریم جعبه های خالی می فروشیم اما هرکسی که یک آشکارساز ذرات چند میلیون دلاری داشته باشد می تواند به شما بگوید که هر یک از این جعبه ها حاوی انبوهی از نوترون است.»

این محصول به عنوان برشتوک سالم به بازار عرضه می شود، برشتوکی که نه قند دارد، نه چربی و نه هیچ ماده شیمیایی مضر دیگری. همچنین برخلاف محصولات مشابه این برشتوک به هیچ وجه در شیر خمیر نمی شود. به گفته کفارت نمی توانیم کاملا تضمین دهیم که Neutrin-O اصلا هیچ برهم کنشی با شیر نداشته باشد.»

پژوهشگران سرن وجود «نیرو» را تایید کردند

وب سایت مرکز تحقیقات هسته ای اروپا، پژوهشگران در برخورددهنده ها درونی بزرگ در مرکز تحقیقات هسته ای اروپا (سرن) به تازگی دور جدید آزمایش ها را با سطح انرژی بالاتری آغاز کردند. طی این آزمایش ها که در آنها ذرات پروتون در سطح انرژی 13 تراالکترون ولت با یکدیگر برخورد می کنند، بینش های جدیدی نسبت به ساختار بنیادی جهان به دست آمده است.



هرچند در خلال آزمایش های انجام شده در طول سالیان گذشته وجود چهار نیروی بنیادی- نیروی قوی، نیروی ضعیف، نیروی الکترومغناطیسی و جاذبه- کاملا تایید و جزئیات شان معلوم شده اما پژوهشگران سرن امروز اعلام کردند نخستین شواهد روشن وجود «نیرو» را یافته اند. به گفته سخنگوی ریزنقش و تازه کار آزمایشگاه «این یافته بسیار چشمگیر است.» به گفته بن کنوبی، نظریه پرداز سرن و استاد دانشگاه ماس آیسلی در تاتویین، «این همان نیرویی است که به یک فیزیک دان ذرات قدرت می بخشد.

این یک میدان انرژی است که توسط موجودات زنده ایجاد می شود. ما را احاطه کرده؛ به درون مان نفوذ می کند؛ و یکپارچگی و پیوستگی کهکشان را حفظ می کند.» هرچند پژوهشگران هنوز اطمینان ندارند که دقیقا چه چیزی باعث این نیرو می شود اما دانشجویان و استادان در آزمایشگاه پیش از این شروع به مهار و کنترل قدرت آن کرده اند.

کاربردهای عملی این نیرو تاکنون شامل ارتباطات راه دور، نفوذ به ذهن، و بلندکردن اجسام سنگین از درون باتلاق ها می شود. کنوبی می گوید او در نخستین گام شیوه های کار این نیرو را به بانوی جوانی یادداد که در مرور درس هایش برای امتحانات فیزیک ذرات مشکل داشت. به گفته کنوبی «او گفت که من تنها امیدش هستم، بنابراین من هم گفتم ببینم چه کار می توانم بکنم. آزمایشی برای آشکارسازی این نیرو طراحی کردم و دانشم را به او انتقال دادم.»

درخواست برای افزودن یک روز به ماه آوریل

ژورنال Physicsworld: برای آنکه بریتانیایی ها و میلیاردها نفر دیگر در سرتاسر جهان نیز بتوانند «روز عدد پی» را جشن بگیرند باید یک روز به ماه آوریل 2015 اضافه شود. این درواقع درخواست فیزیک دانی اهل ولز است که می گوید امسال تنها فرصت ممکن برای درست کردن نخستین ویرایش 5 رقمی برای عدد پی با استفاده از فرمت تاریخ بریتانیایی (15/4/31) است. در حال حاضر بنا به سازمان آمریکایی روز پی، در تمام جهان روز پی در تاریخ 14 مارس (14/3) جشن گرفته می شود. اما حقیقت این است که بیشتر کشورها برخلاف فرمت آمریکایی سال/ روز/ ماه، برای نوشتن تاریخ از فرمت سال/ ماه/ روز استفاده می کنند.



این ناهمخوانی باعث شده میلیاردها نفر در سرتاسر جهان گله داشته باشند که ما پی خودمان را نداریم. امسال این مشکل به اوج خود می رسد به ویژه اینکه فرمت تقویم آمریکایی در تاریخ 15/14/3 دو رقم دیگر نیز از عدد پی نمایان می شود. فرمت بریتانیایی روز پی درواقع زاییده افکار راندا ولی، فیزیک دان ریاضیاتی دانشگاه انگلسی، است او می گوید افزودن یک روز به آوریل تکریم شایسته ای از ویلیام جونز، ریاضی دان ولزی، نیز خواهدبود.

جونز که در سال 1675 در جزیره انگلسی به دنیا آمد نخستین کسی بود که حرف یونانی n برای نشان دادن نسبت محیط یک دایره به قطر آن استفاده کرد به گفته وی «اگر این ریاضی دان بریتانیایی متولد ولز نبود روز پی وجود نداشت بنابراین این ملت بزرگ لیاقت این را دارند که روز پی خودشان را داشته باشند.» با این حال آنطور که تقویم نشان می دهد ارقام عدد پی در فرمت سال/ ماه/ روز غیرممکن است.

یک راه حل این است که دو ماه به سال اضافه کنیم تا سومین روز ماه چهاردم هر سال بشود روزی پی. با توجه به دشواری اجرای آن، ولی به سرعت این راه حل را کنار گذاشت. به گفته او «تصور کنید نزدیک به 200 کشور بخواهند روی اسم گذاری این دو ماه جدید توافق کنند.» بنابراین تنها راه حل ممکن افزودن یک روز به ماه آوریل است.