«گذار روزگار» از زبان رومن گاری : دشواری نویسندگی فراهم کردن ماجرا و قصه های ...
دشواری نویسندگی فراهم کردن ماجرا و قصه های گوناگون برای روایت کردن است؛ رومن گاری با چنین مکافاتی روبرو نبود. این نویسنده ی مشهور و در عین حال ناشناخته در روسیه متولد شد. برترین
ها - محمودرضا حائری:
گذار روزگار
- رومن گاری
- ترجمه ی سمیه نوروزی
- نشر ماهی
- چاپ اول: زمستان 94
دشواری نویسندگی فراهم کردن ماجرا و قصه های گوناگون برای روایت کردن است؛ رومن گاری با چنین مکافاتی روبرو نبود. این نویسنده ی مشهور و در عین حال ناشناخته در روسیه متولد شد. در لهستان کودکی اش را گذراند. از نوجوانی در فرانسه بالید، در میان سالی ده سالی را در هالیوود گذراند تا این که سرانجام به عنوان یکی از مشهورترین نویسندگان قرن بیستم فرانسه از دنیا رفت. گاری خودش را به آفتاب پرست تشبیه کرده: «این قضیه را برای ژنرال دوگل تعریف می کردم. برایش گفتم به چه تغییر فرهنگ هایی تن داده ام و داستان آفتاب پرست را تعریف کردم. آفتاب پرست را روی کف پوش قرمز می گذارند قرمز می شود و روی کف پوش سبز می گذراند سبز.
اگر روی کف پوش زرد بگذاریدش زرد می شود و روی کف پوش آبی هم آبی. اما تا آفتاب پرست را گذاشتند روی یک تکه پارچه ابریشمی چهارخانه ی رنگ وارنگ، دیوانه شد. ژنرال دوگل کلی خندید و گفت: -البته درباره ی شما باید که گفت که دیوانه نشد، شد یک نویسنده ی فرانسوی» رومن گاری پس از آن که لیسانس حقوق گرفت وارد ارتش شد و آموزش خلبانی دید. به علت روس تبار بودن درجه افسری نگرفت. سپس در آغاز جنگ جهانی دوم به ارتش آزاد فرانسه پیوست. «به جز جنگیدن به چیز دیگری فکر نمی کردیم و حاضر بودیم جانمان را هم پایش بدهیم. وگرنه چیزی جز یک سرباز فرانسوی به حساب نمی آمدیم.»
مادر در زندگی رومن گاری نقش برجسته ای دارد:«هیچ وقت دوباره ازدواج نکرد و از سی و پنج سالگی به بعد، یعنی سال های شکوفایی زنانگی اش، همه چیزش شد ایثار و فداکاری برای آینده ی من. بیش ترین نیروی زندگی ام را مادرم به من داد. در تمام آن مدت، قبل از خبر انتشار «تربیت اروپایی» در انگلستان ار طریق سوییس از مادرم خبر می گرفتم.»
پس از هشت سال خدمت در نیروی هوایی گاری وارد دنیای سیاست می شود تا به یکی دیگر از آرزوهای مادر از دسته رفته اش تحقق بخشد. حدود 17 سال در دستگاه دیپلماسی کار می کند. حاصل این دوران رمان «مردی با کبوتر» است. «رمانی هجوآمیز درباره ی سازمان ملل متحد. در سازمان ملل متحد بود که برای اولین بار دورویی را دیدم، دروغ را، توجیهات و بهانه تراشی ها را و تضاد مطلق میان واقعیت مشکلات تأسف انگیز جهان و راه حل های ساختگی و ریاکارانه ای که برایشان ارائه می شد.»
گاری اواخر دوران زندگی سیاسی اش را به عنوان کنسول فرانسه در لس آنجلس گذراند. «تماشاخانه ی هالیوود در گذار عمر به من فهماند تا چه حد زندگی سیاسی و عقیدتی شبیه صحنه ی نمایش است.»
با ازدواج با جین سیبرگ (ستاره آن دوران هالیوود) رومن گاری به کل فعالیت سیاسی را کنار گذاشت و وارد دنیای هالیوود شد. در همین دوره بود که رمان مشهورش «خداحافظ گاری کوپر» را نوشت. «هدفم از نوشتن خداحافظ گاری کوپر وداع با امریکایی بود که به خودش اطمینان داشت، وداع با سفید، با سیاه، با مفهوم ارزش با مفهوم خائن با مفهوم مثبت اندیش، وداع با شخصیتی که گاری کوپر روی پرده ی سینماها مجسم می کرد، یعنی وداع با امریکایی آرام.»
گاری بزرگ ترین ارزش زندگی اش را عشق به زنانگی می داند: «اگر این حقیقت ساده را در نظر بگیرید که کتاب های من در وهله ی اول آثاری عاشقانه اند و تقریباً پای ثابت همه شان عشق به زنانگی است. حتی اگر کتابی بنویسم که اثری از زنانگی در آن نباشد، درست برای آن است که نبودش را با خلأش نشان دهم. در ساحت فلسفه وجودی، جز زوجیت برای ارزش شخصی دیگری احترام قائل نیستم. اعتراف می کنم در این زمینه شکست خورده ام. با این همه، آدمی زندگی اش را ببازد ذره ای از ارزش هایی که عمرش را صرفشان کرده کم نمی شود.»
«ابتدای این گفت و گو به شما گفتم که آدم زندگی را کم تجربه می کند تا زندگی آدمی را. حس من هم همین است که زندگی ام مرا تجربه کرده؛ گویا بیش تر بازیچه زندگی بوده ام تا انتخابش کرده باشم. به علاوه هرچه مشهورتر باشی، زندگی بیش تر به بازی ات می گیرد. شهرت پدیده عجیبی به همراه دارد، چیزی که همین جا دامن مرا گرفته، یعنی تصویری که به واسطه ی رسانه ها و دوربین های شما در ذهن مردم شکل می گیرد، تصویری بسیار دور از واقعیت آدم...»
سرانجام رومن گاری در دسامبر 1980 گلوله ای را دهانش شلیک کرد زمانی که هنوز عشق به جین سیبرگ در دلش می تپید. گذار روزگار آخرین مصاحبه مفصلی است که از رومن گاری به یادگار مانده این مصاحبه به مناسبت صد سالگی رومن گاری در سال 2014 در فرانسه منتشر شد. ترجمه ی فارسی آن به قلم سمیه نوروزی به همت نشرماهی منتشر شده اشت.
ویدیو : «گذار روزگار» از زبان رومن گاری