چند «گمانه» پس پشت «مذاکره»! : ایران و آمریکا به پایان راه می‌رسند؟ چند «گمانه» ...
ایران و آمریکا به پایان راه می‌رسند؟
چند «گمانه» پس پشت «مذاکره»!
فرارو- سجاد زند؛ خبرهای غیر رسمی و تائید نشده از تمایل بالای باراک اوباما برای آغاز مذاکره دو جانبه با ایران حکایت می کند. در همین حال مذاکرات فنی ایران و آژانس از فردا آغاز می شود. مذاکراتی که تحت شعاع بازدید از سایت "پارچین" قرار دارد. از طرف دیگر تلاش های برای آغاز دور جدید گفت‌وگوهای دیپلماتیک ایران و 1+5 ادامه دارد.
به گزارش فرارو، شبکه تلویزیونی اسراییل مدعی شد که باراک اوباما رییس جمهوری آمریکا به ایران پیشنهاد مذاکرات مستقیم برسر موضوع هسته ای داده است. کانال 10 تلویزیون اسراییل سه شنبه شب با پخش گزارشی به نقل از یک مقام آگاه آمریکایی با اشاره به این مساله اعلام کرد، اوباما مقامات اسراییل را از این تصمیم خود بی اطلاع گذاشته و با تل آویو مشورتی در این باره نکرده است.
بر اساس این گزارش رییس جمهوری آمریکا چارچوب زمانی 4 تا 5 ماه را برای نتیجه بخش بودن مذاکرات تعیین کرده است و در صورتی که این مذاکرات ناکام بماند ایالات متحده آمریکا به گزینه نظامی متوسل خواهد شد. این در حالی است که نخست وزیر اسرائیل روز دوشنبه مدعی شد که باید در سال 2013 با مشکل ایران برخورد شود. گزاشگر شبکه 10 تلویزیون اسرائیل معتقد است اوباما با این اقدام نتانیاهو را دور می زند و اسرائیل را از این دایره کنار می گذارد.
از طرف دیگر روز گذشته روزنامه گاردین به نقل از دیپلمات های غربی نوشت: «اسراییل به منظور همراه کردن جامعه بین‌المللی برای اقدام نظامی علیه جمهوری اسلامی، اسناد و اطلاعاتی را درباره برنامه هسته‌ای ایران افشا کرده است.» گزارشگر کانال 10 تلویزیون اسرائیل نیز در این باره عنوان کرد که شخص اوباما نیز بر این باور است که نخست وزیر اسرائیل در نشت اطلاعات مربوط به برنامه های هسته ای ایران به رسانه ها دخالت داشته است.
این مسئله دو ماه پیش از سوی فریدون عباسی رییس سازمان انرژی اتمی ایران نیز مورد تاکید قرار گرفت. عباس در آن زمان گفته بود برخی اطلاعات مربوط به برنامه های هسته ای ایران از طریق آژانس در اختیار گروه های تروریستی قرار می گیرد.
آژانس در شرایطی متهم به درز دادن اطلاعات هسته ای ایران شده است که فردا ششمین دور مذاکرات فنی ایران و آژانس در تهران آغاز می شود. مذاکراتی که تحت تاثیر درز اطلاعات هسته ایران و مسئله "سایت پارچین" قرار دارد.
ایران می گوید سایت "پارچین" یک سایت نظامی است و فعالیت هسته ای در آن صورت نمی پذیرد اما آژانس مدعی است که در سایت پارچین فعالیت هسته ای در جریان است و به همین دلیل باید مورد بازدید بازرسان آژانس قرار گیرد. طبق توافقنامه ان پی تی فقط سایت های هسته ای می توانند تحت نظارت آژانس قرار گیرند. به نظر می رسد بازدید از "پارچین" یکی از محورهای اصلی دور ششم مذاکرات باشد.
از طرف دیگر آژانس در این دور با نقطه ضعف بزرگ درز اطلاعات مواجه است که تاکنون درباره آن سکوت کرده است. دیوید آلبرایت، کارشناس هسته‌یی موسسه علوم و امنیت بین‌الملل عنوان کرد: «از این که چه کسی در درز دادن اطلاعات دخالت دارد چیزی نمی‌داند، اما هر کس که این کار را انجام داده به اعتبار آژانس لطمه زده و ادامه کار آن را سخت‌تر کرده است.»
آغاز گفت و گوهای فنی ایران و آژانس در شرایطی مطرح می شود که تلاش ها برای ایجاد بستر گفت و گو های دیپلماتیک میان ایران و 1+5 و همچنین مذاکرات دو جانبه بین ایران و امریکا ادامه دارد. امروز روزنامه لبنانی الاخبار به نقل از منابع آگاه در کنگره آمریکا گزارش داد که کاخ سفید نسبت به هر گونه اعمال دور جدیدی از تحریم ها علیه بخش های انرژی ایران یا هر کدام از بخش های حیاتی برای تهران به طور جدی هشدار داده است.
به گفته این منابع، دولت امریکا بسیار روشن گفته است که اعمال تحریم های یک جانبه علیه ایران تا کنون برای تغییر سیاست هسته ای ایران مفید نبوده است. در همین رابطه تامی ویتور، سخنگوی شورای امنیت ملی امریکا در کاخ سفید گفت: «در حالی که با هم پیمانانمان بر سر چگونگی اجرا و اعمال تحریم ها علیه ایران تمرکز کرده ایم، معتقدیم که اعمال تحریم های بیشتر در وضعیت فعلی باعث می شود تا تلاش های ما همگی از بین بروند.»
سنای امریکا در 29 نوامبر گذشته با 94 رای موافق در برابر هیچ رای مخالف با اصلاح طرح بودجه وزارت دفاع امریکا که به موجب آن محدودیت های بیشتری را علیه توانایی های ایران در تامین نفتکش و کشتی های حمل کننده سوخت اعمال می کرد، موافقت کرد.
از نظر تحلیلگران این موضع گیری دولت امریکا در برابر اعمال تحریم علیه ایران بی سابقه است. بنا به نوشته روزنامه الاخبار به نقل از منابع خود در کنگره امریکا؛ دولت امریکا قصد دارد به "یک توافق بزرگ" با تهران با محوریت برنامه هسته ای اش برسد.
11 آذر ماه هیلاری کلینتون نیز از تمایل آمریکا برای مذاکره با ایران پرده برداشت. وزیر امور خارجه امریکا در جمع گروهی از دیپلملات های امریکایی اعلام کرد که درصورت آمادگی ایران برای گفتگو، واشنگتن آماده مذاکره دوجانبه با تهران است.
پیش از اعلام آمادگی کلینتون برای مذاکره دو جانبه رسانه های امریکایی ادعای توافق ایران و امریکا بر سر برگزاری این مذاکرات را مطرح کردند. این رسانه های مدعی شدند که برخی مقامات ایرانی با یک هیئت دیپلماتیک امریکایی مذاکره کرده اند موضوعی که هم از سوی دولت ایران و امریکا تکذیب شد.
در حالی که امریکا آمادگی خود را برای مذاکره دوجانبه با ایران اعلام کرده است، روز گذشته رامین مهمانپرست سخنگوی وزارت امور خارجه گفت‌و‌گوی مستقیم با ایالات متحده آمریکا بر سر برنامه اتمی را تلویحا امکانپذیر خواند اما گفت که هیچ پیشنهادی به صورت رسمی به ایران نشده است.
سخنگوی وزارت امور خارجه ایران با یادآوری گفت‌و‌گوی مستقیم ایران و امریکا بر مسائل عراق و افغانستان اظهار کرد: «بحث مذاکرات در موضوعات خاص امر جدیدی نیست.» در هفته های اخیر برخی مقامات ایران از جمله محمود احمدی نژاد، صادیق لاریجانی و محسن رضایی از امکان گفت و گو با امریکا دفاع کردند.
تلاش برای ممانعت از گفت و گو
با وجود اینکه زمزمه های گفت و گوی دوجانبه ایران و امریکا بر سر مسائل هسته ای به اوج خود رسیده است و مذاکرات فنی ایران با آژانس از فرد از سر گرفته می شود و آغاز دور جدید مذاکرات دیپلماتیک هسته ایران و 1+5 نزدیک به نظر می رسد. برخی کارشناسان و تحلیلگران از وجود دست های مرموز برای ممانعت از به نتیجه رسیدن تمامی تلاش ها حکایت می کند.
در کنار تلاش های اسرائیل برای شکست مذاکرات هسته ای ایران و غرب و وادار نمودن غرب برای ورود به فاز نظامی، دکتر احمد نقیب زاده کارشناس مسائل سیاسی و استاد دانشگاه در یادداشتی که در روزنامه بهار منتشر کرده است، از دست های پنهانی که برای شکست مذاکرات سخن گفت.
نقیب زاده در یادداشت خود نوشت: «آمریکا به گاه خطر منافع ملی خود را به دست دوست یهودی خود نمی‌دهد و به‌جای گوش دادن به گزارش‌های واهی دوستان نامطمئن، به چشم و گوش خود تکیه خواهد کرد. پذیرش مذاکره مستقیم و بدون قید و شرط با ایران نشان‌دهنده واقع‌گرایی به جای پنداربافی در سیاست خارجی آمریکاست.»
به اعتقاد این تحلیلگر مسائل سیاسی "در اینکه درگیری ایران و آمریکا شتابان به مراحل پایانی خود نزدیک می‌شود هیچ شکی نیست. بحران از تمام منزل‌ها گذشته و به سرمنزل نهایی خود رسیده است که دوراهی سرنوشت‌سازی را در برابر خود دارد."
نقیب زاده به مخالفان بحث مذاکره در ایران هم اشاره کرد و نوشت: « دوستان یا آدم‌هایی که نمی‌دانند جنگ منی چند تومان است دائم بر طبل جنگ می‌کوبند و هشدار می‌دهند که فرسوده‌ها بر رهبری برای دست کشیدن از مقاومت فشار نیاورند.»
چندی پیش روزنامه کیهان به مخالفت با بحث مذاکره با امریکا پرداخت و نوشت: «انقلابیون فرسوده در این برهه حساس قصد دارند تا با مهندسی هدفمند اوضاع کشور و اعمال فشار همه جانبه به رهبر معظم انقلاب، به خیال خود ایشان را به نوشیدن جام زهر عقب نشینی، دست کشیدن از مواضع انقلابی و مذاکره با آمریکا وادار سازند.» روزنامه کیهان امروز هم از مذاکرات فنی ایران و آژانس انتقاد کرد و خروج از ان پی تی را در این شرایط به مصلحت دانست.
اما نقیب زاده در پاسخ به مخالفان مذاکره تاکید کرد: «باید گفت این شما هستید که در کار کشتیبان دخالت کرده و فشار می‌آورید و افکار عمومی را نادیده می‌گیرید. اگر رهبری به جنگ حکم فرمود یا به صلح، اگر سر مذاکره داشت یا سر مقاومت، ما بر همان سریم.»
در همین رابطه امروز محمود احمدی نژاد در حاشیه نشست هیئت دولت اعلام کرد که عده ای در داخل ایران نمی خواهند مسئله هسته ای حل شود.
وی با بیان این که در پرونده هسته ای ادبیات ما، همکاری است، گفت: «ما می‌گوییم مثلا بیایید در غنی‌سازی مشارکت کنید. ما از خودمان نگرانی نداریم و سیاست ما همکاری با آژانس است و ما تاکنون بیشترین همکاری را با آژانس داشته‌ایم و اینطور نیز خواهد بود. البته در ایران نیز برخی نمی‌خواهند مساله حل شود و فکر می‌کنند که این‌گونه بهتر است. ما می‌گوییم که هسته‌یی شده‌ایم و باید با هم همکاری کنیم و دعوایی نیست.» لازم به ذکر است که احمدی نژاد، در آخرین سفر به نیویورک برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل، دست کم پنج بار از لزوم گفت و گوی ایران و آمریکا سخن گفت.
آیا مخالفت ها مانع گفت و گو می شود؟
با این اوصاف این پرسش مطرح می شود که ایا تلاش های اسرائیل، لابی های ایرانی در خارج از کشور که عموما حامی حمله نظامی به ایران هستند و همچنین برخی مخالفت های آرمان گرایانه داخلی می تواند مانع آغاز گفت و گوی دوجانبه ایران و امریکا شود.
بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران سیاسی معتقدند حل پرونده هسته ای ایران از کانال مستقیم امریکا می گذرد. رییس جمهور نیز در سفر به نیویورک همین موضع را اعلام کرد.
دکتر صمد قائم کارشناس مسائل سیاست خارجی و استاد دانشگاه در این باره معتقد است: «بخشی از مشکلاتی که در روابط ایران و آمریکا بوده است وابسته به فعالیت های گروه های ذی نفوذ بوده است. لابی های تندرو در روابط ایران و امریکا نقش دارند اما این موارد تا یک مقطعی می تواند در روابط دو دولت نقش بازی کنند.»
وی در گفت‌وگو با فرارو افزود: «با رو شدن دست این گروه ها دولت ها منافع ملی خود را دنبال می کنند و تن به منافع گروه ها و لابی های کوچک نمی دهند.»
قائم پناه با بیان این که "این لابی ها همیشه فعال بوده اند"، گفت: «موضوع این است که نقش آفرینی این گروه ها در روابط ایران و آمریکا تجربه شده است و اکنون فاکتورهای جدیدی در معادله روابط بین ایران و امریکا مطرح است.
این فاکتورهای جدید، طرفین را به سمت مذاکره دو جانبه هدایت کرده است.»/فرارو
ویدیو : چند «گمانه» پس پشت «مذاکره»!