چرا آیت الله هاشمی باید به عربستان برود؟ : هفته پیش خبری منتشر شد مبنی بر پیشنهاد ...

هفته پیش خبری منتشر شد مبنی بر پیشنهاد آیت الله وحید خراسانی به آیت الله هاشمی رفسنجانی برای سفر به عربستان سعودی. خبرآنلاین - سید صادق روحانی: هفته پیش خبری منتشر شد مبنی بر پیشنهاد آیت الله وحید خراسانی به آیت الله هاشمی رفسنجانی برای سفر به عربستان سعودی.

هفته پیش جمعی از مسئولین دانشگاه آزاد به دیدار آیت الله وحید خراسانی رفتند و پس از آن طه هاشمی معاون فرهنگی‌اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی، در صفحه شخصی خود نقل‌ قولی از آیت‌الله وحید خراسانی درباره آیت‌الله هاشمی رفسنجانی را منتشر کرد.

او نوشت: حضرت آیت‌الله وحیدخراسانی نکته‌ای در باره عدم نتیجه‌گیری در مذاکرات هسته‌ای متذکر شدند و گفتند اسراییل و سعودی از نتیجه مطلوب ممانعت کردند و راه قطعی این است که آقای هاشمی به عربستان سفر کند. چند بار تاکید کردند که باید این سفر انجام شود چون تنها شخصیتی که می تواند عربستان را مجاب کند آقای هاشمی است؛ سفر او به نفع جهان اسلام و ایران است.

در حقیقت آیت الله وحید خراسانی هاشمی را کسی می داند که می تواند رابط تهران و ریاض را تلطیف کند و این مسئله برای جهان اسلام مفید است. برای بررسی اینکه چرا آیت الله وحید خراسانی به عنوان یک مرجع تقلید مسلم در شیعه چنین نظری درباره هاشمی رفسنجانی دارد ابتدا باید به بررسی وضعیت روابط ایران و عربستان پرداخت.

نقاط اصلی منازعه ایران و عربستان

ایران و عربستان سعودی دو کشور بزرگ منطقه و در حقیقت دو قطب منطقه ای هستند که در بسیاری از حوزه ها رقیب یک دیگر هستند. اما می توان سه نقطه کانونی برای مواجهه این دو کشور در منطقه در نظر گرفت. نخستین نقطه منازعه دو کشور ، مسئله عراق است. عراق تا پیش از سقوط صدام خود یک وزنه منطقه ای علیه ایران به شمار می رفت اما پس از سقوط صدام و بر سر کار آمدن دولتی شیعی در این کشور به سمت ایران متمایل شده است.

 نقطه دوم منازعه ایران و عربستان کشورهای حاشیه مدیترانه یعنی سوریه،و لبنان است. در لبنان به صورت سنتی ایران حامی و پشتیبان حزب الله و سعودی پشتیبان سعد حریری و جریان اوست. سومین نقطه منازعه ایران و عربستان هم منطقه خلیج فارس و تسلط بر جریان صدور نفت در این منطقه است که ایران را به دو رقیب در این منطقه بدل کرده است. (برای مطالعه بیشتر در این باره به ایــنــجــا مراجعه کنید)

سابقه روابط تهران-ریاض

این سه نقطه اصلی منازعه میان ایران و عربستان وجود دارد. حتی اگر موضوع عراق را در نظر نگیریم ایران و عربستان سابقه طولانی مدتی از رقابت و منازعه دارند. تنها در یک دوره بوده است که روندهای میان دو کشور به سمت بهبود نسبی روابط رفته و ایران و عربستان توانسته اند مشکلات خود را تا حد قابل قبولی از طریق گفت و گو حل کنند و آن هم در دوران ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی بوده است.

رئیس دولت سازندگی که کشور را پس از 8 سال جنگ تحویل گرفته بود در حوزه سیاست خارجی ترجیح داد که منازعات منطقه ای را تا آنجا که می تواند کاهش دهد. به همین منظور یخ روابط سیاسی میان ایران و عربستان را شکست و طی سفرهای متقابلی که میان مسئولان تهران و ریاض صورت گرفت اعتماد آنان را جلب کرد. این اعتماد به حدی بود که سال ها پس از آنکه هاشمی از قدرت دور بود و در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد از او به عنوان مهمان ویژه کنفرانس بین‌المللی گفتگوی اسلامی دعوت به عمل آمد تا در این کنفرانس شرکت کند. در این سفر ۱۰ روزه به هاشمی اجازه داده شد از منطقه فدک بازدید نماید.

جایگزینی منازعه به جای همکاری

در دوره ریاست جمهوری احمدی نژاد، یک بار دیگر منازعه و تخاصم جایگزین روابطی شد که هاشمی پایه گذار آن بود. از سوی دیگر منازعات بین المللی به خصوص مسئله سوریه و عراق بیش از گذشته ایران و عربستان را رودروی یکدیگر قرار داده است.

 اکنون نیز با وجود آنکه دولت روحانی بر سرکار آمده است و کاهش تنش با همسایگان را اولیت اول خود قرار داده است هنوز بسیاری از مسایل لاینحل میان ایران و عربستان باقی مانده است. در روزهای آغازین دولت یازدهم بحث سفر وزیر خارجه ایران به ریاض در رسانه های مطرح شد. در حالی که منابع سعودی از دعوت خود از وزیر خارجه ایران برای سفر به ریاض سخن گفته اند، معاون عربی آفریقایی وزارت امور خارجه ایران گفت: دعوت کتبی برای سفر به عربستان سعودی هنوز دریافت نشده است.

از سوی دیگر برخی از تحلیل گران با بررسی مسئله تروریسم در منطقه و ظهور جریان های سلفی مانند داعش معتقدند که ایران و عربستان را در حال یک جنگ نیابتی در منطقه هستند. جنگی که از یک طرف همه جهان اسلام و از طرف دیگر مجموع سیاست خارجی ایران را درگیر خود کرده است و به کلافی سر درگم در منطقه تبدیل شده است که باز شدن آن تنها در گرو بهبود روابط ایران و عربستان است. این همان چیزی است که آیت الله وحید خراسانی در دیدار اخیرش به آن اشاره کرده است.