هوا در خطوط ارتباطی : نگاهی به فناوری اطلاعات در سالی كه گذشت . . . امروزه ...
نگاهی به فناوری اطلاعات در سالی كه گذشت . . .
امروزه فناوری اطلاعات در دنیا به اولین ابزار توسعه در كشورها تبدیل شده است و طبق آمارهای جهانی بیش از ۷۰ درصد رشد ناخالص داخلی کشورها به فناوری اطلاعات وابسته است؛ به این ترتیب می‌توان گفت هر کشوری از این امکان استفاده نکند، لطمه‌های جدی درعرصه‌های داخلی و بین‌المللی خواهد دید.
حوزه فناوری اطلاعات درایران و در سالی كه گذشت با فراز و نشیب‌های زیادی همراه بود، در بسیاری از حوزه‌ها شاهد تحولات گسترده‌ای بودیم، تغییر وزیر ارتباطات، برگزاری نمایشگاه‌های تله‌كام و الكامپ به صورت مجزا، خصوصی سازی مخابرات، اعلام برنده مزایده اپراتور سوم، ابطال مزایده و عدم مشخص شدن سرانجام این اپراتور تاكنون، قطع و وصلی‌های تلفن‌همراه SMS یا همان پیام كوتاه، پرتاب ماهواره به فضا به همراه اولین موجودات زنده، تصویب لایحه جرایم رایانه‌ای، فیلترینگ برخی سایت‌ها و ...
اما آنچه سال ۸۸ را متمایزتر می‌كند، عدم رشد چشمگیر در این حوزه برخلاف پیش‌بینی‌های انجام شده در سال گذشته بود، در سال ۸۸ حرکت مثبتی در برنامه‌های IT دیده نشده و دلیل آن چند دسته بودن متولیان حوزه فناوری اطلاعات است و تقریبا می‌توان گفت در سال ۸۸ هیچ‌خبر مثبتی در ابن حوزه شنیده نشد.
در این گزارش به بررسی اهم رویدادهای حوزه فناوری اطلاعات در سالی كه گذشت می‌پردازیم.
● تغییرات در بدنه وزارت ICT
در سال جاری همزمان با تغییر دولت، محمد سلیمانی، مرد شماره یك وزارت ارتباطات جای خود را به رئیس سازمان فضایی زمان خود رضا تقی‌پور داد.
وزیر جدید ساختمان‌شماره۳ سید خندان در اولین ماه‌های دریافت پست وزارت بامشكلات زیادی روبرو شد كه ازآن‌جمله قطعی سرویس پیامك در دومرحله كه یكی ۲۱ روز و دیگری ۱۲ روز به درازا كشید، ارسال پارازیت‌های ماهواره‌ای كه وزیر در هر دومورد از علت اصلی قطعی پیامك و این‌كه پارازیت‌ها از كجا فرستاده می‌شوند، بی‌اطلاع بود.
این دومورد و موارد دیگری همچون اختلالات تلفن‌همراه، فیلترینگ برخی از سایت‌ها، نارضایتی مشتركان از كیفیت خدمات دهی اپراتورها، عدم ایجاد دفاتر ICT روستایی طبق برنامه و ابهامات موجود در خصوصی سازی مخابرات، وزیر جدید را بارها به مجلس كشاند تا این وزیر از ابتدای ریاست خود دروزارت ارتباطات لحظه‌ای آرام ننشیند.
بعد از تغییرات وزیر ارتباطات در بدنه این وزارت‌خانه و شركت‌های زیر مجموعه هم تغییراتی انجام شد كه از آن جمله می‌توان به تغییر رئیس سازمان فضایی به تبعه تغییر مدیر قبلی اتفاق افتاد و فرقانی جایگزین تقی‌پور شد، تغییر رئیس سازمان تنظیم مقررات وجایگزینی كرم‌پور به جای محمود خسروی می‌توان اشاره كرد.
در آخرین تغییرات سرپرست مركز تحقیقات مخابرات ظریفكار جای خود را به احمد بهابادی معاون آموزش، پژوهش و اموربین‌الملل وزارت ارتباطات داد كه البته وی در همین سال جایگزین محامد پور معاون سابق محمد سلیمانی شده بود.
● دستاوردهای فضایی در سال ۸۸
در سال۸۸ ایران توانست دستاوردهای خوبی در صنعت فضا و ماهواره كسب كند، در این سال ایران از نمونه‌های مهندسی سه ماهواره ملی طلوع، مصباح ۲، نوید علم و صنعت و همچنین نمونه مهندسی ماهواره‌بر سیمرغ و موتور این ماهواره‌بر رونمایی كرد.
کاربرد ماهواره مصباح ۲ مخابراتی و ماموریت اصلی آن کسب دانش فنی و آزمایش ماهواره‌ای به صورت بومی به منظور طراحی و پرتاب یک ماهواره راه نزدیک به زمین و ایجاد یک شبکه ارتباطی ماهواره‌ای برای ارتباط با کاربران در مناطق دورافتاده ایران با دیگر نواحی جهان است.
در همین مراسم نخستین مرکز پردازش تصاویر ماهواره‌ای ایران، آزمایشگاه سه‌بعدی مجازی ماهواره‌ای افتتاح شد.
یكی از موفقیت‌هایی ایران در سال ۸۸ پرتاب راكت موشك تحقیقاتی به همراه موجودات زنده ( كرم، لاك پشت، موش) در روز ۱۴ بهمن، همزمان با سالگرد پرتاب ماهواره‌بر سفیر ۲ حامل ماهواره ملی امید بود.
این موشک تحقیقاتی با نام ماهواره ملی طلوع ماموریت دارد تصویربرداری تک طیفی با تفکیک پذیری ۵۰ متر و ذخیره و ارسال داده‌های تصویری به ایستگاه‌های زمینی انجام دهد.
براساس این گزارش، تصاویر تهیه شده توسط ماهواره طلوع می‌تواند در نقشه‌برداری زمین در مقیاس بزرگ، مطالعه و بررسی حوضچه‌های آبی و دریاها، مشاهده و ارزیابی آسیب‌های زیست محیطی و مطالعات علمی در زمینه منابع طبیعی به کار رود.
برای این ماهواره که از نوع ارتفاع پائین معرفی شده، دو سال عمر مفید پیش بینی شده است.
● قطع و وصلی‌های پیامك
قطعی پیام كوتاه به عنوان محبوب‌ترین سرویس تلفن‌همراه باعث نارضایتی كاربران پیامك تلفن‌همراه در سال ۸۸ شد، دراین سال در دو نوبت سرویس پیامک کلیه مشترکان تلفن همراه اعم از همراه اول، ایرانسل و تالیا در سراسر کشور قطع شد.
در نوبت اول قطعی پیامك از ۲۱ خرداد ماه آغاز و به مدت ۲۰ روز ادامه داشت، بار دوم نیز تنها بعد ازپنج روز از وصل مجدد این سرویس به مدت ۱۵روزسرویس پیام كوتاه در تهران و برخی شهرستان‌ها بلوكه شد.
در این مدت گزارش‌های زیادی منتشر شد كه برخی تایید و برخی هم تكذیب شد، عمدتاَ در این گزارشات به ضرر و زیان ۱۴ میلیارد تومانی وارده به شرکت مخابرات و اپراتورهای تلفن‌همراه اشاره داشت.
به گفته کارشناسان مخابرات این مساله سبب شد ارتباط بیش از ۳۱ میلیون مشترک اپراتور اول، ۱۴ میلیون مشترک ایرانسل و نیز مشترکان تالیا و افرادی که از این وسیله ارتباطی به صورت انبوه استفاده می‌کنند، مختل شود.
البته مدیر عامل شرکت مخابرات ایران در مورد میزان کاهش درآمد شرکت مخابرات به دنبال قطع سیستم پیامک کشور این طور اظهار می‌دارد که این قطعی بر میزان درآمد پیش‌بینی شده جهت سه ماهه اول سال بدون تاثیر بوده‌است.
البته بعد از وصل مجدد این شبكه، پیامک‌هایی كه برای مشترکان تهرانی ارسال نشده‌بود، پس از وصل‌شدن سامانه پیامک به‌دست آنها می‌رسید و در موارد بسیاری، به‌جای یک‌بار، چندبار می‌رسید.
این موضوع با عنوان درآمدزایی جدید مخابرات پس از آزادسازی پیامک مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت.
البته این موضوع هم از سوی داوود زارعیان سخنگوی شركت مخابرات ایران و مدیر كل روابط عمومی این شركت رد شد.
در این روزها سرویس‌های دیگر تلفن همراه شامل MMS و GPRS نیز به سرنوشت پیام كوتاه دچارشده بودند.
● ابلاغ برنامه اجرایی طرح توسعه فن‌آوری اطلاعات در سال ۸۸
در سال ۸۸ برنامه اجرایی طرح توسعه فن‌آوری اطلاعات به كمك شرکت فناوری اطلاعات تدوین و ابلاغ شد.
این برنامه اجرایی مشتمل بر ۴۸ پروژه و ۱۳۱ زیر پروژه و در قالب ۷ محور اصلی است.
محورهای اصلی این برنامه، تدوین و تنظیم ضوابط در حوزه امنیت فضای تبادل اطلاعات، سازماندهی و هدایت فعالیت‌های توسعه‌ای فضای تبادل اطلاعات، تدوین و تنظیم ضوابط در حوزه طراحی و توسعه فضای تبادل اطلاعات، پیگیری مصوبات، نظارت بر پروژه‌های فن‌آوری اطلاعات در کشور، عرضه خدمات و امور داخلی به عنوان ۷ محور اصلی این برنامه نام برد.
● صنعت مخابرات در دست چینی‌ها
یكی از مهم‌ترین تحولاتی كه سال گذشته به وقوع پیوست، تغییرات فنی استراتژیك در شبكه مخابراتی كشور بود، بدین ترتیب در سالی كه گذشت، شركت‌های چینی به طور محسوسی در ابعاد تجهیزاتی و نیز اجرایی وارد شبكه مخابراتی كشور و جایگزین آن دسته از شركت‌های ایرانی شدند كه تا پیش از این تصدی امور را به عهده داشتند، پروژه بیلینگ همراه اول بارزترین نمونه در این زمینه است.
این پروژه كه دارای بیش از یكصد میلیون دلار اعتبار است، سال گذشته شاهد تغییرات بسیار عمده در زمینه پیمانكاری بود.
بررسی جزییات تغییرات پیمانكاری بیلینگ حاكی از این است كه سال گذشته در حالی كه بیش از دو سال بود صاایران پیمانكاری بیلینگ را به عهده داشت، بنا به علل نامعلوم و مبهمی كه برخی آن را بدقولی‌ها و تاخیر صاایران در تحویل پروژه می‌دانند به شركت چینی هوواوی سپرده شد.
این اقدام در حالی صورت گرفت كه در همین سال، بسیاری از شركت‌های مخابراتی ایرانی كه البته دارای ظرفیت‌های بسیار مناسبی از نظر فنی و علمی بودند، همواره از ركود و نیز كسادی كسب و كار در این حوزه گلایه می‌كردند و بارها اعلام كرده بودند چنانچه دولت پروژه‌های خود را به بازار ایرانی تزریق نكند، حیات اقتصادی‌شان به خطر می‌افتد.
این درحالی است كه در بسیاری پروژه‌های مخابراتی به غیر از بیلینگ همراه اول حضور هواووی چین به عنوان مجری به چشم می‌خورد و این بدین معنا است كه استفاده از توان چینی بیشتر از توان داخلی در مخابرات كشور وجود دارد.
● اپراتورسوم، پروژه ناكام
اپراتور سوم تلفن همراه با قدمتی درحدود ۵ ساله از سال ۸۴ تاکنون كه به پایان سال ۸۸ نزدیك می‌شویم، ماجراهای زیادی پیش رو داشته است، از اعلام فراخوان عمومی مزایده گرفته تا اجرای مزایده، مشخص شدن برنده مزایده، رد برنده، اعلام جایگزینی و بازهم تكذیب و ... ولی هیچ‌كدام به سرانجام نرسیده است.
تاكنون صدها اظهار نظر درخصوص اپراتور سوم تلفن همراه ایران مطرح شده و انواع زمان‌ها نیز برای آغاز به کار این اپراتور گفته شده و اما در نهایت حاصل این همه سخنرانی و وعده، پروژه ناكام است.
با کنار رفتن اتصالات، مذاکرات با کنسرسیوم‌های دیگر مانند زین ایران و عمان تل آغاز شد، اما بعد از مدتی كه ظن همه یكی از این كنسرسیوم برنده اپراتور سوم شده‌اند، بازهم اعلام می‌شود كه هنوز سرنوشت اپراتور سوم نامشخص است.
در همین فضا وزیر دولت نهم جای خود را به وزیر دولت دهم می‌دهد و تقی‌پور جایگزین سلیمانی می‌ِشود.
ولی تقی‌پور نیز مانند سلیمانی نتوانست زمان اجرای این پروژه را جلو بندازد و همه سخنان وی به وعده‌های شیرینی بدل شد، البته در این چند روز مانده به آخر سال شنیده شده كه تامین تله‌كام در سایت این شركت، خود را به عنوان اپراتور سوم معرفی كرده است كه جالب توجه هیچ مسؤولی هنوز این خبر را رد و یا تایید نكرده است.
● سرنوشت نامعلوم مخابرات
در حالی كه بیش از چند ماه از زمان انجام رقابت بر سر معامله بلوكی مخابرات در بازارسرمایه می‌گذرد، هنوز ابهامات وارده در این معامله و انتقادات فعالین بازار سرمایه و لزوم بازنگری در تعیین و تكلیف معامله بلوك مخابرات درصدر اخبار مخابرات قراردارد.
این داستان ادامه داشت تا بالاخره صدای رئیس شورای رقابت نیز به عنوان یك مدعی جدید درآمد و وی كه هنوز به طور كامل در ساختمان جدید شورای رقابت مستقر نشده است در تازه‌ترین سخنان خود اعلام كرده كه نتیجه بررسی‌های این شورا در مورد قطعیت معامله مخابرات هنوز مشخص نیست و ابهامات معامله مخابرات نیازمند بررسی‌ها و نكته‌سنجی‌های دقیق‌تر است.
البته نكته جالب در سخنان این مدعی جدید این است كه وی اعلام كرده از این پس شورای رقابت تعرفه‌های مخابرات و نظارت بر قرارداهای مخابراتی را برعهده دارد، كه حالا اگر نخواهیم سخنی برخلاف مذاق پژویان بگوییم، باید گفت كه اگر گفته این آقا درست باشد پس وظیفه سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی چیست؟
● آمدن وایمكس
بالاخره شركت‌هایی كه در بهمن ماه سال گذشته موفق به دریافت اولین پروانه وایمكس در كشور شده بودند، درسال جاری با سروصدای زیاد افتتاح خطوط شبكه خود را اعلام كردند.
مبین‌نت، ایرانسل، اسپادان و مجتمع رایانه دانش گلستان از ۳۰ تا یک استان پروانه گرفتند كه ازاین بین ایرانسل و مبین‌نت اعلام كردند كه موفق به عرضه این سرویس شدند.
البته این حوزه هم با مشكلاتی روبرو شد و آن هم ورود دو شركت PAP به این حوزه بودكه با وجود اخطار سازمان تنظیم مقررات تا پایان سال ۸۸ هم به كار خود ادامه دادند، كه بالاخره بعد از كش و قوسهای فراوان رگولاتوری اعلام كرد كه یكی از این شركت‌ها نصف بهای پروانه خود را پرداخت كرده است و از دیگری هم هیچ خبری نیست...
● افزایش تعداد مشركان تلفن همراه
بر اساس آخرین آمار و گزارش‌ها تعداد مشترکان همراه اول در سال جاری از مرز ۳۷ میلیون نفر گذشت، اپراتور دوم یا همان ایرانسل توانست حدود ۱۳میلیون مشترک را جذب كند و تالیا هم با سهم اندكی از بازار كه در حدود یک میلیون مشترك اعلام شده بر تعداد مشتركان این حوزه اضافه كرد.
همراه اول توانست با عبور از مرز ۳۷ میلیون مشترك، ترک سل را در منطقه پشت سرگذارد كه از این تعداد حدود ۱۶ میلیون و ۱۰۰ هزار سیم کارت برای مشترکان دائمی و حدود ۱۹ میلیون و ۲۰۰ هزار است. مشترکان اعتباری است.
بر اساس آخرین آمار گرفته شده اپراتور دوم تلفن همراه (ایرانسل) نیز حدود ۱۳ میلیون مشترک دارد که اکثریت این تعداد مشترکان سیم‌کارت‌های اعتباری هستند.
● الکامپ نابالغ پانزده ساله
الكامپ پانزدهم در سال جاری تنهابا یك تفاوت از سال‌های دیگر آن هم مجزاسازی آن با نمایشگاه تلكام برگزار شد، پانزدهمین نمایشگاه الکامپ برخلاف دو سال گذشته بدون تله‌کام برگزار شد تا شاید این جدایی به تجربه خوبی ختم شود، ولی باید گفت كه كیفیت این نمایشگاه هم مانند سال‌های دیگر هیچ تفاوت اساسی و چشمگیری نداشت.
امسال نیز این نمایشگاه بدون افتتاحیه و اختتامیه و در سکوت کامل خبری برگزار شد.
نمایشگاه امسال نیز همچون چند سال گذشته خود با حاشیه‌های فراوانی روبه‌رو بود، دعوای چند ساله سازمان سازمان نظام صنفی رایانه‌ای از الكامپ دهم شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی جهت مشارکت در برگزاری این نمایشگاه دیگر خود به متنی از الکامپ تبدیل شده است كه امسال هم مانند ۵ سال گذشته به سرانجام نرسید و پرونده ۱۵ نمایشگاه الكامپ با همان حاشیه‌های همیشگی و عدم توجه مناسب مسؤولین در بی كیفیتی به پایان رسید.
● تله‌کام به شرط چاقو
نمایشگاه تله‌کام دهم در سال جاری علاوه بر مدیران و کارشناسان مخابراتی ایران و مردم عادی، امسال شاهد مهمانان ویژه‌ای بود، لشكركشی شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران و سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح برای پس گرفتن مدیریت نمایشگاه، روز دوم نمایشگاه را به جنگی تمام عیار تبدیل كرد.
البته این نمایشگاه از همان روز اول با هرج و مرج روبرو بود، انتظار طولانی خبرنگاران برای ورود وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات برای افتتاح اولین نمایشگاه بعد از دریافت پست وزارت، نارضایتی شدید خبرنگاران به دلیل محافظت شدید از وزیر ارتباطات هم ازسوی محافظانش و هم از سوی مدیران روابط عمومی وزارت‌خانه كه همانند محافظین سوم و چهارم وزیر وی را دربرگرفتند و هم تعیین خط قرمزهای برای سوال كردن از وزیر، باعث دوری خبرنگاران از وزیر شد، از دیگر مسائل پیش آمده در تله‌كام دهم رفتار مدیر ارتباط با رسانه‌های وزارت ارتباطات نسبت به خبرنگاران بود كه این امرهم با سفسطه كردن مدیر روابط عمومی وزارت و بی دقتی تقی‌پور به این مسایل مسكوت ماند.
به هر حال تقی‌پور آمد و تله‌كام دهم با تمام آشفتگی‌ها افتتاح شد، اتفاق دیگر نمایشگاه تله كام همزمان با صبح روز دوم نمایشگاه به وقوع پیوست، هنگامی كه غرفه‌داران و بازدید كنندگان به محل نمایشگاه بین‌المللی تهران رفتند، با درهای بسته مواجه شدند.
مردمی كه پشت درهای بسته بودند شاهد یك لشركشی و جنگ نمام عیار بین شركت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی و سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح برسر تصاحب محل نمایشگاه بودند كه در آخر هم منجر به بحث و جدل فیزیكی بین افراد این دو سازمان و درنهایت زخمی شدن حداقل یک نفر به ضرب چاقو شد.
به هر صورت تله‌كام دهم سال ۸۸ هم به صورت مستقل از الكامپ برگزار شد، نمایشگاهی كه شاید بدون دو اپراتور بزرگ كشور و بازدید كنندگانی كه به دنبال دریافت هدایایی از این دواپراتوربودند و دعوای مدعیان مالکیت نمایشگاه ، نمی‌توانست نظرها را به خود آنچنانكه باید جلب كند.
● بی رونقی در بازار IT
و در آخر باید به بازار فناوری اطلاعات و در كنار آن ارتباطات در كشور در سال ۸۸ اشاره كرد، بازار فناوری اطلاعات یا همان IT در ایران همزمان با رکود جهانی اقتصاد، دچار تحولاتی شد و از سوی دیگر طبق آخرین آمار ارائه شده از بازار ارتباطات بالغ بر ۴۷ میلیون سیم‌کارت تلفن همراه در کشورتوزیع شده است. اما نسبت به سال‌های گذشته، باید گفت سال ۸۸ در بخش بازار سیم‌کارت به خصوص گوشی تلفن همراه سال بی رونق و سردی بود.
بازار تلفن همراه از اوایل سال جاری به دلیل کاهش تقاضا توسط مشتریان روزهای کم رونقی را سپری کرد. امید فروشندگان به ماه پایانی سال برای فروش بهتر بود، اما در آخرین روزهای سال نیز این بازار هنوز هم رونق آنچنانی پیدا نكرده است.
به گفته دست اندرکاران بازار، فروش گوشی تلفن همراه در ماه پایانی امسال نسبت به سال گذشته حدود ۵۰ درصد کاهش یافت.
وضعیت IT در كشوراز جنبه‌های گوناگون قابل بررسی است چرا كه بازار IT ایران، بازاری چند وجهی و تاحدی نامتقارن است. ستون‌های اصلی این بازار را مخابرات، سخت‌افزار، نرم‌افزار و اینترنت تشكیل می‌دهند.
بررسی بازار ایران نشان می‌دهد كه این حوزه در سال جاری رشد قابل توجهی داشته به‌طوری كه سخت‌افزار با رشد ۹درصدی، تجهیزات شبكه با رشد چهار‌درصدی، خدمات IT با رشدی چهار‌درصدی و نرم‌افزار با رشدی سه درصدی، مواجه شده ولی متاسفانه این رشد آن‌طور كه باید نبوده و البته باید در این بین به تاثیر بحران اقتصادی دنیا در بازار كشور هم اشاره كرد.
با گسترده‌تر شدن بحران، رشد اقتصادی کشورها کاهش یافت و از آنجا که بازارIT ایران کاملا وابسته به واردات از کشورهای صاحب تکنولوژی است بدیهی است که بحران در کشورهای مذکور در بازار IT ایران نیز اثر کند. مضافا اینکه به دلیل کاهش درآمدهای نفتی قدرت خرید مردم هم کاهش یافت.
البته طرح ساماندهی بازار IT كه قرار است با هدف برخورد با کالاهای قاچاق و ایجاد زمینه مطلوب فعالیت برای شرکت‌های رایانه‌ای مجاز و از سوی وزارت بازرگانی و سازمان نظام صنفی رایانه‌ای انجام شود این نوید را می‌دهد كه بازار IT ایران از ركود خارج شده و دوباره رونق گیرد.... / گزارش : خبرگزارى ايلنا
ویدیو : هوا در خطوط ارتباطی