همه‌چیز درباره عفونت ادراری كودكان : عفونت ادراری یكی از بیماری‌هایی است كه ...
عفونت ادراری یكی از بیماری‌هایی است كه ممكن است شیوع آن در كودكان چندان زیاد نباشد اما عواقبی كه می‌تواند به‌دنبال داشته باشد آنقدر مهم است كه هر پدر یا مادری باید برای سالم ماندن فرزندش و دور ماندن او از این آسیب‌ها و عواقب، این بیماری را بشناسد. 
عفونت ادراری یكی از بیماری‌هایی است كه ممكن است شیوع آن در كودكان چندان زیاد نباشد اما عواقبی كه می‌تواند به‌دنبال داشته باشد آنقدر مهم است كه هر پدر یا مادری باید برای سالم ماندن فرزندش و دور ماندن او از این آسیب‌ها و عواقب، این بیماری را بشناسد. وقتی عفونت ادراری در بچه‌ها رخ می‌دهد، ممكن است خودش نشانه وجود یك اختلال مهم‌تر در دستگاه ادراری كودك باشد. تقریبا شبیه به یك كوه یخ كه ما فقط سر آن را كه از آب بیرون زده می‌بینیم. به همین دلیل است كه در كودكان نمی‌توان مانند بزرگسالان فقط عفونت را با آنتی‌بیوتیك درمان كرد و پرونده بیماری را بست. كودكان بعد از اینكه عفونت‌شان درمان شد، باید بررسی شوند تا علت ایجاد این مشكل روشن شود. خلاصه برای آنكه خیال‌تان راحت شود، باید به‌طوركامل قضیه عفونت ادراری كودك‌تان را جدی بگیرید و تا روشن شدن همه چیز صبر داشته باشید. توضیحات بیشتر را از زبان دكتر محمدعلی فلاح، رزیدنت تخصصی اورولوژی بیمارستان لبافی‌نژاد بشنوید.
شیوع عفونت ادراری در كودكان
تقریبا 5 درصد نوزادانی كه به‌علت تب به پزشك مراجعه می‌كنند، دچار عفونت ادراری هستند. قبل از یك سالگی شیوع عفونت ادراری در پسرها بیشتر است و جالب است بدانید قبل از6 ماهگی شیوع عفونت ادراری در پسرهای ختنه نشده 10 برابر پسرهای ختنه شده است. بنابراین ختنه یكی از عواملی است كه به جلوگیری از عفونت ادراری كمك می‌كند. در سنین زیر یك سالگی، عفونت ادراری در پسرها بیشتر است اما در سنین بالاتر و به‌خصوص دوران مدرسه و در سنین بلوغ عفونت ادراری دردخترها بیشتر می‌شود.
علت عفونت ادراری
چند عامل موجب عفونت ادراری در بچه‌ها می‌شوند. یكی از این عوامل سن است. به‌طوری كه سن كمتر از یك سال، شانس عفونت را بیشتر می‌كند. دلیل آن هم این است كه در این سن هنوز تكامل سیستم ایمنی هنوز كامل نشده و بچه‌ها در برابر عفونت آسیب‌پذیرتر هستند. اختلالات ادرار كردن هم موجب عفونت ادراری در كودكان می‌شوند. مثلا بچه‌هایی كه ادرارشان را زیاد از حد نگه می‌دارند بیشتر در معرض خطر عفونت ادراری هستند. اختلالات دستگاه ادراری مانند وجود مثانه نوروژنیك (مثانه عصبی) یا انسداد راه خروج ادرار هم می‌تواند باعث ابتلا به عفونت ادراری شود. یكی دیگر از علل عفونت ادراری هم جمع شدن میكروب‌ها در اطراف مجرای ادراری است كه به‌ویژه در پسرهای ختنه نشده بیشتر اتفاق می‌افتد. همچنین یكی از علل مهم عفونت ادراری برگشت ادرار یا ریفلاكس است كه بیشتر در دختربچه‌ها دیده می‌شود. برگشت ادراری یا ریفلاكس به معنای آن است كه ادرار از مثانه به سمت بالا بر می‌گردد. این بیماری بسیار مهم است زیرا ممكن است باعث تخریب و از كار افتادن كلیه‌ها شود.
راه‌های پیشگیری از عفونت ادراری
یكی از بهترین راه‌ها برای پیشگیری از عفونت ادراری در بچه‌ها، ختنه است. اگر قبل از یك سالگی پسرها را ختنه كنیم، به میزان زیادی از بروز عفونت ادراری در آنها جلوگیری می‌شود. راه دیگری برای پیشگیری از عفونت ادراری وجود دارد، دادن آموزش به بچه‌ها در مورد عادات صحیح دستشویی رفتن و رعایت بهداشت. كودكان باید یاد بگیرند كه ادرارشان را برای مدت طولانی نگه ندارند. همچنین تغذیه سالم، مصرف مایعات و میوه‌ها و سبزی‌ها به كاهش بروز یبوست كودكان (كه خود می‌تواند عاملی برای عفونت ادراری باشد) و سلامت دستگاه ادراری و دستگاه ایمنی بدن كمك می‌كند.
علائم عفونت ادراری چیست؟
شناخت علائم عفونت ادراری در بچه‌ها خیلی مهم است چون بچه‌ها نمی‌توانند حرف بزنند و ما باید از علائم ظاهری آنها حدس بزنیم كه ممكن است دچار مشكلی باشند. حتی ممكن است گاهی علامت خاصی در این گروه سنی دیده نشود. در بچه‌های زیر 2 سال علائم تب، بیقراری، بوی بد ادرار، درد شكم، بی‌حالی و خوب شیر نخوردن و وزن نگرفتن می‌توانند علائم عفونت ادراری باشند. در كودكان بالای 2 سال علائم سوزش ادرار، تكرر ادرار، درد پهلو، تهوع و استفراغ و حتی اسهال هم به موارد فوق اضافه می‌شود. یكی دیگر از علائم عفونت ادراری می‌تواند تب‌های غیرقابل توجیه باشد. یعنی كودكی كه دچار تب می‌شود و هیچ علت دیگری برای آن پیدا نمی‌كنیم. این كودك ممكن است به عفونت ادراری مبتلا باشد.
چگونه درمان می‌شود؟
وقتی كودك با این علائم مراجعه كرد و آزمایش ادرار داد، اگر جواب آزمایش عفونت را نشان بدهد درمان شروع می‌شود كه عمدتا شامل آنتی‌بیوتیك است. البته اگر كودك تب داشته باشد و بدحال باشد باید بستری شود و آنتی‌بیوتیك‌ها را به‌صورت تزریقی و از راه سرم دریافت كند اما اگر وضعیت وی به حدی بحرانی نباشد كه نیاز به بستری شدن داشته باشد، با تشخیص پزشك می‌تواند درمان را در منزل و با آنتی‌بیوتیك‌های خوراكی ادامه دهد. اگر كودك تب نداشته باشد ولی به هر دلیلی قادر به خوردن شربت آنتی‌بیوتیك نباشد باز هم باید بستری شود تا در بیمارستان آنتی‌بیوتیك‌ها را به‌صورت تزریقی دریافت كند. یكی از موارد دیگری كه پزشك صلاح می‌داند كودك را بستری كند، زمانی است كه احساس كند مادر به كودك خوب رسیدگی نمی‌كند و اگر كودك به منزل برود احتمالا مراقبت‌های خوبی دریافت نخواهد كرد. بنابراین تصمیم می‌گیرد كه كودك را بستری و از بهبود او اطمینان حاصل كند.
پزشك چه اقداماتی انجام می‌دهد؟
وقتی والدین به عفونت ادراری در فرزندشان شك می‌كنند، باید او را نزد پزشك ببرند؛ كاری كه حتما پزشك برای كودك انجام می‌دهد درخواست آزمایش ادرار است البته اگر كودك بسیار بدحال و تبدار باشد پزشك او را بستری می‌كند. سایر آزمایش‌هایی كه بنابر تشخیص پزشك در روزهای آینده لازم است انجام شود تهیه عكس رنگی از مثانه (VCUG ) یا سونوگرافی كلیه‌ها هستند كه برای بررسی سلامت دستگاه ادراری و كلیه‌ها ضرورت دارند.
دروه درمان چقدر طول می‌كشد؟
طول دوره درمان عفونت ادراری نسبتا زیاد و بین 10 روز تا 2 هفته است. نكته مهم در مورد درمان عفونت ادراری آن است كه وقتی درمان به پایان رسید حتما باید پیگیری‌های لازم انجام شود تا علت اصلی عفونت ادراری روشن شود. به عبارت دیگر، پزشك از والدین می‌‌خواهد كه حدودا بین یك تا 6 هفته بعد از پایان درمان، مجددا كودك را برای پیگیری بیاورند. سپس پزشك باید بررسی كند كه آیا سیستم ادراری كودك مشكلی دارد یا خیر. آزمایش‌هایی مانند عكس رنگی مثانه بعد از اینكه كودك كاملا خوب شد و آزمایش ادرار دیگر عفونتی را نشان نداد، انجام می‌شوند تا مشكلات احتمالی دستگاه ادراری مشخص شده و درمان شوند. وقتی مشكلات دستگاه ادراری مشخص شد، پزشك تصمیم می‌گیرد كه آیا این مشكلات با بزرگ شدن كودك برطرف می‌شوند یا نیاز به جراحی دارند. اگر لازم باشد صبر كنیم تا كودك با بزرگ شدنش بهتر شود، پس در این مدت باید آنتی‌بیوتیك‌هایی را مصرف كند كه از ابتلای مجدد او به عفونت ادراری جلوگیری كنند.
این هشدار را جدی بگیرید
اگر كودك به موقع درمان نشود، ممكن است بافت‌های كلیه آسیب ببینند و در آینده مشكلات بدی مثل نارسایی كلیه و فشار خون بالا به سراغ كودك بیاید. بنابراین درمان عفونت ادراری در كودكان نباید به تعویق انداخته شود یا ناتمام رها شود. همچنین بعد از اینكه كودك درمان شد باید حتما پیگیری‌ها و مراجعات بعدی را جدی بگیرید. هدف از این پیگیری‌ها و بررسی‌ها آن است كه از بروز عوارض آتی عفونت‌جلوگیری شود. اگر كودكی دچار عفونت ادراری شود و این عفونت به كلیه او آسیب بزند، این كودك باید تا بزرگسالی از نظر فشار خون و دفع پروتئین در ادرار مورد بررسی قرار بگیرد.
چه كودكانی آنتی‌بیوتیك مصرف كنند؟
بعد از اینكه عفونت ادراری درمان شد ممكن است لازم باشد كودك برای مدتی مصرف آنتی‌بیوتیك را ادامه دهد تا از ابتلای مجدد او به عفونت اداری جلوگیری شود. به این كار پیشگیری با آنتی‌بیوتیك یا پروفیلاكسی می‌گوییم كه با همان آنتی‌بیوتیك‌های معمولی ولی با دوز كمتر انجام می‌شود. كودكان به‌ویژه در سنین زیر 5 سال تا وقتی به‌طور كامل از نظر اختلالات ساختاری دستگاه ادراری بررسی نشده‌اند باید آنتی‌بیوتیك مصرف كنند و تا وقتی پزشك اطمینان حاصل كند، دستگاه ادراری هیچ مشكلی ندارد مصرف آنتی‌بیوتیك باید ادامه پیدا كند. اما اگر دستگاه ادراری مشكل داشت، باید حتما آنتی‌بیوتیك ادامه پیدا كند. در بعضی كودكان مصرف آنتی‌بیوتیك برای پیشگیری از عفونت‌های بعدی اهمیت ویژه‌ای دارد از جمله كودكان زیر 6 ماه، كودكانی كه سابقه عفونت ادراری داشته باشند، كودكانی كه برگشت ادرار دارند، كودكانی كه بررسی دستگاه ادراری آنها نشان‌دهنده انسداد است، یا كودكانی كه به هر دلیل سیستم ایمنی ضعیفی دارند. به علاوه كودكانی كه مكررا مبتلا به عفونت ادراری می‌شوند ولی در عین حال هیچ‌گونه مشكلی در سیستم ادراری شان ندارند، آنها هم باید آنتی‌بیوتیك را برای مدت طولانی مصرف كنند.
ویدیو : همه‌چیز درباره عفونت ادراری كودكان