نحوه شناسایی و حذف یارانه نقدی پولدارها : در حالی که دولت به منظور شناسایی ...

در حالی که دولت به منظور شناسایی و حذف یارانه‌ پردرآمدها کارگروه ویژه‌ای را تشکیل داده، این پرسش وجود دارد که مشمولان حذف یارانه نقدی چگونه و با چه ملاکی باید شناسایی شوند؟ جام جم آنلاین: در حالی که دولت به منظور شناسایی و حذف یارانه‌ پردرآمدها کارگروه ویژه‌ای را تشکیل داده، این پرسش وجود دارد که مشمولان حذف یارانه نقدی چگونه و با چه ملاکی باید شناسایی شوند؟

دولت نهم مدت زمان اندکی پس از اجرای قانون هدفمندی یارانه ها سعی کرد یارانه پردرآمدها را حذف کند، اما چون ملاک روشن و شفافی برای شناسایی پردرآمدها در اختیار نداشت، پس از مدت زمان کوتاهی با جنجال و اعتراض های ایجاد شده، مجبور به عقب نشینی شد و تا پایان دولت دهم نیز حرفی از حذف یارانه پردرآمدها به میان نیاورد.

علت آن ناکامی نیز ضعف اطلاعاتی و نبود ملاک روشن برای شناسایی پردرآمدها بود. این ضعف باعث شد بسیاری افرادی متعلق به قشر متوسط و حتی آسیب پذیر پیامک قرار گرفتن در سه دهک اول (دهک های پردرآمد) را دریافت کنند و به دهک یا به اصطلاح خوشه خود معترض شوند.

این گزارش می افزاید: اکنون که دولت یازدهم می خواهد یارانه پردرآمدها را حذف کند، همان چالش ها یعنی ضعف اطلاعات و نبود ملاک و معیار برای شناسایی این افراد وجود داشته و به تبع آن بیم تضییع حق افراد و ایجاد اعتراض ها به دلیل شناسایی نادرست پردرآمدها می رود. با این که دولت اعلام کرده با وسواس و سنجیدن همه جوانب در حال بررسی روش های حذف یارانه پردرآمدهاست، اما واقعیت این است که معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهور هنوز رسما ملاک خاصی را اعلام نکرده که براساس آن افراد بتوانند تشخیص دهند پردرآمد کیست و آیا یارانه نقدی آنها مشمول ضوابط حذف خواهد شد یا خیر. در همین حال کارشناسان اقتصادی در این خصوص پیشنهادهایی به دولت دارند.

ملاک های توانگری: مالکیت

دکتر مهدی تقوی، استاد اقتصاد دانشگاه علامه در این باره به خبرنگار ما گفت: دولت برای حذف یارانه پردرآمدها باید به امکانات اطلاعاتی خود توجه داشته باشد و بداند این امکانات در حدی نیست که بتوان از روی مثلا بانک های اطلاعاتی، افراد پردرآمد را تشخیص داد و یارانه آنها را حذف کرد. بانک های اطلاعاتی در اختیار دولت ناقص و پراکنده است و به روز نیست.

وی افزود: بنابراین دولت باید برای حذف یارانه پردرآمدها مدل طراحی کند و افراد را با قرار دادن درون آن مدل، غربال کند.

مدل مورد استفاده دولت برای این منظور می تواند مدل توانگری باشد.

تقوی اظهار کرد: مدل توانگری آن است که خیلی ساده روشن کنیم حداقل امکانات برای زندگی در ایران چیست و کسانی که این امکانات را در مالکیت خود دارند، توانگر محسوب شده و نیازی به دریافت یارانه ندارند.

وی افزود: برای توانگری سه ملاک وجود دارد: مالکیت مسکن، مالکیت خودرو و شغل. چون بخش عمده اقتصاد ایران زیرزمینی است و افراد علاوه بر شغل رسمی، درآمدهای جانبی متعددی دارند یا مشاغلشان رسمی نیست که درآمدش قابل محاسبه باشد، پس نمی توان شغل را ملاک قرار داد. وی تصریح کرد : اما مالکیت منزل شخصی و خودرو می تواند ملاک توانگری باشد، یعنی کسی که این دو را دارد می تواند امکانات مناسبی را برای خانواده اش فراهم کند، بنابراین یارانه نقدی نیاز ندارد.

وی افزود: به این ترتیب می توان برای شکل اجرایی این مدل به دولت پیشنهاد کرد اطلاعات خودروهای موجود در کشور و املاک را از نیروی انتظامی و سازمان ثبت اسناد و املاک درآورده و افرادی را که این دو را باهم دارند، از دریافت یارانه نقدی محروم کند.

وی خاطرنشان کرد: با این حال اجرای این کار ملاحظاتی دارد؛ اول این که باید میان مقدار مالکیت مسکن و خودرو در تهران و کلانشهرها با شهرهای کوچک تفاوت قائل شد. مثلا در تهران هر کس منزلی بالای 120 متر و خودرویی با ارزش بالای 30 میلیون تومان را در مالکیت دارد، یارانه نگیرد. اما در شهرستان ها این متراژ به بالای 150متر و خودروهایی با ارزش بیشتر تغییر کند.

تقوی افزود: برای روستاها نیز مثلا هر روستایی که بالای ده هکتار زمین زراعی مرغوب در مالکیت دارد، می تواند یارانه نگیرد. این استاد دانشگاه گفت: ملاحظه مهم دیگر هم این است که باید حذف یارانه پردرآمدها را تدریجی انجام داد. مثلا می توان اول از تهران شروع کرد و تمام مالکان خودروهای وارداتی و املاک مرغوب تجاری در هر نقطه شهر را از دریافت یارانه محروم کرد و بعد سراغ دیگر مالکان معمولی تر رفت.

دکتر علی معنوی راد، کارشناس پولی بانکی نیز در گفت وگو با خبرنگار ما مدلی دیگر پیشنهاد کرد. وی گفت: برای حذف یارانه نقدی می توان مدل درآمدی شهرها و کلانشهرها را مد نظر قرار داد. به این صورت که تمامی ساکنان مناطق مرفه نشین شهرها را از دریافت یارانه محروم کرد. این کار می تواند با ملاک قرار دادن نشانی محل سکونت انجام گیرد.

وی افزود: مثلا در تهران گفته شود تمامی ساکنان چهارراه پارک وی به بالا یعنی مناطقی چون شمال خیابان ولیعصر، زعفرانیه، نیاوران، کامرانیه و محمودیه یارانه نقدی نمی گیرند. درباره دیگر کلانشهرها هم می توان بلافاصله یارانه نقدی ساکنان مناطق مرفه نشین را قطع کرد.

وی تصریح کرد: برتری این روش، سرعت و سهولت انجام آن است، چون نشانی افراد در سامانه کارت ملی وجود دارد و دسترسی به آن ساده است.

معنوی راد خاطرنشان کرد: با این حال چون در جامعه همیشه استثنا وجود دارد، دولت باید برای این استثناها حتما ساز و کار معافیت پیش بینی کند، اما این معافیت نباید فراگیر باشد. مثلا اگر کسی ثابت کرد در منطقه ای چون نیاوران، سرایدار است، یارانه اش برقرار بماند.