مقاله عباس عبدی درباره مجلس دهم : روزنامه اعتماد در یادداشتی به قلم عباس عبدی ...

روزنامه اعتماد در یادداشتی به قلم عباس عبدی آورده است: مجلس نهم نیز به پایان رسید و از روز گذشته مجلس دهم كه حدود ٨٠ درصد نمایندگانش جدید هستند آغاز به كار كرد. روزنامه اعتماد در یادداشتی به قلم عباس عبدی آورده است: مجلس نهم نیز به پایان رسید و از روز گذشته مجلس دهم كه حدود ٨٠ درصد نمایندگانش جدید هستند آغاز به كار كرد.

شاید برای رسانه‌ها بیش از هر چیز این موضوع اهمیت خبری دارد كه رییس مجلس چه كسی خواهد شد؟ ولی وقتی كه نیك بنگریم متوجه می‌شویم مساله رییس مجلس شدن مثل بازی فینال نیست كه دوست داشته باشیم تیم یا فرد مورد نظرمان پیروز شود زیرا با بردن فینال، بازی تمام و جوایز و مدال‌ها توزیع می‌شود ولی رییس مجلس شدن، تازه ابتدای كار است و باید به این پرسش جواب داد كه رییس مجلس و اكثریت حامی او یا كلیت مجلس می‌خواهند چه گلی به سر كشور بزنند؟ فرستادن برخی افراد به مجلس، به خودی خود هدف نهایی نیست و مطلوبیت ندارد، بلكه رفتن آنها به واسطه انجام كارهایی كه می‌باید یا می‌خواهند انجام دهند اهمیت دارد.

صادقانه باید گفت كه به دلیل حزبی نبودن رقابت سیاسی در كشور، هیچ یك از نمایندگان یا افراد همسو در میان آنان، واجد برنامه‌ای روشن برای اجرای آن در مجلس نیستند. مشكلات كشور سهل و ممتنع است. تا وقتی كه در موضع مسوولیت قرار نگرفته‌ایم، گمان می‌كنیم كه مسائل روشن و راه‌حل‌های آن نیز در دسترس است، ولی واقعیت این است وقتی كه در موضع مسوولیت قرار بگیریم، متوجه می‌شویم كه نه مسائل به آن روشنی كه فكر می‌كردیم هست و نه مهم‌تر از آن راه‌حل‌هایی آماده در دسترس است كه بتوان آن مسائل را حل كرد.

پاسخ به این پرسش‌ها از عهده فرد برنمی‌آید. پاسخ به آنها مستلزم همفكری جمعی و ضمنا مستمر و كارشناسانه در قالب‌های حزبی است. در واقع در نظام‌های حزبی، افراد منتخب برای مجلس نماینده مردم از طریق حزب هستند و عموما درك به نسبت مشتركی از مسائل كشور و راه‌حل‌های آن دارند. غیرممكن است كه افراد به صفت فردی بتوانند برای این دو پرسش پاسخی قانع‌كننده داشته باشند. وقتی كه نمایندگان قسم می‌خورند كه «... در گفته‌ها و نوشته‌ها و اظهارنظرها، استقلال كشور و آزادی مردم و تامین مصالح آنها را مدنظر داشته باشیم»، باید بدانند كه تحقق این هدف از طریق فردی و دانای كل بودن، انجام شدنی نیست.

 چنان نیست كه هر كس بتواند در هر زمینه‌ای اظهارنظر كند. چنان نیست كه بتوان با ارایه هر طرحی و با یك نشست و برخاست ساده یك موضوع یا مساله را حل كرد. بنابراین چاره كار انجام فعالیت گروهی و سازمانی است؛ فعالیتی كه مبتنی بر درك كلی و مشترك از مسائل باشد و سپس هر نماینده برحسب حوزه تخصصی خودش در تطبیق دادن مسائل آن حوزه با آن درك مشترك در جهت حل مسائل آن حوزه فعالیت خواهد كرد.

مجلس در چند جهت وظایف مهمی دارد: الف- تایید وزرا ب- نظارت بر عملكرد دولت‌ها ج‌- قانونگذاری. به نظر می‌رسد كه باید از رفتار دو مجلس گذشته در بحث نظارت بر دولت درس گرفت. واقعیت این است كه دو مجلس گذشته مثل نظام معیوب دانشگاهی ما عمل می‌كردند. نظام دانشگاهی در پذیرش دانشجو سخت می‌گیرد ولی در نظارت بر عملكرد آموزشی او بی‌تفاوتی پیشه می‌كند؛ در حالی كه نظام‌های دانشگاهی موفق برعكس عمل می‌كنند، در پذیرش دانشجو سخت نمی‌گیرند ولی در آموزش و امتحان بسیار سخت‌گیر هستند؛ لذا از همان ابتدا دانشجویانی كه گمان می‌كنند در چنین دانشگاهی موفق نخواهند شد، داوطلب تحصیل در آنجا نیز نمی‌شوند زیرا می‌دانند در صورت كوتاهی در درس خواندن به سرعت اخراج خواهند شد.

مجلس نیز باید در خصوص تایید و رد افراد یا حتی لوایح دولتی حساسیت به خرج دهد ولی حساسیت اصلی و بیشتر را باید در نظارت بر افراد و وزرا و نیز اجرای قانون داشته باشد. اگر مجلس به عنوان چشم‌های باز ملت عمل كند و نظارت كامل بر افراد و اجرای سیاست‌ها و قوانین داشته باشد، در این صورت می‌توانیم امیدوارم باشیم كه قطار پیشرفت كشور روی ریل درستی قرار خواهد گرفت. نوشتن قوانینی كه عملا قابل اجرا نباشد یا مجریان آن را انجام ندهند و هیچگاه هم مورد سوال واقع نشوند، هیچ فایده‌ای ندارد، سهل است كه ضرر هم دارد و كلیت قانون و نظارت را بی‌اعتبار می‌كند.

شاید سخت باشد كه بگوییم مجلس كنونی به‌طور دقیق چه كارهایی را باید انجام دهد ولی به نظر می‌رسد كه شاید بتوان درباره دو نكته كلی در این زمینه به توافق رسید؛

١-‌ نخستین مساله این است كه چه كارهایی را انجام نباید داد. پرهیز از تنش و نیز دوری جستن از القای سخنرانی‌های آتشین و شعاری ضروری است سخنانی كه هیچ مابه‌ازایی در جامعه و در میان مردم ندارد، جز آنكه اختلافات را تشدید می‌كند. پرهیز از ابراز ایده‌های كلان و ذهنی و نیز قرار دادن خود در موضع دانا و عقل كل و اینكه همه‌چیز را می‌داند و دیگران خیر. اینكه او فقط دلش برای كشور و انقلاب می‌سوزد و بقیه خیر! فروتنی و تواضع فكری درباره مسائل كشور و راه‌حل‌های آن شرط لازم برای شكل دادن نوعی وفاق جمعی درباره مسائل و راه‌حل آنها است.

٢-‌ درخصوص آنچه باید انجام شود، به نظر می‌رسد كه مجلس نمی‌تواند به سرعت به موضوعات ایجابی وارد شود. بنابراین حتی‌المقدور باید بكوشد كه با حفظ استقلال رای خود با دولت هماهنگی كند و كمك‌كار آن باشد. ولی در مقابل این هماهنگی، مسوولیت نیز از آن بخواهد و وقت بیشتری را صرف نظارت بر دولت كند. متاسفانه دولت در ایران به صورت سنتی غیرمنضبط بوده كه در ٨ سال ١٣٨٤ تا ١٣٩٢ نیز این بی‌انضباطی تشدید شد؛ لذا فساد و ناكارآمدی جزو وجوه اصلی آن شده است. اگر مجلس و نمایندگان بتوانند از طریق تقویت وجه نظارتی مجلس، مسیر درستی برای دولت ایجاد كنند و مانع انحراف آن شوند و فساد و ناكارآمدی را تقلیل دهند، وظیفه و رسالت بسیار بزرگی را به سرانجام رسانده‌اند. فراموش نشود كه وارد شدن در چالش با گروه‌های پارلمانی و نیز با دولت، موجب استهلاك توان مجلس جدید خواهد شد. اجازه دهید ٤ سال دیگر كه عمر این مجلس به پایان می‌رسد، با نامی نیك از نمایندگان یاد شود و چنان نشود كه مردم مجبور شوند دوباره ٨٠ درصد نمایندگان را تغییر دهند. این تغییرات شدید موجب گسست در انتقال تجربیات مفید خواهد شد.