مسمومیت آن هم در بارداری! : ورم شدید، افزایش ناگهانی وزن و بالا رفتن شدید فشارخون، ...
ورم شدید، افزایش ناگهانی وزن و بالا رفتن شدید فشارخون، تاری دید، سرگیجه و سردرد همه میتوانند به یك خانم باردار بگویند كه اوضاع خوب نیست.
مجله سیب سبز - ستاره محمد: ورم شدید، افزایش ناگهانی وزن و بالا رفتن شدید فشارخون، تاری دید، سرگیجه و سردرد همه میتوانند به یك خانم باردار بگویند كه اوضاع خوب نیست. «پره اكلامپسی» یا مسمویت بارداری یكی از اختلالات مهم دوران بارداری است كه میتواند یك مادر باردار را در میانه راه مجبور به زایمان زودرس كند. گرچه اغلب زنان تصور میكنند مسمومیت بارداری حاصل میل خانمهای باردار به نمك است اما متخصصان میگویند یك زن حتی در صورت كم كردن نمك از رژیمش هم میتواند دچار این مسمومیت مهلك شود و جان خود و جنینش را به خطر بیندازد.
درخصوص این بیماری كه معمولا از هفته بیستم بارداری شروع میشود و در سه ماهه آخر بارداری بیشترین قربانیانش را میگیرد، با دكتر شیرین نیرومنش، متخصص زنان و زایمان و فوق تخصص پریناتولوژی گفتوگو كردیم. این استاد دانشگاه علومپزشكی تهران به شما در مورد دلایل بروز مسمومیت بارداری، علائم و راههای تشخیص و درمان آن توضیح میدهد.
هر روز فشارتان را چک کنید
مسمومیت بارداری یكی از عوارض مهم و خطرناك
بارداری و یكی از عوامل مرگ مادر و جنین در سرتاسر دنیاست. این اختلال دو
علامت مهم دارد: افزایش فشار خون و دفع پروتئین از ادرار. فشار خون بهطور
طبیعی در یك خانم باردار باید حدود 11 یا 12 روی 8 باشد و فشار 14 روی 9 یا
بالاتر غیر طبیعی محسوب میشود بنابراین هر خانمی باید در هر مراجعه
پزشكی طی بارداری فشار خونش را كنترل كند تا اگر میزان آن در حد 14 روی 9
یا بالاتر بود بهطور جدی تحت بررسی و آزمایش قرار بگیرد.
نشانههای مسمومیت را بشناسید
یكی
دیگر از علائم مهم مسمومیت بارداری، دفع پروتئین از ادرار است كه با انجام
آزمایش ادرار 24 ساعته مشخص میشود. اگر دفع پروتئین بیشتر از میزان طبیعی
باشد فرد باید بستری شود و آزمایشهای تكمیلی برای بررسی عملكرد كلیهها،
كبد، انعقاد خون و. . . را انجام دهد. همچنین باید از نظر رشد و سلامت جنین
تحت مراقبت قرار بگیرد. در چنین وضعیتی فشار خون چندین بار در روز
اندازهگیری میشود و با قطعی شدن مسمومیت بارداری، بارداری پر خطر نامیده
میشود. لازم به ذكر است كه مسمومیت بارداری معمولا تا زمان زایمان به
پیشرفت خود ادامه میدهد چرا كه در حقیقت علت آن خود بارداری است.
شاید علائمی نداشته باشید
مسمومیت
بارداری، بیماری اواخر بارداری است. به عبارتی بعد از هفته بیستم و در
اكثر موارد در سه ماهه سوم بارداری روی میدهد. علت اصلی این بیماری تقریبا
ناشناخته است. درواقع مسمومیت در اثر بارداری و جفت پیش میآید و نوعی
عكسالعمل بدن مادر نسبت به سلولهای جفت است. این موضوع باعث انقباض عروق و
تولید موادی از جفت میشود كه فشار خون را بالا میبرند.
چه زمانی نگران شوید
مسمومیت
بارداری اگر با فشار خون در حد 14 یا 15 روی 9 همراه باشد، خفیف محسوب
میشود اما اگر فشار خون به 16 روی 11 یا بالاتر برسد، مسمومیت شدید به
حساب میآید. در این صورت ممكن است علائمی چون سردرد، سرگیجه، تاری دید،
درد زیر جناغ سینه، تهوع، استفراغ و ورم كل بدن بهخصوص دست و صورت ایجاد
شود. در اواخر بارداری نیز ممكن است فرد به علت ورم شدید هر هفته بیش از یك
كیلوگرم اضافه وزن پیدا كند.
این مسمومیت در موارد پیشرفته به علت اثراتی
كه بر انعقاد خون، كبد و كلیه میگذارد منجر به خطرات جانی، تشنج و خونریزی
مغزی در مادر میشود. وجود خون در ادرار نیز میتواند نشانه مشكلات
انعقادی پیشرفته باشد. در مراحل انتهایی نارسایی كلیوی هم ممكن است حجم
ادرار كاهش پیدا كند.
بعد از زایمان هم باید تحت نظر باشید
این
اختلال معمولا تا حدود شش هفته بعد از بارداری بهبود كامل پیدا میكند
البته در بعضی خانمها علائم ممكن است بعد از زایمان شروع شود. پس عوارض آن
فقط مختص دوران بارداری نیست و گاهی بعضی عوارض از جمله تشنج تا شش هفته
بعد از زایمان هم ممكن است در مادر ایجاد شود بنابراین خانمی كه فشار خون
بالا دارد باید تا شش هفته بعد از زایمان تحت نظر پزشك باشد و دستورات لازم
را اجرا كند.
كدام خانمها در خطر بیشتری هستند؟
مسمومیت
بارداری در بارداری اول، افراد دیابتی، افراد چاق، خانمهای بالای 30 سال،
كسانی كه در سنین خیلی پایین باردار میشود، مبتلایان به فشار خون بالا یا
كسانی كه سابقه بیماریهای كلیوی دارند و همچنین مبتلایان به بیماری لوپوس
شایعتر است.
علاوه بر این خانمهایی كه در بارداری اولشان مسمومیت
بارداری را تجربه میكنند بیشتر از بقیه افراد در خطر ابتلا به این اختلال
در بارداریهای بعدی خود هستند اما این موضوع صددرصد نیست؛ یعنی ابتلا به
مسمومیت در بارداری اول الزاما با تكرار آن در بارداری دوم همراه نیست.
ژنتیك هم بیتاثیر نیست
احتمال
ابتلا به مسمومیت بارداری در صورت وجود سابقه خانوادگی بیشتر میشود
بنابراین اگر مادر یا خواهرتان این اختلال را تجربه كردهاند باید حتما
موضوع را با پزشك در میان بگذارید تا مراقبتها دقیقتر و با فاصله كمتری
انجام شود. خطر بروز این مسمومیت در بارداریهای دوقلویی یا چندقلویی نیز
بیشتر است. درواقع این بارداریها پرخطر محسوب میشوند و تمامی عوارض
بارداری از جمله دیابت بارداری، زایمان زودرس، جفت سرراهی، خونریزیهای
دوران بارداری و. . . در آنها بیشتر دیده میشوند.
بیتوجهی به درمان و خطر مرگ جنین
در
این اختلال به دلیل اینكه فشار خون مادر بالا میرود، رشد جنین در داخل
رحم تاخیر پیدا میكند بنابراین جنین نسبت به سن خود كموزن باقی میماند.
همچنین ممكن است مایع اطراف جنین كاهش پیدا كند و زایمان زودرس اتفاق
بیفتد. درواقع 50 درصد از نوزادان در مسمومیت بارداری به صورت نارس متولد
میشوند چراكه گاهی پزشك مجبور است به علت فشار خون بالا، زایمان را زودتر
از موعد خاتمه دهد تا جان مادر به خطر نیفتد.
احتمال مرگ جنین در داخل رحم
یا بعد از تولد نیز در این اختلال افزایش پیدا میكند. «دكولمان» یا جدا
شدن زودرس جفت هم یكی دیگر از عوارض مسمومیت بارداری است. این وضعیت كه خطر
جانی برای مادر و جنین دارد در اواخر بارداری و قبل از زایمان اتفاق
میافتد و طی آن فرد دچار خونریزی و درد شدید میشود.
بعد از تشخیص چه کنیم؟
به
محض تشخیص مسمومیت بارداری، فرد باید در بیمارستان بستری شود و آزمایشهای
لازم را انجام دهد. درواقع اگر جنین قابلیت زندگی در خارج از بدن مادر را
داشته باشد یا مسمومیت بارداری از نوع شدید باشد، ختم بارداری توصیه میشود
اما اگر مسمومیت بارداری از نوع خفیف باشد با مراقبتهای دقیق، تكرار
آزمایشها، بررسی سلامت جنین و كنترل فشار خون مادر شاید بتوان تا رسیده
شدن جنین و آمادگی او برای زندگی خارج از بدن مادر، بارداری را ادامه داد.
در
این صورت توصیه میشود فرد استراحت نسبی داشته باشد، استرس را كاهش دهد و
آرامش خود را حفظ كند. در خیلی از موارد نیز پزشك به خانمهای شاغل توصیه
میكند سر كار نروند و مراقبتها و مراجعات پزشكی را در فواصل كوتاهتری
انجام دهند. همچنین بهتر است یك رژیم غذایی كمنمك با میزان زیاد پروتئین،
كلسیم، لبنیات كمچرب و سبزیجات داشته باشند.
قبل از 30 سالگی باردار شوید
برای پیشگیری از ابتلا به مسمومیت بارداری توصیه میشود قبل از 30 سالگی اقدام به بارداری كنید. برخورداری از یك رژیم غذایی سالم و وزن مناسب نیز احتمال مسمومیت بارداری را كاهش میدهد. توصیه میشود همه خانمها قبل از اقدام به بارداری با متخصص زنان مشاوره داشته باشند تا آزمایشهای لازم را انجام دهند و از لحاظ فشار خون، وزن و بیماریهای زمینهای بررسی شوند. در این آزمایشها اگر نكتهای غیر طبیعی دیده شود یا فشار خون و وزن بالا باشد، فرد باید ابتدا تحت نظر پزشك این مشكلات را اصلاح كند و بعد باردار شود.
ویدیو : مسمومیت آن هم در بارداری!